Odlar Yurdu Kolleci İstehsalat Təcrübəsi Hesabatı



Yüklə 112,55 Kb.
səhifə1/2
tarix03.05.2023
ölçüsü112,55 Kb.
#108143
  1   2
Məmmədşahova Gülay


Odlar Yurdu Kolleci
İstehsalat Təcrübəsi
Hesabatı
İxtisas: Marketinq
Qrup: 21 MR
Ad: Gülay
Soyad: Məmmədşahova
Mövzu: SOSİAL MEDİANIN İSTEHLAKÇI DAVRANIŞININ İDARƏ OLUNMASINA TƏSİRİ
Təcrübə yeri: “İqtisadiyyat, Menecment və Biznes institutu”
Təcrübə rəhbəri: B/m Yunusova Nuranə Ramiz
Bakı 2023

Hesabat
Günümüzdə texnologiyanın sürətlə inkişaf etməsindən qaynaqlanaraq artıq şirkətlər ənənəvi marketinq konsepsiyası ilə bərabər şəkildə sosial media konsepsiyasını öz bizneslərinə tətbiq etməyə çalışırlar. Ənənəvi marketinq konsepsiyasının əksinə olaraq sosial media konsepsiyası inkişaf prosesi çox sürətli şəkildə davam etməkdədir. İlk olaraq isə sosial medianı tanımlamaq üçün verilmiş tərifə nəzər salaq:
Elmi ədəbiyyatlarda sosial medianın insanların ünsiyyət qurma, məlumat alma, əylənmə və vaxt keçirmə kimi istəklərinə qarşılıqlı təsir ölçüsü ilə cavab verən bir vasitə olduğu və bu gün insanlarının ən sürətli və əhatəli şəkildə fərdiləşdirilə biləcəyi həmçinin gələcək üçün ən ümidverici vasitə olduğu vurğulanmışdır.
İnternet texnologiyalarının ortaya çıxması ilə birlikdə sosial media da ortaya çıxdı. İnternetdə sosial medianın yaranması, istifadəçilərin öz aralarında məlumat mübadiləsi etməsinə imkan verən bir platforma olma xüsusiyyətinin əlavə edilməsi ilə ortaya çıxdığını söyləmək olar. İnternetin yayılması ilə bir çox ünsiyyət vasitəsi ortaya çıxdı və bu ünsiyyət vasitələri virtual aləmdəki fəaliyyətlərini internet infrastrukturunda müxtəlif adlarla davam etdirdi. Sosial medianın bu vasitələrdən ən əhəmiyyətlisi olduğu düşünülür. Sosial media sayəsində istənilən məlumat qarşı tərəfə saniyə ərzində ötürülür. İnternet texnologiyası qlobal bir anlayış olduğu üçün bütün müəssisələr marketinq fəaliyyətlərini dəyişdirdilər. İnternetin müəssisələrə təqdim etdiyi üstünlüklər sayəsində e-ticarət və sosial media vasitələri müəssisələrin satış etmək imkanlarını böyük ölçüdə artırdı.
Sosial media hər kəsin maraqlandığı bir sahədir. Bunu bilən müəssisələr hər kəsin istifadə etdiyi sosial mediadan marketinq vasitəsi kimi istifadə etməyi üstün tutmaqdadırlar. Sosial media vasitəsi ilə bir çox istehlakçıya çatan müəssisələr istehlakçı şərhləri ilə populyarlığını müsbət və ya mənfi mənada artıra bilər. Bu vəziyyət onlar üçün həm yaxşı, həm də pisdir. Çünki, müəssisə üçün edilən yaxşı bir şərh populyarlığını artıracaq amma və lakin hər hansı neqativ bir şərh müəssisəni təhlükə altına ata bilər. Buna görə müəssisələr sosial mediadan marketinq vasitəsi kimi istifadə etmək istəyirlərsə, müştəri istək və arzularına diqqət yetirməlidirlər. Yalnız bu şəkildə sosial mediada təsirli və effektiv marketinq fəaliyyətini həyata keçirə biləcəklər. Müəssisələrin sosial mediada müsbət şərh almalarını təmin etmək və müəssisənin sosial mediadakı populyarlığının artırması üçün sosial media paylaşımları müştərilərin istək və arzularına xitab etməlidirlər.
Sosial media insanların həyatında gündən-günə uzaqlaşa bilmədikləri bir vasitə halına gəlmişdir. Sosial media istifadəçiləri gündən-günə artmaqdadır və bu səbəbdən insanlar tərəfindən ən çox qəbul edilən internet vasitəsi olaraq yerini almaqdadır. Sosial media sadəcə bir əlaqə vasitəsi deyil həmçinin reklam, marketinq, araşdırma, oyun və s. bir çox məqsəd üçün istifadə olunmaqdadır.
