Nəsr əsərləri
ÜÇ DOST (Bir pərdə, iki şəkilli pyes) İştirak edənlər
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinci şəkil
| ÜÇ DOST
(Bir pərdə, iki şəkilli pyes)
Rauf
Qüdrət Əhməd
Birinci alpinist İkinci alpinist
(Hadisə bizim günlərdə cərəyan edir) Birinci şəkil
Uca, başı qarlı dağlar. Üç dost alpinist – Rauf, Qüdrət, Əhməd dağların sıldırım dolaylarında yoldaşlarından ayrı dü- şüb azmışlar. Rauf və Qüdrət çantalarını yerə qoyub üstündə oturmuş- lar. Qüdrət ayağa durub əlini alnına aparmışdır, diqqətlə uzaq- lara baxır, yoldaşlarını haraylayır. Əhməd - Eşitməzlər. Onlar indi bizdən çox uzaqlaşmış olarlar. Qüdrət - Əlac özümüzə qalıb. Biz əməlli-başlı azmışıq. Rauf – Düzdür, əlac ancaq özümüzə qalıb, ayrı heç bir çıxış yolumuz yoxdur. Qüdrət – Özümüz neyləyə bilərik? Rauf – Bu barədə dərindən fikirləşməliyik. Əhməd – Fikirləşməyə dəyməz, axşam düşür, hərəkət la- zımdır. Seçilmiş əsərləri
Qüdrət – Buradan düşmək buraya çıxmaqdan çətindir. Odur ki, gözləməliyik. Yoldaşlarımız gec-tez qayıdıb bizi ta- parlar. Əhməd – Ağlım kəsmir. Rauf – Əhməd düz deyir, onlar bizi tapa bilsəydilər, in- diyə qədər tapardılar. Qüdrət – Deyirsiniz özünüzü bu sıldırım qayadan ataq yerə?
Rauf – Xeyr, yol tapmaq lazımdır. Qüdrət – Tap görüm, necə tapacaqsan. Rauf – Yüksəkliyə qalxan yıxılmaqdan qorxmaz. Qüdrət – Buyur, yıxıl, etirazım yöxdur. Sən elə bilirsən ki, ölmək kef eləmək kimi bir şeydir? Yox, qardaş, doğulmağın özü də çətindir. Əhməd – Dünyada heç bir şey çətin deyil. Tez olun, ax- şam düşür. Rauf – Çətin deyil, onda tullan göyə. Əhməd – Bunu da eləyən olub. Kosmonavatları yadına sal. Qüdrət – Qardaş, siz tullanın buradan dərənin dibinə, mən qalaram burada. Rauf – Birinci mən düşəcəyəm. Əhməd – Kəndiri hazırla. (O, əlindəki kəndirin qarmaqlı ucunu qayaya sancır). Birinci mən düşəcəyəm. Rauf – Söz bir olar, dedim ki, mən düşəcəyəm. Düşərəm, yol taparam, sizə də deyərəm. Əhməd – Rauf... Rauf – Qurtardıq. Sən gözlə kəndir qayadan üzülməsin. Əhməd - Arxayın ol. Qüdrət – Rauf... Rauf (Qüdrətə) – Səninlə qurtardıq. Zavodda həmişə qəhrəmanlıqdan danışırdın. Qəhrəmanlığın elə bu imiş? Seçilmiş əsərləri
Qüdrət – Rauf, axmaq olma, hava qaralıb, dərənin dibi görünmür, hara gedirsən.? Rauf – Oturub ölümü gözləməkdənsə onu qarşılamaq da- ha xoşdur. Qüdrət – Görünür, ölümü çox sevirsən. Rauf – Nə isə... Hələlik... Mən getdim. Əhməd, kəndiri aç. Əhməd – Açmışam. Yaxşı yol sənə. Rauf – Sağ ol. (Rauf kəndirdən yapışır, yavaş-yavaş qayanın arxasında görünməz olur. Əhməd kəndirdən tutaraq diqqətlə Raufu iz- ləyir. Qüdrət qorxa-qorxa ona baxır). Əhməd (üzünü aşağı tutaraq) - Rauf, necəsən? Raufun səsi – Yaxşıyam, narahat olma. Əhməd – Hələ dərəyə çatmamısan ki? Raufun səsi – Çatmamışam!... Amma qorxma! Çataca- ğam! Əhməd – Çatdın?.. Deyəsən çatmısan?! Raufun səsi – Bir daşın üstündəydim, qaçdı ayağımın al- tından! Kəndiri buraxma! Əhməd – Buraxmaram, qorxma!.. Yorulmusansa qayıt! Raufun səsi – Yox! Əhməd – Qayıt!... Raufun səsi - Yox! (Sükut) Əhməd – Rauf!.. Rauf, nə oldu? Niyə susdun? (Sükut) Raauuf!.. Raufun səsi – Qorxma!.. Kola ilişmişdim... (sükut) Əhməd – Rauf!..
