O’. A. Farmanov

 
2.4.1. Mashg’ulotning o’yin va musobaqa uslublari. 
 
Bir butun mashg’ulot doirasida qat’iyan reglamentlangan 
mashqning turli xil uslublarini mujassamlashtirishning ratsional 
formalaridan biri bo’lib davriy mashg’ulot xizmat qiladi. Uning asosini 
jismoniy mashqlarning bir necha xillarini qayta-qayta takrorlash tashkil 
qiladi va bular muayyan tartibga keltirilgan sxemaga muvofiq bir butun 

---

25 
majmuiga birlashgan bo’lib, “kuchlanish devoriy mashg’ulot” deb 
ataladi. 
Qat’iyan reglamentlangan mashqlar uslubidan farqli o’laroq 
o’yinga xos va musobaqaga oid uslublar mavjuddir: 
-mavzu va rolga xos bo’lgan asos; 
-harakatlarning 
qattiq 
reglamentlashuvining 
yo’qligi 
ularni 
bajarishning imkoniy shartlari; tashkiliy asoslarni mustaqil ravishda 
zohir etish uchun imkoniyat kengaytirish; 
-shaxslar o’rtasidagi va guruhlar o’rtasidagi hissiyotga to’la bo’lgan 
munosabatlarni modellashtirish. 
Musobaqaga oid bo’lgan uslub jismoniy tarbiya amaliyotida 
nisbatan elementar va keng yoyilgan shakllarda ham ishlatiladi. Ushbu 
uslubni aniqlab beruvchi xislat va tartibga keltirilgan raqobat sharoitida 
kuchlarni konkurs asosida taqkoslashdir, birinchilik yoki imkon boricha 
yuqori natijaga erishish uchun kurash bo’lishi ham mumkin. 
Musobaqa jarayonida o’ziga xos emosional va jismoniy muhit 
vujudga kelib, bu muhit jismoniy mashqlarning ta’siri kuchini oshiradi 
hamda organizmning funksional imkoniyatlarini maksimal darajada 
namoyon bo’lishiga xizmat qilishi mumkin. O’quv o’yinining asosiy 
vazifasi natijaga erishishdan ko’ra kurashni olib borish mahorati, o’yin 
jarayonini kuzatish va bunda muhim omillarni tasodifiy va ikkinchi 
darajali omillardan ajrata bilishdek qobiliyat namoyon bo’ladi.