Sosial media tez-tez insanlar və topluluqların bir araya gəlməsinə, ünsiyyət qurmasına və bəzi hallarda əməkdaşlıq etməsinə və ya oyun oynamasına imkan verən proqram topluluğunu təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Sosial media və internet xüsusən veb saytlar hər nə qədər bir-birinə oxşasalar belə əslində birbirindən kifayət qədər fərqlənirlər. Sosial medianın internetdən ən fərqləndirici xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, məlumatı ora əlavə edən yalnız təşkilatlar deyil, həmçinin adi şəxslər belə ola bilər. Bununla bərabər sosial mediada yer alan səhifələrin içərikləri yalnız təşkilatlar yox fərdlərin özləri tərəfindən idarə edilə bilərlər.
Müəssisələr keçmişdən bu günə qədər müxtəlif marketinq strategiyaları nümayiş etdirmişdirlər. 20-ci əsrin əvvəllərində istehsal yönümlü marketinq mövcud olmasına baxmayaraq lakin sonrakı illərdə zaman keçdikdə artıq bu yanaşma istehlakçıya yönəlmiş bir yanaşmaya çevrildi. Çünki istehlakçı yönümlü satın alma qərarları bir işin gələcəyini təyin edir. Buna görə müəssisələr bu gün istehlakçıya yönəlmiş məhsul satışı və marketinq strategiyaları hazırlayırlar. Texnologiyanın inkişafı ilə artıq marketinq strategiyaları internet üzərindən edilməyə başlanmış və bu səbəbdən dolayı sosial media ən vacib vasitələrdən biri kimi istifadə edilmişdir.
İnsan ehtiyaclarının artması ilə marketinq anlayışı ortaya çıxdı. Bu konsepsiyanın formalaşması ilə həmçinin bir çox marketinq üsulu da ortaya çıxdı. Marketinq metodları müştəriyə yaxşı xidmət və keyfiyyətli məhsul istehsal etmək üçün yaradılmış metodlardır. Marketinq konsepsiyası bir xidmət və ya məhsul müştəriyə çatdırılana qədər edilən bütün səylərin və işdə qazanc gətirən bütün fəaliyyətlərin cəmi olaraq müəyyən olunmuşdur.
Dünyada texnologiyanın sürətli inkişafı nəticəsində insanların marketinq və alış qərarları da dəyişdi. Bu gün demək olar ki, hər kəsin istifadə etdiyi internet əsaslı ünsiyyət vasitəsi olan sosial media, hər kəsin istifadəsi səbəbindən müəssisələri öz marketinq strategiyalarını yenidən gözdən keçirməsinə vadar etdi. Çünki bu gün ünsiyyət marketinq strategiyalarının təməlini təşkil edir. Sosial medianın ortaya çıxması ilə insanlar şəkillər, videolar və səslər ilə sosial media vasitəsi ilə ünsiyyət qurmağa başladılar. Buna görə müəssisələr marketinq fəaliyyətlərini qısa zaman ərzində sosial mediaya köçürdülər. Müəssisələrin marketinq fəaliyyətlərini sosial mediada həyata keçirmələrinin səbəbi hər bir müştərini istehlakçı kimi qəbul etmələridir.
Sosial media hər kəsin cəmiyyətdə istifadə edə biləcəyi və orijinal məzmun və fikirlərin paylaşıla biləcəyi bir sahədir. Sosial medianın əhəmiyyəti gündən-günə artır və bir çox məqsəd üçün istifadə olunur. Sosial mediada ən çox istifadə olunan veb saytlar və tətbiqetmələr bunlardır: Instagram, Facebook, Twitter və Youtube. Bu gün insanlar bu ünsiyyət vasitələri ilə təsirli bir şəkildə ünsiyyət qururlar. Bundan əlavə, müəssisələr öz reklamlarını, marketinq strategiyalarını və müxtəlif işlərini bu media vasitələri ilə həyata keçirirlər.
Sosial media marketinq fəaliyyətləri üç fərqli kateqoriyada qiymətləndirilə bilər. İctimaiyyətlə əlaqələr, məzmun istehsalı marketinqi və viral mesajlaşma kimi ifadə edilən bu kateqoriyalar, sosial media marketinqi çərçivəsində həyata keçirilən fəaliyyətlərin məqsədi kimi də qəbul edilə bilər.