Seçilmiş əsərləri
(Əhmədin səsi qayalarda əks-səda verir. Bir neçə tərəfdən “Rauf!.. Rauf!..” səsləri eşidilir. Qüdrət gözlərini və qulaqlarını tutur). Qüdrət – Bəsdir, Əhməd! Adam vahiməyə gəlir. (Əhməd qulaq asmır, qışqırır. Qayalar uzanan, dalğala- nan, titrəyən səslərilə cavab verir.) Əhməd – (birdən daha bərk qışqırır, sonra səsini alçaldıb fikrə gedir). Kəndir boşdur. Qüdrət! Qüdrət! Rauf getdi... Qüdrət – Ola bilməz... (Əhmədin yanına sıçrayır. Kəndir- dən yapışıb dartır) Boşdur!.. Mən dedim də, buradan düşmək ölüm deməkdir! Cinayətkar özüdür! Həm də sən! Mən bilirdim ki, belə olacaq. Əhməd – Sus görək, yoldaşına indidən yas tutma. Qüdrət - (kinayə ilə) Hə, bu dəqiqə bir o qalır ki, toy edək. Əhməd – Yaxşı, sən kəndiri bərk tuta bilərsənmi, mən Raufun dalınca düşüm? Qüdrət – Yox, Rauf... Bu axmaqlıqdır! Əhməd – Səndən söz soruşuram, kəndiri saxlaya bilərsən- mi?
Qüdrət – Ölüm yelləncəyinin kəndirini? Mən belə işi boynuma götürə bilmərəm. Düşürsənsə, buyur, özün düş. Bir- dən kəndir dibdən qopdu, onda mən də səninlə... Mən öz qiy- mətimi bilirəm. Mən cavanam. Əhməd (kəndirə yaxınlaşır) – Eybi yoxdur. Mən Raufla bu dərələrin dibində qurd-quşa yem olsaq da zavod kollektivi bunun hayıfını səndən çıxacaqdır. Qüdrət – Elə şey yoxdur. (Kinayə ilə) Kim biləcək... (Susur). Əhməd – Bunu düz deyirsən. Demək, sən özün adam de- yilsən, vicdanın yoxdur. Belə çıxır, eləmi? Qüdrət – Qurtar. Seçilmiş əsərləri
Əhməd – Xeyr, hələ təzə işə başlayırıq (O, kəndirdən yapışır, dərə aşağı baxır, sonra üzünü Qüdrətə çevirir, başını yelləyir). Demək belə, Qüdrət, sən mənə, daha doğrusu, Raufa kömək etmək istəmirsən? Qüdrət – Raufa kömək lazım deyil. O, indi heç nə istəmir. Əhməd – Ayıb olsun. Axı sən həmişə belə danışmazdın, hamının, xüsusən gözəl qızların yanında böyük qəhrəmanlıq- dan dəm vurardın! Yaxşı deyiblər ki, dostu bərk ayaqda yox- la... Hələlik, burada sağ-salamat qalmağını arzulayıram. Qüdrət – Əhməd, ağlın olsun, hara gedirsən? Raufun aqi- bətini görmədinmi? (Əhmədin yaxasından yapışır) Getmə! Dayan deyirəm! Əhməd – Burax! Qüdrət – Buraxmaram! Əhməd - Onda səni də dartıb özümlə aparacağam! (Qüd- rətin əli yavaş-yavaş boşalır. Əlini Əhmədin yaxasından bu- raxır. Əhməd kəndirdən yapışır. Yavaş-yavaş dərəyə sallanır). Qüdrət – Sən neyləyirsən, Əhməd, heç ağlına gətirirsən- mi? Əhməd – Salamat qal! (Əhməd qayanın dalında gözdən itir. Qüdrət qayanın kə- narına tərəf addımlayır. Sonra qorxu içində addım-addım geri çəkilir. Raufun çantası üzərində oturur və qalxıb öz çantasının üstündə əyləşir. Diqqətlə yiyəsiz çantaya baxır. Qüdrət – Mən yoxsa doğrudan da qorxağam? Axı mən doğrudan da belə deyildım. Kəndirə bax, gör necə tarımdır, qa- yadan qopa bilər (öz-özünə) Qüdrət, sən niyə belə qorxaq ol- dun? Qüdrət, kəndirdən yapış, Əhməd məhv ola bilər! Qüdrət, tez ol! Yapış... Qüdrət! Qüdrət! Yox, mən Qüdrət deyilləmmiş, mən kimsə tamam başqa adamam. Qorxağam!.. Yox, mən qor- xaq deyiləm. Sadəcə olaraq öz canımın qədrini bilirəm. Özümü qiymətləndirirəm. Mənim ölmək vaxtım deyil, mən mühən- disəm, yeni-yeni ixtiralar edə bilərəm (Sükut). Necə, bəs
Seçilmiş əsərləri
