Niftullayev Vaqif Sahibkarlığın əsasları ‘Zaman nəşriyyatı’

§ 3. Risklərin sığortalanması

Risklərin sığortalanması - müəyyən risklərin sığorta şirkətinə aid edilməsi ilə bağlıdır. İri sənaye müəssisələrinin tikintisi və yenidən quraşdırılması zamanı iki əsas sığorta üsullarından istifadə olunur. Əmlak sığortası və bədbəxt hadisələrdən sığorta.

Əmlak sığortası zamanı dəniz yükləri, standart və qeyri-standart avadanlıqlar, podratçıların mülkiyyəti, həmçinin rekonstruksiyalarının icraçılarının riskləri sığorta edilir.

Bədbəxt hadisələrdən sığorta isə vətəndaşların və əmək kollektivinin sığortası nəzərdə tutulur. Sığorta risklərindən asılı olaraq icraçıların sığorta riskləri üç tipdə ola bilir.

Yanğından sığortanın standart müqaviləsi - birbaşa itkilərdən müdafiə edilməsinə xidmət edir. Yanğından sığortanın genişləndirilmiş

^{n 'fəsil. Sahibkarlıq riskləri} 85

müqaviləsi - yanğından sığortanın standart müqaviləsinə bir və ya bir ncço epizodik əlavələrin edilməsini nəzərdə tutur. Bu da konkret sığorta edilməsinin tələbləri ilə bağlıdır. Bu cür əlavələrə partlayışlardan yaranmış risklər daxildir.

Risklərin bütun növlərindən sığorta. Risklərin bütün növlərin- dun sığorta müqaviləsi podratçıların müəyyən tələblərinin nəzərə alınmasını əsas götürür. Bu zaman daha geniş xidmətlər göstərilməsinə vol verilir, maddi itkilərlə bağlı bütün növ risklərdən əməliyyatların sığortasına təminat verilir. Sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulmayan mosariflər istisnalıq təşkil edir. Sığorta müqaviləsi başa çatmamış tikinti işlərinin bütün mərhələlərini, maddi resurslan, əsas köməkçi və ıuH|liyyat avadanlıqlarını əhəta edir. Sığortanın bü növü ilə hər şeydən ovvol sifarişçilər maraqlanırlar. Onlar müxtəlif növ avadanlıqlann sınıdan çıxması nəticəsində tikinti-quraşdırma işlərinin qrafıkainin pozulması ilə əlaqədar itkilərlə bağlı risklərin azaldılması məqsədi ilə sığorta işlərinin həyata keçməsini podratçılardan tələb edirlər.

Dəniz yüklərinin sığortası dəniz və çayla daşınan yüklərin korlanması və ya zedələnməsi ilə əlaqədar zərərdən mühafizə məqsədi ilə lıoyata keçirilir. Sığorta mühafizə tədbirləri də daxil olmaqla bütün nov riskləri əhatə edir.

Texniki təchizat xarakterli standart və qeyri-standart avadanlıqla- nn sığortalanması podratçılar tərəfindən geniş istifadə edilən və onla- ım mülkiyyətində olan əsas istehlak fondalırını əhatə edir. Sığortanın İMİ forması icarəyə götürülmüş və ya lizinq xidməti vasitəsilə əldə rdılmiş avadanlıqlar üzrə daha geniş yayılmışdır.

Ümumi kollektiv heyətinin sığortası - bədbəxt hadisələrdən sığor- tıi edilməsinin bir formasıdır. Sığortanın bu forması baş podratçının fə- ıilıyyoti nəticəsində üçüncü tərəfin maddi və əmlak itkilərinə, habelə şoxsi zərərə məruz qalmaması onların mühafizəsinə yönəldilir. Baş jiodratçı arxitekturanın və ya texniki layihələrin idarə edilməsi və ya lııyiholər üzrə digər ixtisaslaşmış xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı mə- Miliyyət daşıyır.

Risklərin aşağı salınmasının geniş yayılmış metodlanndan biri də d/ünüsığortadır. Özünüsığorta müəssisələrdə xüsusi ehtiyat fondlarının (sığorta ehtiyatlarının) yaradılması vasitəsi ilə heyata keçirilir, ri/iiniisığortanın həyata keçirilməsi aşağıdakı halda məqsədəuyğun hesab edilir;

sığorta olunan əmlakın dəyəri ümumi əmlak paritetləri ilə müqayisədə azlıq təşkil edir;

təsərrüfat fəaliyyətinin və ya aparılan mövcud biznes əməliyyat- hınnm zərərlə nəticələnməsi ehtimalı azlıq təşkil edir;

firma çoxlu sayda eyni tipli əmlaka malikdir.

M11 səbəbdən özünüsığortadan bir neçə yüz tankerə malik transmilli ncCi şirkətləri istifadə edir. ^

₈₆ Vaqif Niftullayev. Sahibkarlığın əsasları