İctimaiyyətlə əlaqələr: istifadəçilər tərəfindən daha çox xəbərin yaradılması və ənənəvi mediada xəbərlərin onlayn topluluqlarda yayılması ictimaiyyətlə əlaqələr mütəxəssislərini mesajlarını sosial media vasitəsilə hədəf auditoriyalarına çatdırmağa çalışmağa sövq edir.
Məzmun istehsalı marketinqi: Marketinq məqsədləri üçün yaradılmış bloqlar, videolar və digər məzmunlar, maraqlanacaq auditoriyanın xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla təşkil olunmalıdır. İnternet istifadəçilərinin diqqətini cəlb etmək üçün sosial media vasitələrində markaya yönəlmiş çoxlu məzmunlar olmalıdır.
Viral Mesajlaşma: Sosial media marketinqi ilə məşğul olan müəssisələr tərəfindən yaradılan məzmunun viral keyfiyyətləri olmalıdır. Sosial media istifadəçilərinin onu paylaşmaq və yaymaq istəyəcəyi dərəcədə maraqlı, gülməli, həyəcan verici və həssas olan məzmun sosial mediada daha sürətli və daha təsirli şəkildə yayılır. Bu cür məzmuna sahib olan müəssisələr, istehlakçılara çatdırmaq istədikləri mesajı çatdırmaq və markaları üçün lazımlı fərqindəliyi əldə etmək imkanına sahib olurlar.
Bundan başqa sosial media marketinq startegiyalarına nəzər sala bilərik belə ki, ən yaxşı şəkildə fəaliyyət göstərmək üçün müəssisələrin marketinq fəaliyyətlərini ən çox bir və ya iki fərqli platformada aparması tövsiyə olunur. Ən uyğun platformaları seçdikdən sonra bu platformalara uyğun sosial media strategiyaları hazırlanır. Sosial media marketinqində strategiyaları beş fərqli başlıq altında toplanmışdır: Real zamanlı marketinq, Video marketinqi, İnteraktiv bloqlar, İstehlakçı şərhləri və Viral marketinq.
Real zamanlı marketinq strategiyası ilk dəfə olaraq Amerika Birləşmiş Ştatlarında 2013-cü ildə Super Bowl zamanı Oreo tərəfindən hazırlanan kompaniya ilə gündəmə gəlmişdir, real zamanlı marketinqi canlı bir hadisə zamanı ani marketinq mesajının yaradılması və həyata keçirilməsi kimi təyin etmək olar. Real zamanlı marketinqinin bir hadisədən əvvəl planlaşdırmaya ehtiyac olduğu düşünülsə də, bu planlaşdırma müddətlərinin sosial medianın sürəti ilə qısaldığı görülür.
Bundan əlavə, marketoloqlar düzgün mesajları lazımi və düzgün istehlakçılara çatdırmaq üçün işlərini çox diqqətlə planlaşdırırlar. Bir markanın real zamanlı marketinq kompaniyası, digər kompaniyalar və sosial media paylaşımları ilə eyni mesajları daşımalıdır. Bu gün real zamanlı marketinqdə Twitter əsas sosial media platformasıdır. Bunun ən böyük səbəbi Twitter-in digər sosial media platformaları ilə müqayisədə daha sürətli olması və informasiyanı istehlakçıya tez bir zamanda çatdıra bilməsidir.
Video marketinqi işbirliyi nəticəsində istehsal olunan videoları və ya videolara yerləşdirilmiş reklamları əhatə edə bilər. Video reklam YouTube-da videonun əvvəlində, ortasında və ya sonunda görünə bilər. Marketoloqlar üçün əgər əsas məqsəd markanın yaddaqalanlıq dərəcəsini artırmaqdırsa reklamı videonun əvvəlində yerləşdirirlər. Brendin tanınmasını artırmaq üçün isə videonun ortasındakı reklamlara üstünlük verilir. Videonun ortasındakı reklamların izləyicilər tərəfindən ötürülə bilməməsi bütün reklam çarxının izlənməsinə nail olmağa imkan verir, videonun qarşısındakı reklamlar isə tamaşaçılara daha yüksək təsir göstərmə qabiliyyətinə sahibdir. Bu gün əksər internet istifadəçiləri məhsul araşdırması üçün YouTube-dan istifadə edirlər. Bunun ən vacib səbəbi videoların həm audio, həm də vizual məlumat verməsidir. Məsələn, internetdən telefon alacaq istehlakçı bu telefon haqqında YouTube-da məlumat verən bir videoya baxaraq bir fikir əldə edə bilər və ya bir avtomobil alacaq istehlakçı, həmin avtomobili idarə edənlərin şərhləri haqqında məlumata sahib ola bilər. Buna görə, YouTube-da video marketinq bu gün çox populyarlaşmışdır, Instagram-da son zamanlar artırılan video vaxtları bu sosial media platformundada artıq video marketinqinin tətbiqi üçün fürsət yaratmışdır.
