NəSİman yaqublu
Yüklə 5,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vətən və hürriyyət şairi Məhəmməd Hadi
- Əhməd Cavadın
- 14 Sentyabrı 15 Sentyabra bağlayan gecə
Nяsiman Yaqublu 92 Mirzə Bala İSTİQLAL ZƏFƏRİNİN DASTANI (15 sentyabr 1918-ci il zəfəri münasibətilə) Sentyabr 1918-ci ildə parlaq zəfərlə bitən və Azərbaycanı həqiqi istiqlalına qovuşduran şanlı is- tiqlal savaşına dair bu günə qədər bir çox şeylər ya- zılmış və daha bir çox şeylərin də yazılacağı şübhə- sizdir. Bir tarixçi gözü ilə araşdırılacaq ilk qaynaqlar arasında ədəbiy- yatımızın başqa şöbələri ilə birlikdə, şerin də mühüm bir mövqeyi ola- caqdır. Vətən və hürriyyət şairi Məhəmməd Hadi ilə istiqlalın ilk şerini yazan İbrahim Tahirdən bəhs edərkən, bunun şahidi olmuş- duq. Fəqət, Məhəmməd Hadi hürriyyəti, İbrahim isə istiqlalı, istiqlala aid dadlı bir “Arzu” olaraq təhəyyül (vəsf etmək) və tərənnüm etmiş- dilər. Harsı (mədəniyyəti), ictimai, iqtisadi və siyasi sahələrdəki milli həmlələrinin məntiqi və təbii bir nəticəsi olaraq, bu halından dinamik milli bir ideal halına inqilab edən bu “Arzu”nun yaratdığı muazzam (böyük) istiqlal savaşını, bütün səhifələri ilə böyük milli şairimiz Əhməd Cavadın ölməz misralarında canlanmış sayırıq. Zalım və qəd- dar düşmən tərəfindən Sibirə sürgün edilmiş, müqəddəratı və aqibəti bu gün məlum olmayan milli şairimiz o savaş günlərində qurtuluş or- dusunun sıralarında idi. Bu baxımdan hərəkat və savaşların şahidi olan şair, əsərini realitedən mülhem olaraq (reallıqdan ilham alaraq) yaz- mışdır. Qurban Bayramı ərəfəsinə təsadüf edən 14 Sentyabrı 15 Sentyabra bağlayan gecə, sabaha qarşı, ani basqını ilə düşməni sən- gərlərindən atıb süngü ucuna almaq sürətilə qəti hücuma keçən qurtu- luş ordusunun zəfər topları şairi coşdurmuşdur. Azərbaycan istiqlal zəfərini dastanlaşdıran bu şerinə şair tam haqlı olaraq “Bismillah” baş- lığını qoymuşdur. Tam haqlı olaraq dedik, çünki şair yepyeni bir döv- rün başladığını müjdələməkdədir. Bu gün Azərbaycan Türkünün mən- hus taleyi yenilmiş, hürr və müstəqil bir həyata girişmişdir. Buna 15 Bakыnыn Qurtuluшu 93 “Bəs-i bədelmevt” dahi deyilə bilər. O halda Bakı civarındakı Yanar- dağ, Şubanı və Yasamal yamaclarından atılan zəfər topları şairi nədən coşdurmasın?! Atıldı dağlardan zəfər topları, Yürüdü irəli əsgər, Bismillah! O Xan Sarayında çiçəkli bir qız, Gözləyir bizləri zəfər, Bismillah! İstiqlal savaşının zəfər dastanına belə başlayan Cavad, min ildən çox tarixə malik olan Şirvanşahlar dövrünün parlaq xatirəsini yaşadan Bakıdakı Xan Sarayında özünün zəfər pərisini gözlədiyinə əmindir. Memarlıq və təbii gözəlliyinə yad bilgilərin də heyran olduqları və “Daşa dönmüş musiqi” şəklində tərif etdikləri XV əsrin bu qüsursuz abidəsi yalnız gözəl bir sənət əsəri olmaqla qurtarmır, incə bir zövqün ifadəsi olmaqla bərabər hər şeydən əvvəl, milli dövlət ruhunu tərənnüm edən bir simvol rolunu oynamaqdadır. Bakıdakı Xan Sarayında çiçəkli bir qız şəklində təsvir etdiyi zəfər pərisinin şəxsində şair milli hakimiyyət idealının zəfərini müjdələyirdi. Yalnız milli dövlət dövrünün timsalı olan Xan Sarayı deyil, belki (bəlkə) ümumi heyəti ilə bütün Bakı, nişanlısını gözləyən bir gözəldir. Bütün irfan, kültür, iqtisadi həyat və müəssisələrini sinəsində barındıran (saxlayan) Bakı, o dumanlı şəhər, Azərbaycanın döyünən qəlbidir. Ey döyünən ürək, dumanlı şəhər, Bilmirsən bu zor gurultu nədir? Aç sisli qoynunu, ordumuz gəlir, Nişanlın qoynuna girər, bismillah! Fəqət hərbin taleyi buna imkan verəcəkmi? Bu tale nişanlısının qoynuna girməyə can atan qurtuluş ordusuna yol verəcəkmi? Əzəldən bəri bir Türk dənizi, bir Türk gülü olan Xəzər, Türkə, yəni əsl sahibinə ram olacaqmı? Ey hərbin taleyi bizə yol ver, yol! Sən ey gözəl dəniz, gəl Türkə ram ol! Nяsiman Yaqublu 94 - deyə hayqıran şair bütün ümidini sağa-sola qılınc vuran qollara bağlamışdır. Çünki bu xilasedici qollara haqdan qüvvə verilmiş olduğuna şübhə yoxdur: Sən ey sağa-sola qılınc vuran qol, Qollarına qüvvə gələr, bismillah! Bu haqq qüvvəsinin qarşısında hərbin taleyi nə edə bilər? Qanlı savaşın seyrinə qapılmış və bir sel kimi axan orduya qatılmış şairdə zəfərin qələbəsinə ümidi də artmaqdadır. Bakını da bu ümidə iştiraka çağıran şair qazi və şəhidləri də unutmur: Ey Bakı, sən qorxma, gəldik gələli, Səninçin atıldıq daim irəli. Sağ qalanlar analara təsəlli, Şəhidlərin ruhu gülər, bismillah! Sağ qalanlar analara təsəlli bir qazi, ölənlər də məmnun və nəşəli bir şəhiddir. Əsasən, artıq alın yazısının qara olduğu anlaşılmış olan düşmənin atdığı qurğuşunlar da bizləri öldürmür. Halbuki, şairin ər- məğan olaraq yolladığı qurğuşunlar düşmənin çirkli alnını öpməkdə- dir: Ey düşmən, alnının yazısı qara, Öldürməz bizləri vurduğun yara. Yolladığım qurşun ərməğan sana, O kirli alnını öpər, Bismillah! Düşmən, “qudurğan saçmalı boş bir nöbet”dən (növbətdən) ibarət son müqavimətini göstərir. Əfsus, bu müqavimət faydasızdır: saxlan- dığı torpaq onun qanını içəcək və şairin yurdu ona sipər olmayacaqdır: Sən mərd olub dursan qarşımda əgər, Qudurğan saçmalı növbətin keçər. Sağlamlığın olmaz sana sipər, Bismillah! Yüklə 5,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|