NəSĠman yaqublu

təsirlərinin  də  olduğunu  göstərirdi.  (268,  s.  161)  Beləliklə,  Hitlerin  nasionalist 
fikirlərinin Marksın sosializm ideyası ilə tam yaxınlığını gördük. Sosializm burjua 
fərdinin varisidir, nasizm isə marksist ideologiyasının əks mövcudluğudur. 
İstər  sosializmdə,  istər  nasizmdə  “kollektiv  düşüncə”,  “kollektiv  şüur” 
elementləri  güclü  şəkildə  görünməkdədir.  Fransız  sosioloqu  Dürkheym  müəyyən 
bir  cəmiyyətin  ümumi  fikrini  ifadə  etmək  üçün  “kollektiv  şüur”dan,  “kollektiv 
düşüncə”dən  danışırdı.  Onun  bu  fikirləri  anqlo-sakson  empriklərində  suallar 
doğursa  da  (məsələn,  “Siz  küçədə  kollektiv  düşüncə  ilə  rastlaşmısınızmı?”), 
“Hamının  hamıya  qarşı  mübarizəsi”nə  inanan  Hitler  kollektiv  sosial  məzmun 
anlayışına, şübhəsiz ki, diqqət yetirirdi. (268, s. 178) 
Qeyd  edək  ki,  özünün  marksist  sinfi  əvəzləmə  funksiyası  rolunda  Hitlerin 
irqçiliyi  nisbətən  zəif  görünürdü.  Çünki  Hitler  irqçiliyi  adamları  yalnız  bir  yerə 
toplaşmağa  məcbur  edirdi.    Yalnız  fəal  irqi  nəzəriyyə  olan  antisemitizm  alman 
əhalisini  bir  yerə  toplaya  bilərdi.  Bu  mənada,  Rautninq  göstərirdi  ki,  yəhudilər 
Hitlerə  mütləq  lazım  idi.  Yəni  o,  öz  iradəsini  daima  yəhudilərin  iradəsinə  qarşı  
qoyurdu. O, yəhudilərdə dağıdıcılığın aparıcısını və müasirlikdə nifrət etdiyi fərdin 
daşıyıcısı  olan  hər  şeyi  –  demokratik  eqalitarizmi,  marksist  və  bolşevik 
inqilablarını görürdü. 
Qeyd  edək  ki,  nasist  ideoloqları  irqi  nəzəriyyədən  yalnız  kütləyə  təsir 
vasitəsi  kimi  yox,  eyni  zamanda  təbliğat  aləti  kimi  də  istifadə  edirdilər.  Bununla 
yanaşı nasistlər irqi nəzəriyyəni həm də siyasi aksiyaların keçirilməsində də vasitə 
sayırdılar.  Məsələn,  nasist  hökümətinin  1933-cü  ilin  iyulunda  qəbul  etdiyi  “İrsi 
xəstəliklərin  nəsillərə  ötürülməsinin  dayandırılması  haqqında  qanun”  müalicə 
olunmayan  və  hər  şeydən  əvvəl  psixi  xəstəliklərin  məhv  edilməsi  üçün  “hüquqi 
baza”  yaratdı.  (241,  s.291)  Şübhəsiz  ki,  bu  addımla  nasistlər  heç  də  təbliğat 
məqsədi güdmürdülər. 
İriq seçim probleminə  Himmler xüsusi əhəmiyyət verirdi. Xüsusən o, belə 
müəssisələrdən  biri  olan  “Lebencborn”un  (“Həyat  mənbəyi”)  fəaliyyətini  yüksək 
qiymətləndirirdi. Bu təşkilatın başlıca vəzifsi nigahdan kənar “yüksək keyfiyyətli” 
çoxlu  uşaqların  dünyaya  gəlməsinə  təsir  göstərmək  idi.  Təşkilat  həmin  uşaqların 
bütün saxlanma və tərbiyə olunma xərclərini öz üzərinə götürmüşdü. Belə ari irqı 
mənsub  uşaqların  dünyaya  gəlməsində  subay  qadınlardan  istifadə  olunurdu. 
Güman  edilirdi  ki,  müharibədən  sonra  müəssisə  öz  fəaliyyətini  daha  geniş 
miqyasda davam etdirəcək. Bu işin tam həyata keçirilməsi üçün otuz yaşına qədər 
olan hər bir qadının (eyni zamanda subay) hökümətə bir uşaq verməsini təmin edən 
qanun hazırlanması da nəzərdə tutulurdu. (241, s. 292) 
Bundan  əlavə,  SS  sıralarına  daxil  edilənlər  ciddi  irqi  seçimlə  üzləşirdilər. 
Hər  şeydən  əvvəl  onlardan  təmiz  irqi  mənsubluğu  haqqında  sənəd  tələb  olunur, 
sonra isə antropoloji seçim keçirilirdi. Bu işin yüksək təmin olunması üçün xüsusi 
“Napolas” internat məktəblər yaradılmışdı (nasional-sosialist tərbiyə müəssisələri). 