Sosial medianın və internetin geniş istifadəsindən əvvəl bir məhsul və ya xidmətlə əlaqəli pis təcrübələr yalnız təcrübəni yaşayanın ailəsi, dostları və yaxın çevrəsi tərəfindən fərq edilə bilərdi. Ancaq xüsusilə bloqların meydana gəlməsi ilə bir məhsul və ya xidmət haqqında şərhlər minlərlə insana çatma şansı qazandı. Belə ki, interaktiv bloqlar dedikdə ziyarətçilərə şərh və yazı göndərməyə imkan verən bloqlar olaraq başa düşülür. Üç fərqli növdə bloq növü vardır, bunlardan birincisi bir müəssisənin və ya markanın təşəbbüsü ilə açılmış bloqlardır. Lakin şirkət rəhbərliyi tərəfindən bu cür bloqlarda ümumiyyətlə mənfi şərhlərə icazə verilmədiyi üçün adekvat şərhlər ortaya çıxmaya bilər. Digər bir interaktiv bloq növü bir şirkət və ya marka tərəfindən maliyyələşdirilən bloqlardır. Bu bloqlar bir nəfər tərəfindən idarə olunsa da sponsorlu bloqlar olduqları üçün bu növ bloqlarda marka haqqında müsbət şərhlərin mənfi şərhlərə nisbətdə çoxluq təşkil etməsi bariz görsənməkdədir.
Üçüncü və son interaktiv bloqlar bir marka haqqında sərbəst şəkildə danışa bilən və marka ilə heç bir maliyyə əlaqəsi olmayan bloqlardır. Marka ilə heç bir əlaqənin olmaması oxucuların özlərini heç bir təzyiq altında hiss etmədən paylaşım etmək imkanı verir. Belə olduğu təqdirdə, bir məhsul və ya xidmət haqqında məlumat almaq istəyən istehlakçılar da obyektiv şərhlərdən faydalana bilirlər.
İstehlakçı şərhləri xüsusən elektron ticarət saytlarında faydalıdır. Məsələn, bir alış-veriş saytından bir ayaqqabı alacaq istehlakçı, ayaqqabının keyfiyyəti, qiymətperformans əlaqəsi və s. məlumatları məhsulun "məhsul rəyləri" bölməsində tapa bilər. Bu səbəbdən istehlakçı şərhləri, xüsusən də onlayn satış edən markalar üçün çox vacib bir xüsusiyyət olaraq qəbul edilir. Marketoloqların istehlakçı şərhlərinə əhəmiyyət verməsinin səbəbi ondan ibarətdir ki, şərhlərin məhsul və ya xidmətlərə qarşı münasibətini obyektiv şəkildə büruzə verə bilir. Bu məlumatlar marketoloqlara marketinq planlarını, məhsul dəyişikliklərini və xidmət strategiyalarını formalaşdırmağa kömək edir.
Bir növ ağızdan marketinq üsulu olan viral marketinqdəki "viral" ifadəsi, marketinq mesajının bir virus kimi sürətlə yayılmasından qaynaqlanır. Ağızdan ağıza marketinq dedikdə marketinq mesajının bir istehlakçıdan digərinə ötürülməsindən ibarətdir. Viral marketinq isə istehlakçıların bir şirkət tərəfindən hazırlanan məhsul və ya xidmətləri, səsləri, videoları və ya yazılı məlumatları birbirinə virtual mühitdə ötürməsidir. Bu virtual mühitlər günümüzdə Instagram, YouTube, Twitter, Facebook kimi sosial media vasitələrindən ibarətdir.