yoldaşlarımın ölmək vaxtıdır? , Bəs onlar... Axı onlar da cavan mühəndisdirlər... Əhməd!.. (Sükut.) Yoxsa o, qəsdən səsini çıxarmır? Bəs Rauf?.. (Qışqırır) Rauf! (O, dərədən uzaqlaşır, ətrafa boylanır, onu vahimə götürür, gözlərini yumub açır, ucadan Raufu, Əhmədi çağırır. Qayalar əks-səda verir. Qüdrət əks-sədaya tərəf yüyürmək istəyir, sonra donub yerində qalır. Hava artıq qaralmışdır. Qüdrət çantasının üstündə oturur, ətrafına baxır. Xeyli keçir. Qaranlıqda işartı görünür. İşartı get-gedə yaxınlaşır. Qüdrət ayağa durur, addım-addım geri çəkilir) Kimsən?.. Nəsən?.. (İşartı yaxınlaşır) Kimsən!.. Nəsən! (İşartı daha da yaxına gəlir, Qüdrət qayaya dirənir, donub qalır, gözünü yumur. Birdən üst-başı toz-torpaqlı, paltarı cırıq- cırıq Raufu görür). Rauf! Bu sənsən? Gəldin? (Rauf təngnəfəsdir, çətinliklə danışır) Rauf – Əhməd hanı? Qüdrət – (özünü itirmiş halda). Əhməd... Rauf bəs Əh- mədi görmədin? Rauf – Yox. Düşdüyüm yer çox qorxulu idi. Qayanın döv- rəsiylə bir təhər bura qalxmışam. Necə, Əhməd də düşdümü? Qüdrət – Hə. Rauf – Biz Əhmədi tapmalıyıq. Mənim səsim tutultb, sən çağır. Qüdrət – Çox çağırmışam (Yenə çağırır). Əhməd!.. (Qulaq asırlar) Cavab gəlmir. Rauf – Onda Əhmədin dalınca düşməliyik. Mən pis vəziyyətdəyəm, bəlkə sən... Qüdrət (ucadan) – Rauf, sən nə danışırsan, məhv olarıq! Rauf – Onda özüm düşəcəyəm. Qüdrət – Rauf düşmə, məhv olarıq. Rauf – Bəs yoldaşımız? Qüdrət – Rauf, əgər ona bir şey olmayıbsa, sən gələn cığırla qayıdıb gələcəkdir.
Seçilmiş əsərləri
Rauf – Təəssüf ki, oralarda cığır çoxdur, hərəsi bir tərəfə aparır. Mən təsadüfən bura çıxdım. Qüdrət – Onda bir də dərəyə düşsən, güman eləmirəm gəldiyin yolu tapa biləsən. Rauf – Bəs nə olsun? Bəs yoldaşlarımıza nə deyəcəyik? Soruşsalar ki, Əhməd hanı, biz nə deyəcəyik? Qüdrət – Heç biz özümüz buradan sağ-salamat çıxa biləcəyikmi? Rauf – Bu sonranın məsələsidir... Demək sən dərəyə düşmürsən? Qüdrət – Mən? Rauf – Hə, sən. Qüdrət – Elə bilirsən ki, mən Əhmədin xətrini istəmirəm? Rauf – Bu boş danışıqdır... Onu xilas etmək lazımdır. Qüdrət – Rauf, görürsən ki, buna çarə yoxdur. Rauf – (dərəyə tərəf addımlayır). İndi görürsən ki, buna çarə var. (Qüdrət Raufun qolundan yapışır) Qüdrət – Rauf, mən Əhmədə də dedim, sözümə baxmadı. Özünü göz görə-görə... Rauf – Burax. Yoxsa qorxursan ki, bu qayalar arasında tək qalarsan? Mən Əhmədi tapmalıyam. (O dərəyə daha yaxın gəlir. Kibrit yandırır. Birdən onu təəccüb götürür.) Bəs kəndir hanı? Qüdrət – Kəndir? Rauf – Hə, kəndir? Qüdrət – Kəndirə nə olub ki? Rauf - Bəs sən kəndirdən yapışmamışdın? Qüdrət – Yapışmışdım. Rauf – (o tərəf – bu tərəfə yüyürür). İndi mən neyləyim? Əhmədi necə qurtarım?.. Necə, Qüdrət! Qüdrət – Məndə təqsir yoxdur. Rauf - Bəs təqsir kimdədir? (Təmkinlə) Məndə? Seçilmiş əsərləri
Qüdrət – Bəli, səndə. Sən dərəyə düşməsəydin, o da sənə baxıb ölümün ağzına atılmazdı. Rauf – O məndən qabaq düşmək istəyirdi. Qüdrət – Mən bilmirəm. Onu bilirəm ki, mən dedim düşmə, sən isə əksinə... (Bu vaxt səslər eşidilir) - Rauf!.. - Qüdrət!.. - Əhməd!.. Qüdrət (sevincək) – Bizim uşaqların səsidir (Rauf dinmir, Qüdrət qışqırır) Eheey!.. Biz buradayıq!.. (Dağlardan əks-səda eşidilir. Raufgilin alpinist yoldaşları gəlib çıxırlar, görüşüb öpüşürlər). Alpinistlər – Bəs Əhməd? - Niyə dinmirsiniz? - Rauf – Əhmədi xilas etmək lazımdır... (Alpinistlər tələsə-tələsə əsəbi və təəssüflü nidalarla çantalarını açırlar.) Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|