Yevropa (cha) modelida - iqtisodiy taraqqiyotning ijtimoiy yo’naltirilganligi, xususiy tashabbusning yuqori darajada rivojlanganligi, biznesni qo’llab-quvvatlash va soliq undirishning sharoitga moslashuvchan tizimi, jamiyatning texnokratik yo’nalishi, YalMda xizmat ko’rsatish sohasining yuqori hissasi ko’zga tashlanadi.
Evropacha modelda evolyutsion yo’l orqali oddiy tovar xo’jaligidan klassik kapitalizm tomon va undan bozor iqtisodiyoti tomon boriladi. Bunda oddiy pul- tovar munosabatlarining kapitalistik shaklga ko’chishi, uning bozor iqtisodiyotiga aylana borishi orqali yuz beradi. Bu modelda bozor iqtisodiyotining yovvoyi ko’rinishlari ham kuzatiladi: o’ta tarqoqlik, tartibsizlik, o’zbilarmonchilik, shafqatsiz ekspluatatsiya, ommaning qashshoqlashuvi, g’irrom raqobat, g’ayri insoniy xatti-harakatlarga moyillik. Bu jarayon XIX asr oxirigacha hukmron bo’ldi. XX asr 30-yillaridan bozor iqtisodiyotiga o’tildi, 50-yillarda shiddatli tus oldi.
Lotin Amerikasi modeli - hom ashyo tamoyiliga qurilib, undiruvchi sanoat tarmoqlarining rivojlanganligi, mehnat resurslarining ortiqchaligi, xufyona narkokapitalning yuqori hissasi, eksportning past, tovar va xizmatlar importining esa yuqori darajasi iqtisodiyotda mayda tovar ishlab chiqarishning sezilarli darajasi bilan tavsiflanadi.
4.Osiyo - Tinch okeani modeli (XX asr 70-80-yillarda shakllangan)ning tipik xususiyati - yuqori texnologiyaga egaligi, tabiat va inson resurslaridan oqilona foydalanish, ishlab chiqarish ilmiy bazasining rivojlanganligidir.
Afrika iqtisodiy taraqqiyot modeli - tipik xom ashyo yo’nalishi, iqtisodiyotda past unumdorlik darajasi, mehnat resurslarining ortiqchaligi, aholi turmushining past darajasi, infratuzilmaning rivojlanmaganligi, urug’chilik, qabilalar o’rtasidagi urushlar, ijtimoiy-siyosiy barqarorlik bilan xarakterlanadi.
Dostları ilə paylaş: |