Sosial medianın marketinqindən istifadə müəssisə və təşkilatları bəzi faydalar təmin etməkdədir. İlk olaraq sosial media marketinqindən istifadə edən şirkətlər digər şirkətlər və müəssisələr nisbətdə hədəf bazara daha geniş çıxış imkanına sahib olurlar. Günümüzdə demək olar ki, bütün təbəqədən olan potensial müştərilərin əksəriyyəti sosial mediada vaxt sərf etdiyi göz önünə alsaq, bu cür müəssisələr sosial mediadan istifadə edərək öz veb saytlarına daha çox insan cəlb edə bilərlər. İkinci olaraq isə marka fərqindəliyidir marka fərqindəliyinin artırılması hər bir təşkilat üçün çox vacib marketinq kriteriyalarından biridir. Belə ki, sosial media vasitəsi ilə düzgün zamanda düzgün müştəriyə marka göstərilərsə markanın və ya brendin adının yaddaşda qalma ehtimalını çoxaltmış olarıq. Növbəti olaraq isə müəssisələr sosial media marketinqindən faydalanaraq iş proseslərini təkmilləşdirə bilər. Günümüzdə əksər şirkətlər iş proseslərini sosial media ilə dəyişdirmiş və fərqli üsullarla istehlakçı məmnuniyyətini təmin etməyə çalışırlar. Buna misal olaraqdan, bir çox şirkətlər müştərilərdən gələn rəylərə əsaslanaraq yeni məhsul dizaynında və ya köhnə məhsulların təkmilləşdirilməsində bu məlumatlardan məharətlə istifadə etmişlərdir. Bəzi müəssisələr isə sosial media marketinqini axtarış motorlarında üst sıralarda görünmək üçün istifadə edirlər. Son zamanlarda sosial media platformalarındakı önəmli ölçüdə çox olan istifadəçi saylarına görə artıq internetdə axtarış zamanı sosial media saytları ilə əlaqəli nəticələrə üst sıralarda daha çox yer verilir. Şirkətlər bu üstünlükdən sosial mediada öz varlıqlarını qoruyaraq istifadə etməkdədirlər. Son olaraq isə sosial media marketinqindən istifadə edən müəssisələr reklama ənənəvi marketinqə nisbətdə çox daha az büdcə və düzgün hədəflənən bazar payı ilə yaxşı nəticələr əldə edə bilərlər, bununla da marketinqə ayrılmış olan büdcəni isə investisya yönümlü digər sahələrə xərcləməyə bir fürsət yaratmış olurlar.
Hər bir məsələnin müsbət və faydalı tərəfləri olduğu kimi sosial media marketinqinində bəzi mənfi cəhətləri vardır. İnternet üzərindən həyata keçirilən kiber hücumlar bir çox müəssisənin hesablarının oğurlanmasına səbəb ola bilər. Bu hesabları ələ keçirən insanlar, müəssisənin hesabından istifadə edərək loyal müştərilərə fırıldaqlıq edə bilər və bu istehlakçılar tərəfindən markanın adına xələl gətirməsinə gətirib çıxara bilər. Bu səbəbdən həmçinin digər istifadəçilərin onlayn alış-verişə olan inamı azala bilər. Bu gün bunun bir çox nümunəsi vardır. Onlayn alış-veriş edən müştərilər üçün bu cür hallarla qarşılaşmaq onların sosial mediada alış-verişə olan inamını azaltmaqdadır. Sosial media marketinqi kiçik büdcələr hesabına idarə etmək mümkün olsada markanın şərhlərini gözdən keçirmək, tək-tək bütün istifadəçilərə cavab yazmaq, hər dəfə sosial mediaya özəl yeni bir məzmun ortaya çıxarmaq üçün sərf olunan vaxt kimi amilləri göz önünə alsaq, buna görə bir çox şirkət öz sosial media komandasını qurmalıdır və buda özlüyündə artan işçi sayı ilə bərabər artan xərclər deməkdir. Bundan başqa, hər hansı bir mənfi hal baş verdikdə istehlakçılar öz narazılıqlarını sosial media hesablarında bildirə bilərlər. Belə hallarda özlüyündə marka imicinə xələl gətirmək, yeni müştəri qazana bilməmək, mövcud müştərini itirmək kimi nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Sosial media marketinq prosesinin necə aparılması ilə bağlı SEP adlı bir marketinq agentliyi tərəfindən edilən bir araşdırmaya əsasən sosial media marketinq prosesi "L-I-S-T-E-N" formulu ilə müəyyən edilmişdir. Bu sözün hər hərfi özü özlüyündə bir məna ifadə edir və ingiliscədən birbaşa tərcümədə “qulaq asmaq” mənasını verə söz həmdə bu prosesin ən önəmli və birinci mərhələsini əks etdirməkdədir. Sosial media marketinqi prosesi : qulaq asmaq (Listen) , müəyyənləşdirmək (Identify), həll etmək (Solve), test etmək (Test), bağlılıq (Engage) və böyütmək (Nurture) mərhələlərindən ibarət olmaqdadır.