---

Nasistlərin  yalnız  irqə  deyil,  dinə  münasibətlərində  də  fərqli  yanaşmalar 
vardı.  İlkin  vaxtlarda  nasist  nəzəriyyəçiləri  kilsəyə  qarşı  da  mübarizə  aparırdılar. 
Bununla  əlaqədar  nasional-sosialist  ədəbiyyatda  dinə  və  kilsəyə  qarşı  geniş 
mübarizə kampaniyası başlamışdı. Nasist nəzəriyyəçilərindən biri olan, Frankfurt-
Mayndakı Höte Universitetinin rektoru E.Krik yazırdı: “İstənilən din öz mənbəyini 
Asiyadan  götürür.  Odur  ki,  bizim  xarakterimizə  və  düşüncəmizə  din  yaddır. 
Almanların xarakterinə və taleyinə yalnız Allaha və taleyə canlı inam uyğun gəlir. 
İnam iradə və gücü möhkəmləndirir, din isə iradə və gücü dağıdır. Din bizim irqə 
yaddır. İnam, iradə, güc isə sağlamlıq amilləridir”. (241, s.301) 
Güclü  dövlət  konsepsiyası  nəzəriyyəsini  əsaslandırmaq  üçün  nasist 
ideoloqlar  təbliğat  məqsədli  “dövlətin  orqanizm  nəzəriyyəsi”ni  müdafiə  edirdilər. 
Bu nəzəriyyəyə uyğun olaraq cəmiyyət bir dövlət olaraq bütün görünüşündə canlı 
orqanizmi xatırladır. Bu orqanizmdə ayrıca insan onun əsas hissələrini təşkil edir. 
(241, s.298) 
Sinfi  mübarizəni  inkar  edən  faşizm,  millətin  daxili  birliyi  prinsipini  əsas 
götürür, bu birliyin yalnız orqanizm halında mövcudluğunu mümkün sayırdı. 
Beləliklə,  Hitlerin  sonda  gəldiyi  fikir  bu  idi:  hamının  hamıya  qarşı 
mübarizəsi.  Hitlerin  insan  həyatı  düşüncələri  bu  dairədə  ümumiləşirdi:  həyat 
uğrunda  mübarizə,  maraq  uğrunda  mübarizə.  Hitler  bu  fikirlərini  “Mənim 
mübarizəm”  əsərində  belə  ifadə  edirdi.  “Mübarizə  ideyası  həyatın  özü  kimi 
qədimdir. Bu mübarizədə ən güclü və ən cəsur adamlar ən zəiflər üzərində qələbə 
çalırlar. Mübarizə hər şeyin yaradanıdır. Odur ki, insanlığın prinsiplərinə təşəkkür 
etməədn  insan  yaşayıb  amansız  mübarizə  vasitəsi  ilə  heyvanlar  aləmini  üstələyə 
bilər. (382, s.24) 
Artıq bu sözləri demək mümkün idi ki, nasist partiyasının başlıca məqsədi 
marksist  dünyagörüşünü  məhv  etməkdən  ibarət  idi.  1922-ci  ildə  isə  hitlerin 
dünyagörüşü həyat uğrunda mübarizəyə yox, “yəhudi bolşevizmi”ni məhv etmək, 
dağıtmaq  lazım  idi.  1922-ci  ilə  qədərki  çıxışlarında  Hitlerin  Sovet  Rusiyasına 
münasibəti  birmənalı  da  deyildi.  Onun  ikili  baxışlarında  gah  Rusiyanın  “milli” 
xalqına  yaxşı  münasibət,  gah  da  “yəhudi-bolşevik”  hökümətinə  mənfi  münasibət 
hiss  olunurdu.  Eyni  zamanda  o,  bolşevik  olmayan  Rusiya  ilə  Britaniyaya  qarşı 
razılaşmaya  meyllənirdi.  Bəzi  söhbətlərində  isə  göstərirdi  ki,  o,  Britaniya  ilə 
rəqabət  siyasətindən  bir  şərtlə  uzaqlaşar  ki,  Britaniya  onun  Rusiyaya  olan  ərazi 
siyasətini dəstəkləsin. 
Onun fikrincə, Almaniya Britaniyanın maraqlarına toxunmayan kontinental 
siyasətə  hazır  olmalıdır.  Məhz  İngiltərənin  köməyi  ilə  Rusiya  ələ  keçirməlidir. 
Rusiya alman sakinləri və nəhəng alman sənayesi üçün geniş torpaqlar ayırmalıdır. 
Əslində  “Mənim  mübarizəm”  kitabının  yazılmasına  hələ  iki  il  qalmış 
Hitlerin məqsədi və fikirləri formalaşmışdı. Hitlerin məqsədini üç istiqamətdə belə 
ümumiləşdirmək  mümkün idi: 1) Dünya  yəhudiliyi  gücünün dağıdılması uğrunda 

---