O ’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo

3. Ijtimoiy psixologiya bir qator ijtimoiy fanlar bilan uzviy bog

’liq .

1.6 -sxema


Sotsiologiya ijtimoiy, guruhiy va induvidial qadriyatlar va normalarning tabiati hamda
xarakterini o
’rganadi. Ijtimoy psixologiya ular shakllanishining aniq xususiyatlari hamda u
yashaydigan makro va mikro muhitning ta
’sri hisobga oladi.
Agar sotsiologiya shaxs ijtimoiy faolligining manbalarini tushuntirib bersa, ijtimoy 
psixologiya esa bu faollikning namoyon bo
’lish konuniyatlari va yo’llarini tadqiq qiladi, bu 
faollik to
’liq amalga oshishining sharoitlarini aniqlashga yordam beradi. Sotsiologiya turli 
xil insoniy guruhlar ichidagi shaxslararo aloqalarning ijtimoiy mohiyatini ochib beradi.

Ijtimoy psixologiya esa bu munosabatlar har-biri alohida kishining faoliyatida va
ayrim guruhlarda qanday namoyon bo
’ladi hamda ularning shaxs sifatlari shakllanishiga
ko
’rsatadigan ta’siri o’rganadi. 


Pedagogika qo
’lga kiritilgan tajribadan foydalanar ekan, ijtimoy psixologiya shaxs va 
jamoaga tarbiyaviy ta
’sir ko’rsatish samaradorligini oshirish, ta’lim tarbiya jarayonlarini
takomillashtirish yo
’llarini ochib beradi.


Ijtimoy psixologiya pedagoglarni jamoalar, ularda shaxslararo munosabatlarni
psixologik tahlil qilishning ilmiy usullari bilan qurollantiradi va bu orqali eng muhimi 
masala yangi insonning shakllantirish vazifasini hal qilishga yordamlashadi. Shunday qilib

ijtimoy psixologiya kishilarning turli xildagi guruhlar, xususan, oila.
Maktab, o
’quv va pedagogik jamoalardagi muloqot va o’zaro ta’sir jarayonida vujudga
keladigan o
’zaro munosabatlarini o’rganadi. Bunday bilimlar tarbiyani psixologik jihatdan
to
’g’ri tashkil qilish uchun zarurdir. 

Shunnigdek, psixologiyaning har-bir tarmog

’ida bo’lgani singari ijtimoiy psixologiya ham 
umumiy psixologiyani o
’rganishdan boshlanadi, chunki psixikaning umumiy 
qonuniyatlarini, asosiy tushunchalarini chuqur bilmasdan turib, ijtimoy psixologiya qilishi
lozim bo

’lgan muammolarni ko’rib chiqishi mumkin emas.

Ilmiy manbalar ijtimoiy psixologiyaning davlat va huquq nazariyasi, siyosiy iqtisod, 
etika, falsafa fanlarining rivojlanishi bilan uzviy bogligini ko`rsatadi. Aynqsa, fan
taraqqiyotiga falsafa fani o`zining sezilarli ulushini qo`shgan. Shuning uchun ham 
amerikalik olim G. Olport ijtimoiy psixologik goyalarning yaratilishi va rivojlanishi falsafa
bilan, uning ko`zga ko`ringan arboblaridan hisoblangan Platon nomi bilan boglik deb 
yezgan edi.
Platon o`zining "Davlat" va "Qonunlar" deb atalgan dialoglarida shaxsning jamiyat bilan 
aloqalari masalasiga to`xtalib, jamiyat individga nisbatan o`zgarmas, uning taraqqiyoti
jamiyat rivojlanishi qonunlarga buysunadi, degan fikrni himoya qilga. 
Ijtimoiy psixologiya
Falsafa

Sotsiologiya

Pedagogika 
Psixologiya

---

10