Qulaq asmaq mərhələsini şirkət və müəssisələr üçün yalnızca qulaq asmaq mərhələsi kimi yox həmdə öyrənmə mərhələsi adlandırmaq olar. Bu mərhələdə müəssisələr xəbər və bloq saytlarından həmçinin digər əlaqəli veb saytlardan firma ilə bağlantılı olan məlumatları əldə edərək, firmanın istehlakçılar tərəfindən necə qiymətləndirildiyini təyin edə bilər. Dinləmə sonrası əldə edilən məlumatlar müəssisəyə bir çox üstünlüklər təqdim etməkdədir. Belə ki, bu üstünlükləri biz dinləmə mərhələsi sonrasında şirkətin yığdığı məlumatlara əsasən şirkət üçün yüksək mənfəətli bir kompaniya kimi yeniliklərin ortaya çıxması, rəqiblər haqqında daha məlumatlı olmaq və şirkətin öz çatışmazlıqlarını qısa zamanda görə bilməsi kimi sıralaya bilərik. İstehlakçılar adətən narahatlıqlarını şirkətlərlə birbaşa əlaqə qurmayaraq şikayət saytları, sosial şəbəkələr və bloqlar kimi media platformalarında ifadə edirlər. Sosial media marketinq prosesinin ikinci mərhələsində "dinləmə və öyrənmə" mərhələsində əldə edilmiş məlumatları müəyyənləşdirmək və bu məlumatlardan səmərəli şəkildə necə, harada və hansı məqsədlə istifadə olunacağına qərar vermək lazımdır. Belə ki, əgər şirkətlər birinci mərhələdə yəni dinləmə mərhələsində əldə etdikləri məlumatları aydın və məqsədyönlü bir şəkildə müəyyənləşdirə bilməzsə şirkətin topladığı məlumatlar firma üçün çox önəm kəsb etməz. Bundan əlavə olaraq, bu məlumatları müxtəlif növ qruplarda birləşdirmək həmçinin ikinci mərhələdə xüsusən istehlakçının probleminin ən qısa vaxt ərzində müəyyənləşdirilməsi əsas məqsədlərdən biri olmalıdır.
Kimin, harada, nə vaxt və nə danışdığını bilən bir şirkət bu söhbətlərdə problemlərin həllini tapmağı hədəfləməlidir. Məsələn, bir turizm və otelçilik şirkəti haqqında onun müştəriləri müxtəlif sosial media platformalarında bu şirkət haqqında çoxlu müzakirələr aparırlar. Ancaq bu müzakirələrə 2 fərqli konseptə baxmaq lazımdır. İlk olaraq bu müzakirələrin ucuz gecələmə qiymətlərinə görə olan məmnuniyyət hissinə yoxsa oteldəki qeyri-kafi xidmət səviyyəsinə görə daxil olan şikayətlərə aid olduğunu müəyyənləşdirmək lazımdır. Bu halda şirkət hər iki vəziyyət üçün eyni həll yolu təklif edə bilməz. Şikayəti olan bir istehlakçı ilə qurulacaq əlaqə və məmnuniyyətini elan edən istehlakçı ilə qurulacaq əlaqə fərqli olmalıdır. Şirkət istehlakçılarını dinləməlidir və qarşılıqlı fayda verəcək həllər ortaya çıxarmalıdır.
Şirkətlər sosial media kompaniyaları apararkən müştərilərə təklif olunan həllərin necə qarşılandığını test etməli və geribildirim ilə növbəti addımı atmalıdır. Müştərilər ilə əlaqə təmin olunmalı və bundan sonra müştərinin bu həll yolundan razı olub olmadığını soruşmalı əgər təklif olunan həll yolu müştəri tərəfdən məqbul qarşılanıbsa bunun hansı səviyyədə olduğunu öyrənmək şirkətlər üçün vacib məqamlardan biridir.
Hər firmanın istehlakçı dünyasında fərqli bir əhəmiyyəti və yeri var. Bəzi şirkətlər istehlakçılar üçün çox vacib olsa da, bəziləri sadəcə adlardan ibarətdir. İstehlakçının bir firmaya sadiq qalması vacibdir. Bağlılıq dərəcəsi artdıqca artıq istehlakçılar şirkəti özlərinin bir parçası kimi qəbul edir, mənimsəyir və şirkətin pərəstişkarı olurlar. Şirkətlər hansı müştərilərinin onların pərəstişkarı olduğunu bilmək üçün aşağıdakıları edə bilər:

