İkinci şəkil
Zavod. Giriş otağı. Divarda plakatlar. Zavodun alpinist-
ləri, o cümlədən Qüdrət də buradadır. Hamı səssiz oturmuşdur.
Qapı açıldıqca tez baxırlar.
Qüdrət – Əhməd gəlib çıxmadı. Mən deyirdim, bəlkə tə-
sadüfən o dağlar arasından yol tapıb çıxa bilər.
Birinci alpinist– Direktor bilirmi?
Qüdrət – Xeyr.
İkinci alpinist – Bəs partkom?
Qüdrət – Hələ deməmişəm. Qoy bir az da gözləyək. Dəs-
təmizin başçısı Rauf idi, qoy o desin. Bu dəqiqə özü də gələr.
İşə saldı bizi. (Sükut). Əhmədin xatirini mən necə istəyirdim.
Biz necə yoldaş idik, kollektivimizdə ən yaxşı oğlanlardan biri
idi. Heyf... Eh, bu Rauf...
Seçilmiş əsərləri
159
Birinci alpinist– Rauf bilə-bilə eləməyib ki.
İkinci alpinist – Kim deyir bilə-bilə eləyib?
Birinci alpinist– Rauf özü də pis oğlan deyil.
İkinci alpinist – Kim deyir pisdir?
Qüdrət – Eh, siz də lap sadəlövhsünüz.
Birinci alpinist– Biz?
İkinci alpinist – Kim deyir?
Qüdrət – Kim deyir? Mən!
İkinci alpinist – Sənə kim deyib?
Qüdrət – Mən.
Birinci alpinist– (Qüdrətə) Mən inanmıram ki, nə sən, nə
də Rauf bir pis iş tuta bilərsiniz.
İkinci alpinist – Amma mən şahidiyəm. Zavodda bir fəhlə
təhlükə qarşısında qalanda, hamı köməyə yüyürəndə, Qüdrət
qorxusundan nə edəcəyini bilmədi. Bircə bunu dedi ki, toku kəsin.
Qüdrət – Yaxşı, yaxşı, bilmədiyin şeyləri danışma.
İkinci alpinist – Mən bildiyimi yox, gördüyümü danışı-
ram.
Qüdrət – Bəs, sən Əhməd hadisəsini görmüsən ki, da-
nışırsan?
İkinci alpinist – Bu barədə sən danış.
Qüdrət – Mən bunu sənin kimilərə danışmaq istəmirəm.
(Rauf gəlir. O, heç nə demədən stulların birində oturur,
başını əlləri arasına alır).
Birinci alpinist– Bir xəbər var?
(Sükut).
Ürəyimiz partladı ki!
Qüdrət – Demək, Əhməd gəlmədi. Mən gedim direksiya-
ya, partkoma xəbər verim, bəlkə bir çarə qılsınlar. Bəlkə dağ-
lara, daşlara adam saldırıb bizim əziz dostumuz Əhmədi tapdır-
sınlar. Ürəyim dözməyir. Mən getdim.
(O gedir, hamı diqqət və kədərlə Raufa baxır)
Seçilmiş əsərləri
160
Birinci alpinist– (canıyananlıqla) – Rauf, sən bu hadisə-
nin altından necə çıxacaqsan? Axı bunun ağırlığı sənin üzərinə
düşür.
İkinci alpinist – Kim deyir?
Birinci alpinist– (əlini ikinci alpinistə tovlayır və üzünü
Raufa tutur). Rauf, mən inanıram ki, sən yoldaşı bərk ayaqda
qoymazsan. Bəs indi neyləyək, hadisə belə gətirib ki, sən...
Rauf –Mən heç, Əhmədi düşünmək lazımdır. Görəsən
indi Əhməd...
(Bu vaxt Əhməd qapıda görünür. Onu görən kimi hamı
donub qalır. Birdən Rauf irəli sıçrayır, Əhmədi bağrına basır).
Rauf – Əhməd, qardaşım! Gəldin?.. Əhməd dərədən necə
çıxdın?.. Əhməd, tez danış...
Əhməd – Rauf, heç narahat olmayın. Mən yolu azıb bir
dağ kəndinə çıxdım. Mənə kömək etdilər. (Gülür). İndi də gö-
rürsən ki, sağ-salamatam. (O, birdən fikrə gedir, əlini alnına
aparır). Məni bağışlayın, mən... sizə bir söz deməliyəm.
Birinci alpinist– Nə olub?
İkinci alpinist – Kim deyir?
Əhməd – Mən deyirəm. (Onun səsi birdən alçalır)
Qüdrət...
(Hamı bir az bundan qabaq Qüdrətin girdiyi giriş qapısına
baxır. Əhməd heç nə başa düşmür. Elə bu vaxt Qüdrət qapıda
görünür və yerindəcə donub qalır. Raufdan başqa hamı onun
Əhmədlə görüşmədiyinə təəccüb edir).
Birinci alpinist– Qüdrət, görmürsən Əhməd sağ-salamat
gəlib, niyə görüşmürsən?
İkinci alpinist – Kim deyir ki, görüşməyəcək?
(Qüdrət yavaş-yavaş Əhmədə yaxınlaşır, dinməzcə əl
tuturlar).
Qüdrət – Səhərdən demədiyim adam, getmədiyim yer
qalmayıb. Hay-haray salmışam ki, Əhmədin başına belə bir iş
gəlib. Neyləyim, əlimdən gələn bu idi. (Əhməd gülümsünür. O,
Seçilmiş əsərləri
161
bundan ruhlanıb sözünə davam edir). Əhməd, bilirsən mən ne-
cə narahat idim?! Sənin başına bir iş gəlsəydi, heç bilmirəm
neylərdim. (Raufun əsəbi halda ona baxdığını görərək). Elə
Rauf da narahat idi. Çox narahat idi. Heç o da bilmirdi ki, ney-
ləsin. (Üzünü başqa alpinistlərə tutur). Hamı narahat idi, heç
bilmirdilər ki, neyləsinlər. Nə yaxşı, sağ-salamat gəlib çıxdın.
