Nizami Gəncəvinin 875 illik yubileyi münasibəti ilə Mərkəzi kitabxanaların uşaq şöbələri, mks-nin şəhər, qəsəbə, kənd kitabxana filialları üçün hazırlanmış metodik vəsait
Yüklə 1,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II Aparıcı
Sığışmazsan qaranlıq, dar zindanda, Nizami, Günəş kimi işıq saç bu cahana Nizami! I Aparıcı: Nizami el gözündə düzlüyü ilə ucalır, qəlbinə, ilhamına düzlükdən güc alır, hər cür tilsimi söz xəzinəsi, nurlu qəlbi ayna sinəsi ilə sındırır. Nizami Gəncədə yaşasa da, özünü dünyanın söz hakimi hesab edir: Aləm deyir: “Övladsan sən dünyaya, Nizami, Sığışmazsan Gəncədə gen dünyaya, Nizami”. Boğazımı gör necə düyünləyibdi Gəncə, Yoxsa, İraq xəzinəsi mənim olardı, məncə.
Nizami özünün böyüklüyünü dərindən dərk edir və bütün şairlərdən, hətta Firdovsidən də üstün bir şair olduğuna işarə edir. Nizami özünə qızıl boyunbağı saydığı Gəncədən heç yerə getmir, özünün kasıb süfrəsinə qane olub möhtəşəm əsərlərini yaradır.
Yüz il sonra sorsan bəs o hardadır, Hər beyti səslənər: “burda, burdadır”.
şöhrəti, Şirvanşahın sifarişilə “Leyli və Məcnun” poemasını işləyib başa çatdırdığını görən şair söz meydanının özünə qaldığını hiss edir və dünyaya meydan oxuyur. Gəldi söz meydanı, mənəm sənətkar, Bu gün məndən gözəl söz deyənmi var? “Leyli və Məcnun”da oğlu Məhəmmədin şeirdə, sənətdə məharəti olduğunu görən şair onun şairlik etməsini məsləhət görmür.
Seirdən ucalıq umma dünyada, Çünki Nizamiylə qurtardı o da. Nə qədər şair var, söz var, şeir var, Dünyada onlardan mənəm yadigar.
I Aparıcı: Bəli, Nizami kimi şair dünyaya bir daha gəlməyəcək. Gəlsə də, dünyada onun kimi şair olmayacaq. Nizami “İsgəndərnamə” də sanki yaradıcılığına yekun vururmuş kimi, öz- özünə hesabat verir. O, beyninin, qanının çeşmələrindən çoxlu incə sözlər sıxıb süzürsə də, doymur, ilhamı yenə də çağlayır. (Səhnəyə oxucular daxil olur və hikmətli kəlamları söyləyirlər. )
Bacarsan hamının yükünü sən çək, İnsana ən böyük şərəfdir əmək. Sən də əldən düşüb yorulsan əgər, Sənin də yükünü bütün el çəkər.
Yamanlıq etməkdən uzaq ol, uzaq, Pisliyin əvəzi pislik olacaq. Eşitməmişsənmi bu məşhur sözü: “Quyu qazan adam düşəcək özü”.
Yaxşılıq etməsən əgər insana, Böyüklük şərəfi verilməz sana. Bir kəsin dadına istəsən çatmaq, O zaman ləngimə, tələs sən ancaq.
Birilə köhnədən olarsa kinin, Kökünü qazıma onun nəslinin. Atayçın oğuldan alma intiqam, Çalış dost olasan onunla müdam.
Bir olsa yoldaşın, dostun əməli, Daşdan su çıxardar onların əli. Nifaq olan yerdə fəlakət də var, Səadət günəşi birlikdən doğar.
Həddən çox yeməyə etmə sən adət, Mədəni doldurmaq zəhmətdir, zəhmət. Bir ürəkdə olmaz iki sevgili, İki ürəklinin düz olmaz dili.
Əqilli bir işdir yumşaq danışmaq, Axmağın işidir kobudluq ancaq.
İstəsən övladın olsun pak ürək, Bir ata, bir ana tanısın gərək.
İki qəlb bir olsa dağı parçalar, Böyük bir kütləni edər tarü-mar. Hər uca tütbədən, biliniz, fəqət, Alimin rütbəsi ucadır əlbət.
Əvvəl əyri bitən bir cavan budaq, Zənn etmə qocalsa düzgün olacaq.
Hər kəs ki, zülm üçün qılıncı aldı, Qan tökən şir kimi pəncəsiz qaldı.
İnsana arxadır onun kəlamı, Ağlıdır hər kəsin dövləti, malı.
Quyuya salsan da yaxşılığı, bil, Yenə qayıdacaq, o itən deyil.
Kamil bir palançı olsa da insan, Yaxşıdır yarımçıq papaqçılıqdan.
Yaxşılıq etməsən əgər insana, Böyüklük şərəfi verilməz sana.
Yamanlıq eləsə özgəyə hər kəs, Çıxar qabağına, hədərə getməz.
Günəşə göz yumub yandırsan çıraq, Külək söndürəcək onu, bil ancaq.
Çalış öz xalqının işinə yara, Geysin əməlindən dünya zərxara.
Yaxşı adamların göz yum eybinə, Yaxşı şey öyrətməz yaman göz sənə.
özünəməxsus gözəlliklərini də məhəbbətlə tərənnüm etmiş, poemalarında canlanan rəngarəng təbiət təsvirlərində doğma Gəncənin səfalı çəmənlikləri, meyvəli-üzümlü bağları, sərin çeşmələri, Kəpəz və Göy Göl kimi nadir təbiət incilərinin füsunkar mənzərələrindən ilhamlanmışdır. Nizaminin əsərlərində rəngarəng poetik vasitələrlə canlanan təbiət təsvirləri məzmununun ayrılmaz hissəsinə çevrilərək baş verən hadisələrlə də gözəl uyuşur, qəhrəmanların əhval-ruhiyyəsini tamamlayır.
əlli ildən artıq bir vaxt ayırır. Lakin şairin əsrimizin problemləri ilə yaxından səsləşən ölməz irsi sonsuz məhəbbətlə tətqiq olunur, öyrənilir və örnək götürülür. Təsadüfi deyildir ki, müsair yazıçı və şairlərimiz Nizami mövzularına tez-tez müraciət edir, onun ölməz ideyalarından bəhrələnirlər. Nizami mövzularında “Nüşabə”, “Fitnə”, “Sevgi” kimi dram əsərləri yaranmış, şairin “Xosrov və Şirin” poemasının mövzusunda Səməd Vurğun “Fərhad və Şirin”, Nazim Hikmət “Məhəbbət əfsanəsi” kimi gözəl əsərlər yaratmışlar. Müasir türk şairi Ceyhun Qansu “Fərhad və Şirin” adlı poemasında Fərhad obrazını xalqını sevmək, xalq səadəti
Yüklə 1,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|