  • Müştərilərə anket sorğu təşkil etmək

  • Müştərilərdən kömək istəmək

  • Ənənəvi mediadan istifadə edərək müştərilərə şirkəti sosial media platformalarından izləmələrini söyləmək

Müştərilərin şərhlərinə və geribildirimlərinə əhəmiyyət verən, pərəstişkarlarını və loyal müştərilərini müəyyənləşdirən, tələbə əsaslanan bir həll strategiyası hazırlamış şirkətlər son olaraq bu əlaqələrini inkişaf elətdirməli və böyüməyi hədəfləməlidirlər.

Ümumiyyətlə istehlak bir prosedurdur və bu prosedur yalnızca alış proseslərini deyil həyatımızın hər anınını əhatə edir. Belə ki, istehlak proseduru həyata gəldiyimizdən andan başlayaraq həyatımızı sonlandıracağımız ana kimi davam edən zaman dilimidir. Bir sözlə, istehlak məhv etmə, yəni tükənmə prosesi olsa da, bu proses konkret obyektləri deyil, mücərrəd obyektləri də əhatə edir. İlk zamanlarda təməl ehtiyyaclarımızı ödəmək məqsədi ilə istehlak proseduruna daxil olsaqda zaman keçdikcə bu qavram dəyişməkdədir. Həyatda qala bilmək üzərinə qurulmuş olan istehlak anlayışı artıq həyatda digərlərindən fərqlənmək üzərinə qurulmağa başlamışdır. Günümüzdə kütləvi informasiya vasitələri ilə marketinqi aparılan məhsul və xidmətlərdən təsirlənənlərin sayı gün keçdikcə artmaqda davam edir, bu kimi artım özü-özlüyündə həyatlarını istehlak üstünə quran insanların sayının nəzərə çarpacaq bir şəkildə artırılmasına köməklik edir. Bu kimi anlayışlara nəzər salındıqda istehsal olunan hər şey əlbəttə tükənəcək və ya istehsal olunan hər şey istehlak üçün istehsal olunduğunu anlamış oluruq. Buna əlavə olaraq, istehlak prosesi müəyyən bir müddətdir və müvəqqətidir. Bu vəziyyət bu prosesin davamlılığını göstərir. Ancaq istehlak yalnız insanlara təsir edən bir proses deyil, həmçinin heyvanlara və bitkilərə təsir edən və canlı ekosistemdə mühüm yer tutan prosesdir. Ümumiyyətlə istehlaka baxdığımızda bunun yalnız insanları deyil, bütün canlıları əhatə etdiyini və istehsal yolu ilə davamlılığının təmin olunduğunu görürük.


