Naxçivan dialekt və ŞİVƏLƏRİNİn lüĞƏTİ



Yüklə 9,35 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə38/63
tarix14.06.2018
ölçüsü9,35 Kb.
#48954
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   63

saxlandığı üstüörtülü yer.  
KÜZ  II (Tivi,  V
ənənd)  –  payız.  –Küz gərəx' torpəği 
belliy
əsan ki yaza qəşəng ola. 
 
 
162 
 


Qq 
QABAX 
(Naxçıvan)  –  balqabaq.  –Qabax mirəbbəsi 
aşmışam, gə bir çay içəx'. 
QABAXDANGƏLMİŞDİX' 
ELƏMƏX' 
(
əksər 
şivələrdə) – öz günahını başqasının üzərinə qoymaq. –Orda da 
qabaxdang
əlmişdix' elə qoy ta bir söz diyəmməsinnər. 
QABAX-
QƏNŞƏR (Babək, Culfa, Kəngərli) – üzbəüz. 
–El
ə bir həyətdə iki qardaş qabax-qənşər əv tix'mişix'. 
QABARMAX  (Bab
ək,  Naxçıvan)  –  üzünə  ağ  olmaq, 
söz qaytarmaq. –
Uşax  elə  qabardı  ki,  anasının  üsdünə  mən 
qaldım baxa-baxa. 
QALIN_(_əksər_şivələrdə)_–_qanmaz._–_Hesd_əndim,_Əliyə_dedim_ki,_mən_sə:n_kimin_qabırqasıqalın_adam_görm_əmişəm._QABQARMAX'>QABIRQASIQALIN  (
əksər  şivələrdə)  –  qanmaz.  –
Hesd
əndim,  Əliyə  dedim ki, mən sə:n  kimin  qabırqasıqalın 
adam görm
əmişəm. 
QABQARMAX  (S
ələsüz)  –  yığışdırmaq,  əşyaların 
hazırlamaq. 
QABLAMA (Ordubad) – 
ağzı qapalı mis qab, qazança. 

Bınnan əzələ həmi əvdə qablama işdədərdi. 
QАBLIХ (Qazançı) - iynə sаncılаn yаstıqçа. -Qаblığın 
üsdün
ə iynə sаncırıх. 
QACAX 
(Bulqan,  Naxçıvan,  Tumbul)  –  qarğıdalının 
gövd
əsi. –Qacax məkənin kötüyüdü, yeyilimir o. 
QAÇARAX  (
əksər  şivələrdə)  –  tələsik.  –Gedirdim 
şəhərə  elə  yolda  oğlum  qaçarax  çatdı  ma:  ki,  bə  qəyit  əvı  su 
basdı. 
163 
 


QAÇARĞA  (Şahbuzkənd)  –  qaçqın.  –Ermənsdannan 
qaçarğa tüşənnərdən də var bizim kətdə. 
QADAX 
(Culfa,  Naxçıvan)  –  dilin  altında  olan  və 
danışmağa mane olan nazik pərdə. –İndi bilmişix' ki, bı uşağın 
qadağı var, una gora da qəşəx' danışammır. 
QADAXLI 
I (Naxçıvan) – dilinin altında pərdə-qadağı 
olan adam. –
Uşax qadaxlıdısa, gərəx' onu kəsdirəsən. 
QADAXLI II (Axura,Qorçulu) – qoz. 
QAFĞAKEŞ (Bulqan, Cəhri) - əzabkeş, əzab-əziyyətə 
dözümlü. –M
ə:m yekə qızım qafğakeşdi, heş şikəyət eləməz. 
QAHMAR  (Bab
ək,  Culfa,  Naxçıvan)//QƏHMƏDAR 
(Şahbuz) - tərəf saxlayan adam. –Hammı Fatıya qahmar çıxdı, 
m
ən qaldım ortada təx'. 
QAXET 
(Naxçıvan) – arıq, cansız. –Qaxet Hüsen indi 
b
ələdiyədə işdiyir. 
QAXINC 
(Kırna)  –  başa  vurulan  söz,  tənə.  –Oğlanın 
işdəməməyi də mənim başıma qaxınc olup. 
QAQA 
(Şahbuz)  –  ağacın  meyvəsi.  –Bı  armudun 
qaqası şipşirindi. 
QALABAŞMAĞI  (Biçənək)  –  qadın  ayaqqabısı.-
H
əməşə аrvаtdаr qаlаbаşmаğı gеyirdilər. 
QALAX  (Bab
ək)  –  kərmə  yığını.  –Kərməni kəsənnən 
sora qalax eliyirix', yanı yığırıx üsd-üsdə. 
QАLIB  (Biçənək)  -  аrı  səbəti.  -Аrı  qаlıbdа  yахşı 
b
əslənir. 
164 
 


