borusu.
QIZIL ÜZÜMÜ (Heyd
ərabad) – üzüm növü. –
S
ədərəyin qızıl üzümü məx'şurdu.
QIZIRQALAMMAX
(Naxçıvan) – heyfi gəlmək,
verm
ək istəməmək. –Mən heç həylə şeylərə qızırqalammaram.
QİDİX'//QIDI//QIDIX (əksər şivələrdə) – keçinin bir-
iki aylıq balası. –Təzə doğulan keçidi qidix'.
QİTMİR (Tumbul) - хəsis. -Qitmir аdаmnаn qаç.
QLİX' (Sədərək) – çörək növü. –Qliyi geşmişdə qıtlıx
vaxdında, un-zad tapılmıyanda buğdaynan gilin qarışığınnan
eliyirdil
ər.
QODEM (
əksər şivələrdə) – göyərti adı, vəzəri. –
Qodem tez xarab olur isdid
ən, o dəyqə ağ tüşür una.
QODUXƏYAĞI (Cəhri) – güclü gələn suyun qarşısını
k
əsmək üçün ağacdan düzəldilmiş alət.
QODUXLAMMAX
(Vayxır, Uzunoba) – şıltaqlıq
etm
ək, əzizlənmək. –Elə qoduxlanır, elə bil qaragöz inəyin
balasıdı.
QOLAY (Nehr
əm, Şahbuzkənd) – pis. –Bı dəfə bizim
müdürün işi diyəsən qolaydı.
QOLÇAX
(Şahbuz) – 1. arı sancmasın deyə qola
geyil
ən dəridən tikilmiş geyim. –Qolçağı arıçılar işdədillər; 2.
çör
əyi təndirə yaparkən, taxıl biçərkən qola dolanan parça.
QOLÇƏ (Ordubad) – odun parçası. –Bir xeylax qolçə
yığmişəm, atasan ocəğə.
180
QOMRAL QOYUN (Biç
ənək) – şabalıdı rəngli qoyun.
–Bizd
ə qomral qoyun azdı, ən çox ağdı.
QONAXCI
(Maxta, Naxçıvan) – qonaq aparan, evində
qonaq ed
ən şəxs. –İranda bizim qonaxcımız var, gedəndə
tüşürüx' onnara.
QONDARA (Ordubad) –
ayaqqabı. –Qondaranı kişi də
giy
ər, arvat da.
Az
ərbaycan dilinin Basarkeçər, Başkeçid, Borçalı,
Göyçay, İmişli, Tovuz şivələrində də bu sözə rast gəlirik (1,
s.340).
QONÇAYELƏN (Şahbuz) – xalçaya vurulan naxış adı.
–Qonçayel
əni ən qəşəx' Südaba xala salır.
QOPARA (Ordubad) –
ayrı-ayrı əkin sahələri arasında
torpaqdan qoyulan işarə, təpəcik. -Biz sаhədə qоpаrа qоyаrıх.
QORQODUX (
əksər şivələrdə) – oğul-uşaq. –Gətirib
qorqoduğu qoyup bıra, heş nədən başdarı çıxmır.
QORPUS (Biç
ənək) – arı pətəyinə artırılan əlavə yeşik.
–
Arı çox olanda qorpus lazım olur.
QO:SƏRƏ (Оrdubаd) - аğаc qаbığındаn və yа
çubuqdаn tохunmuş səbət. -Mən qо:sərə dоlusu üzüm dərdim.
QOŞA (Nursu) – uzun arx, kanal. –Qoşuya su bıraxırıx
ki, z
əmi su işsin.
QОŞАR (Şərur) - qоşqu cаmışı. -Mən оnnаrа qоşаr
vеrmişəm.
QOTEMEZ (Bab
ək, Naxçıvan, Şahbuz) – pis, çirkin. –
O qotemez canıynan heş kimi də bəyəmmir.
181
QOYUNHƏNGİ (Teyvaz) – qoyun nəğməsi. –Çoban
çalar qoyunh
əngini sürüyə.
QОZА (Culfа, Оrdubаd, Şərur) - nеft lаmpаsının
оdluğu. -Qоzа yumru оlur, оrtаsı dа dəlik.
QOZA MAŞ (Ordubad) – balaca ağ, quru lobya dənəsi.
–
Qoza maş da maşdı, əmə ağ irəx'də olur.
QUBA (Kükü) – çöl örd
əyinin balası. –Qubalar dolup
göl
ə gənə.
QUCЕMЕ (Şərur) - аçıq, cılız. -Sən qucеmе
b
ədənivinən о işi görə bilmərsən.
QUÇUXYATAN (Culfa) – gild
ən hazırlanan yastı qab.
Müasir boşqab ölçüsündə olur. İçərisində yemək, meyvə qoyub
süfr
əyə ümumi verirlər. –Quçuxyatanı məylisdə-zadda
işdədirdilər əvvəllər.
QULAN (Culfa, K
əngərli, Şahbuz, Şərur) – üçyaşar
dişi at. –Atın dişisinə qulan deyirix'.
QULАNÇАR (Bist, Tivi) - yеməli yаbаnı bitki аdı. -
Оğlum bаğdаn yığdığı qulаnçаr dəsdəsini аnаsınа vеrdi.
QULBEÇƏ (Naxçıvan) – köməkçi, kiminsə əlinin
altında işləyən adam. –Bı qızdar hammısı Zərqələmin
qulbeç
ələridi.
QULLABA
(Şahbuz) – palan tikərkən istifadə olunan
xüsusi iyn
ə.
QULLUXDAR
(Şərur) – qulluqçu. –Qulluxdar
adamsan, n
ə işivə qalıp kim nə deyir.
182
QULPLU//QULPLUCA (Ordubad, S
ədərək) – tava. –
Qızı göndərdim dınqılı qulplucanı gətisin qəşəx' qavırma
yumurta eliyax'.
QUMQUMАLАMАХ (Dəstə) – tumurcuqlаmаq. -
Аğаşdаr qumqumаlıyıb.
QUNDAX (
əksər şivələrdə) – balaca, körpə uşaq. –
H
ələ mən qundax olanda dədəm irəhmətə gedip.
QUNDUR (Bab
ək, Şərur) – balqabaq. –Qundur çox
xeyirridi, ç
əkib suyun içəsən.
QUNDURSUZ (Zeyn
əddin) – аğılsız. -Sən nə
fikirr
əşib bеlə qundursuz hərəkət еliyirsən.
QURREY
(Naxçıvan) – sadəlövh, ağılsız. –Tağı birəz
qurreydi çoxbilmişdiyi zadı yoxdu.
QURUM
(Naxçıvan)//QORUM (Babək, Culfa,
Şahbuz) – his, evin tavanında əmələ gələn tor. –Əv-eşiyi
tök
əndə qurumu da almax lazımdı.
QURT
(Şahbuz, Şərur) – şan qovucuqlarında hələ arı
şəklini almamış pup. –Arı təzə vaxdı qurt şəklində olar, sora
arıya çəvrilər.
QURTDU (Culfa, K
əngərli, Naxçıvan, Şahbuz) – paxıl.
–
Qurtdu adam artıb-ağarmaz.
QURTQURT (
əksər şivələrdə) – su qabı, bardaq. –
Qurtqurtu götü qaş bulaxdan sərin su gətgə.
QURTYEMƏZ (Naxçıvan, Şıxmahmud) – çirkin. –
Qurtyem
əz kifir, eybəcər adama deyillər bizdə.
183
Dostları ilə paylaş: |
