18
Fixterning ko’rsatishicha elektroliz davomida anodda peroksid
birikmalar ham xosil bo’ladi:
1.
To’yingan uglevodorodlarning hosil bo’lishi:
Karbon kislotalarning tuzlarini o’yuvchi ishqor bilan o’zaro ta’siri natijasida
C soni kam bo’lgan parafinlarni olish mumkin:
4.
Karbon kislotalarga galoidlarning ta’siri:
Hosil bo’lgan monoxlor almashingan
kislota keyinchalik CCl
3
—COOH
hosil bo’lguncha xlor bilan ta’sirlashadi.
5.
Kislota
galoidangidridlariga
galoidning
ta’siri
(Gel-Folgard-Zelinskiy reaksiyasi):
Bunda COOH gruppasi bilan yonma-yon joylashgan C atomidagi vodorodlar
galogenga oson almashinadi.
19
6.
Fosforning
galoidli
birikmalarining
karbon kislotalarga ta’siri:
Bunda
OH
gruppaning
galogenga
almashinishi
sodir
bo’lib,
galoidangidridlar hosil bo’ladi. CO Cl
2
, CO
2
Cl
2
bilan ta’sir analogik amalga
oshadi.
7.
Karbon kislotalarga oksidlovchilarning ta’siri (Dekin):
Suyultirilgan vodorod peroksid karbon kislotalarni
avval oksi kislotalar,
sungra ketono kislotalarni
hosil qilib, sekin oksidlaydi.
Kislota β-xolatga oksidlanadi, Keton okislotalar beqaror bo’lib,
darhol
parchalanib
ketadilar:
Agar molekulada uchlamchi C atomi bo’lsa (ya’ni, -CH gruppa bo’lsa)
oksidlanish oksikislota hosil bo’lish darajasida to’xtaydi:
O’xshash jarayonlar organizmda ham sodir bo’lib, α,β-holatdan 2 ta H
atomi ajralsa (1-bosqich), so’ngra suv birikishi sodir bo’ladi:
Keyinchalik β-ketokislota hosil bo’ladi.