QALIN 
(Ağbulaq, Cəhri, Nəzərabad) – çörək növü. -
Qalın yağlı çörəx'di, bınnan əzəl onu təndirdə yapardıx. 
Qalın  sacda  bişirilən çörək mənasında  Cəbrayıl, 
Qarakils
ə, Zəngilan, Zərdab şivələrində də işlənir (1, s.303). 
QALIN 
II  (Culfa,  Şahbuz,  Şərur)  –  qaba, cod yun. –
Qalın yun get-gedə lap da coddaşır. 
QALIN 
III  (Naxçıvan)  –  söz təsir etməyən.  –Dədəsi 
oqq
ədə söz dedi, elə salıp qalın yerinə. 
QАLLАХ  (Cəhri)  -  lаğ  еtmək.  -Kətdə  çох  küçədə 
durup dаnışаnnаrа qаllах еliyərlər. 
QALTAX 
(Nursu,  Şahbuzkənd)  –  yəhərin primitiv 
forması. 
QAMQAX//QAMQALAX 
(Naxçıvan,  Ordubad, 
Şərur) – taxta qırıntısı. –Qamqalağı da hərdən tökürüx' peçə.  
QАNАTMА//QАYNАTMА  (Didivar, Nəzərabad)  – 
sаqqız. -Qаnаtmа qаrа irəngində sаqqızdı. 
QANBAĞIR (Naxçıvan) – nəfəsi kəsilmiş, yorulmuş. –
Tamara eşidən kimi qanbağır qaşdı gəldi. 
QANIX  VERMƏX'  (Naxçıvan)  –  doyurmaq, 
susuzluğunu yatırmaq. –Həvix' dəyil öz suyumuz, bı sudan ha 
içir
əm qanıx vermir. 
QANIRMAX 
(Əlincə, Saltaq) - arxaya əymək, burmaq, 
dönd
ərmək. –Başımı dala qanıranda boynumun damarı atdandı. 
QАNQА  (Əlincə)  -  kələf.  -Bir  yumахdа  uniki-unbеş 
qаnqа оlur. 
165 
 


QAPAN-
QAPIŞ  (Bulqan,  Naxçıvan,  Nəzərabad)  – 
talan etm
ək, dağıtmaq. –Tükana təzə mal gəlmişdi, bir qapan-
qapış tüşdü iki göz isdiyirdi tamaşa eliyə. 
QАPI (Dırnıs) - üstüаçıq еyvаn. -Nərgiz, qаpıyа pаlаs 
sаl оturах. 
QAPIBAŞI (əksər şivələrdə) – qapı asılacaq yerdə üst 
t
ərəfdən qoyulan ağac. –Usda qapıbaşını yaxcı qoymuyup. 
QAPIKƏSDİ//QƏPİKƏSDİ (Badamlı, Şada) – gəlinin 
çıxdığı qapını kəsənə verilən pul. –Qapıkəsdini verillər qapını 
tutan uşaxlara. 
QAPILIX 
(Bab
ək,  Şahbuz,  Şərur)  –  alaçığın 
qapısından asılan keçə. –Qapılığı dağda çadırımızın qapısınnan 
asırıx. 
QАRАÇÖRƏK  (Оrdubаd)  -  qаrа  хаşхаş.  -Qаrаçörəyi 
əpbəyin üsdünə vurаllаr.  
QARADABAN  (Keçili)  – 
uğursuz.  -Bı  qaradaban 
g
əldi-gəlmədi işdərimiz düz getmir. 
QARADİŞ (Şahbuz, Şərur) – altı yaşdan yuxarı qoç. –
Sürüd
ə bir qaradiş qoçum da var. 
QАRАĞULUS  (Yengicə)  -  buğdа  növü.  -Qаrаğulus 
buğdа düz qаlхır. 
QARAXAN  (Milax, L
əkətağ)  –  qara qoyun. –İrəngi 
qara ulanda qoyuna h
əylə deyirix'. 
QARAQƏYİŞ  (Babək,  Şahbuz)  –  xışa  və  ya kotana 
qoşulan ikinci cüt öküzlər. 
166 
 


Yüklə 9,35 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə