Nigmatov X

I, ILI, NE
funksiyalarini (elementlarini), 
NE-I
va 
NE-ILI
bazislari asosida amalga oshirib 
olish kerak bo‘ladi. Bu quyidagicha bajariladi (1.23-rasm): 

---

50 
1.23-rasm. Bul algebrasining asosiy mantiqiy funksiyalarini 
NE-I
va 
NE-ILI
bazislari yordamida amalga oshirish. 
 
VIII. KOMPYUTERNING ASOSIY XOTIRASI 
Asosiy xotira – kompyuterning dasturlar va ma’lumotlarni saqlash uchun 
mo‘ljallangan komponentidir. Xotira ma’lum bir uzunlikka ega bo‘lgan axborotlarni 
saqlovchi 
yacheykalardan
 
iborat bo‘ladi
. 
Hozirgi kompyuterlarning xotirasi 
8-bitli
, 
ya’ni bir baytli yacheykalardan iborat bo‘lib, xotiraga ana shu baytlarning 
adreslari
orqali murojaat qilinadi. Baytlarni guruhlarga birlashtirilib 
so‘zlar
(rus tilida – 
slovo) hosil qilinadi. 1, 2, 4 va 8 baytli, ya’ni 
8,
16, 32 va 64-bitli
yoki 
razryadli
so‘z 
uzunliklariga 
 
ega kompyuterlar mavjud [1,5,11]. Ushbu qo‘llanmada kompyuter 
xotirasining so‘z uzunliklarini, protsessorlar ichki registrlarining uzunliklarini 
ifodalashda va boshqa holatlarda 
razryad
iborasi qo‘llanilgan.
2.1-rasmda 8-razryadli so‘z uzunligiga ega asosiy xotira tasvirlangan.

---

51 
2.1-rasm. 8-razryadli so‘z uzunligiga ega 64 Kbaytli asosiy xotira. 
Ushbu asosiy xotirada yacheykalar adreslarining qiymati 
0000
dan 
FFFF 
gacha 
o‘zgarishi mumkin. Asosiy xotiraning umumiy xajmi 64 Kbayt (FFFF – 16 bit, 
2
16
=65536 bayt). Hozirda bunday hajmli xotiralar – o‘rnatiladigan kompyuterlarda, 
ya’ni kontrollerlarda ishlatilmoqda. Odatda asosiy xotira adreslari 16-lik sanoq 
sistemasida ifodalanadi. 
2.2-rasmda so‘z uzunligi 32-razryadga teng bo‘lgan asosiy xotira 
tasvirlangan. Bunday so‘z uzunligiga ega xotiralar, Pentium protsessorlari 
o‘rnatilgan kompyuterlarda ishlatilmoqda. Ularda yacheykalarning adreslari