Nə qədər şadıq. Əhməd, gərək bunu bütün zavod işçiləri ilə bir
yerdə qeyd edək.
Birinci alpinist (sevinclə Əhmədə baxır) - Düz iyirmi beş
yaşında təzədən doğulmuş bir adam.
İkinci alpinist – O nə deməkdir?.. Onu kim deyir?
Əhməd – Düz deyirsiniz, mən dünyaya təzədən gəldim.
Bunun üçün mən Qüdrətə minnətdaram. (Qüdrət gülümsünür).
O mənə çox kömək etdi. O olmasaydı, mən çoxdan məhv ol-
muşdum.
Birinci alpinist– Danış görək necə oldu?
İkinci alpinist – Kim deyir ki, danışmasın? Danış,
Əhməd.
Əhməd – Rauf dərəyə düşüb yox olandan sonra Qüdrət dedi
ki, mən onu tapacağam (Qüdrət tutulur, Rauf təəccüblə baxır).
Mən razı olmadım, o isə sözünün üstündə möhkəm durmuşdu.
Axır ki, bir təhər onu razı saldım, özüm qayadan aşağı düşdüm.
Bir də hiss etdim ki, kəndir boşalır, demək kəndirə bağlanılan
ağac yerindən qopubmuş. Axı qayada ağaclar dərin kök sala
bilmirlər. Ölümümü gözümün altına aldım.
Birinci alpinist(həyəcanla) – Danış, danış.
İkinci alpinist – Kim deyir ki, danışmasın? Əhməd danış,
tələsmə, sakit-sakit danış. Hə, ölümünü gözümün altına
almışdın...
Əhməd – Hə, bir də gördüm ki, kəndir tarım çəkildi.
Fikirləşdim ki, bu niyə belə oldu. Düşündüm ki, Qüdrət ağacın
qopduğunu görüb kəndirdən yapışıb, buraxmır. Özü də onun
vəziyyəti mənimkindən daha qorxulu idi.
Seçilmiş əsərləri
162
Birinci alpinist– Sağ ol, Qüdrət!
İkinci alpinist – Eh, kim deyir ki, sağ olmasın? Qoy kişi
söhbətini eləsin. Hə...
Əhməd - Birdən gördüm ki, başımın üstündən qaya uçub
töküldü. Qüdrət də başı aşağı gəldi.
Rauf – Düzdür, Qüdrət?
(Qüdrət susur).
Əhməd – Hara düşdüyünü görmədim. Indi onu görəndə
çox sevinirəm. O, həm özünü, həm də məni xilas elədi.
Rauf – Bunu rəhbərliyə demək lazımdır ki, belə qəhrə-
manlığına görə Qüdrət mükafatlandırılsın.
Birinci alpinist– Elədir.
İkinci alpinist – Kim deyir ki, elə deyil?.
Əhməd – Biz hamımız Qüdrət kimi qüdrətli dostları-
mızdan ibrət dərsi almalıyıq.
Rauf – Yüz faiz razıyam! Qüdrət, sən necə, razısan? Tə-
vazökarlıq eləmə, nə susursan?
Əhməd – Yoldaşlar, icazə versəniz, məni və özünü xilas
etdiyi üçün Qüdrətin alnından öpərəm.
(Hamı əl çalır)
Rauf – Yaxın gəl, Qüdrət.
(Əhməd Qüdrət yaxınlaşır, onun alnından öpmək istəyir.
Qüdrət əli ilə alnını tutur).
Rauf – Bilirsənmi, Əhməd, Qüdrət, niyə elə edir? O,
bununla demək istəyir ki, səni xilas eləyənin əlindən öpsən,
daha yaxşı olar.
Əhməd – Bağışla, Qüdrət, mən hər bir nöqsanımı
düzəltməyə hazıram.
(Qüdrət geri çəkilir. Divara dirənir)
Qüdrət (əlini alnından götürür) – Bəsdir! Bəsdir məni təhqir
etdiyiniz! Mən artıq buna dözə bilmirəm! Mən günahkaram!..
Mən qorxaqlıq göstərmişəm, eqoistlik etmişəm. Əhmədin
dediklərinin hamısını əksinə başa düşün! Heç mənim dilim də
Seçilmiş əsərləri
163
gəlmir ki, üzr istəyim. Mən bu gözəl kollektivimiz qarşısında
utanıram. Siz buna inanın. Mən bütün günahlarımı boynuma
alıram. Mən indi bu günahların agırlığının altında Yerə yapışıb
qalmışam. Mənim daha heç bir sözüm yoxdur. Söz sizindir.
Birinci alpinist – Qoy sözü Rauf desin.
(İkinci alpinist başı ilə təsdiq edərək razılaşdığını bil-
dirir).
Rauf (Qüdrətə) – Bundan sonra sən özünü doğrultdun.
Kollektiv səni bağışlaya bilər. Çünki bizim iş üsulumuz tövsiyə
üsuludur.
Qüdrət – Mən söz verirəm ki, nəyin bahasına olursa-ol-
sun, özümü doğruldacağam.
Birinci alpinist– Bax, bu sözlər yadından çıxmasın ha!..
İkinci alpinist - Kim deyir ki, yadımdan çıxacaq?..
MAVИ НЯЬМЯНИН
SAHИLИNDЯ
Dostları ilə paylaş: |