İstehlak prosesi həyatımızın hər sahəsində yer aldığına görə bu prosesə səbəb olan davranışları bilməmiz vacib bir amildir. İstehlak prosesinə yön verən şirkət və müəssisələr üçündə istehlakçı davranışı bilmək artan rəqabət şəraitində digər markalardan önə çıxmaq üçün istehlakçılar istəklərini bilmək və buna uyğun olaraq marketinq strategiyası hazırlamaq önəmlidir. İstehlakçı davranışı dedikdə insanların və qrupların öz ehtiyyacları və ya tələblərini ödəmək üçün keçmiş təcrübə və fikirlərinə əsaslanaraq məhsulu seçmə, məhsulu və ya xidməti satınalma, istifadə etmə kimi olan prosesləri əhatə etməsidir. Bir başqa tərifə əsasən isə istehlakçı davranışı, fərdlərin bir iqtisadi dəyərə sahib olan məhsul və ya xidməti müəyyən bir dəyər qarşılığında satın alması və istifadəsi zamanı qəbul etdiyi qərarlar toplusu olaraq tanımlanmaqdadır. İstehlakçı davranışları bir proses olaraq ortaya çıxır və yalnızca istehlakın baş verdiyi an da deyil, istehlak prosesi bitdikdən sonra da istehlakçı ilə əlaqələrin qorunub saxlanılmasından ibarətdir. İstehsalçılar yeni müştəriləri qazanmaqla yanaşı mövcud müştəriləri yenidən istehlaka təşviq etmənin maliyyə cəhətdən daha xərcli olduğunu başa düşərək istehlakı qısa bir proses olaraq görmürlər. Bir istehlakçının ehtiyyacının fərqinə varması ilə başlayan bu proses ehtiyyacını qarşılamaq üçün axırıncı mərhələyə qədər davam edən prosesdəki davranışların toplamı istehlakçı davranışı olaraq tanımlanır. İstehsalçılar tərəfindən istehlakçı davranışının bilinməsi, istehlakçını tanımaq və buna uyğun istiqamətləndirmə aparmaq istehsalçı şirkət üçün böyük faydalar təmin edə bilər. İstehlakçı davranışına aid olan bir neçə xüsusiyyətlərinə nəzər salaq:

  • İstehlakçı davranışı dinamik bir prosedurdur və ehtiyyacın yaranması, seçim etmək, satın alma və istifadə etmə mərhələlərini əhatə edir.

  • İstehlakçı davranışı satın almadan əvvəl, satın alma zamanını və satınalma sonrası bir sıra fəaliyyətləri əhatə edir.

  • İstehlakçı davranışının quruluşu mürəkkəbdir və zamanla dəyişir.

  • İstehlakçı davranışı ətraf mühit faktorlarından təsirlənir.

  • İstehlakçı davranışı hər şəxsə görə fərqlilik göstərməkdədir.

İstehlakçıların mütəmadi olaraq istifadə etdikləri sosial medianında sözsüz ki, istehlakçı davranışları üzərində böyük bir təsir gücünə malik olduğu dalınmaz bir gerçəklikdir. Sosial media istehlakçıların satınalma davranışlarındakı qərar vermə mərhələsininin müddətini dəyişdirməklə bu prosesi müəssisələrin nəzarət edə bilməyəcəyi yeni bir faktor əlavə etmiş olur. Sosial mediada istehlakçılar həm digər istifadəçilərə təsir edir həm də digər istifadəçilərdən təsirlənirlər. Bu baxımdan sosial medianın istehlakçı davranışına təsir etdiyini söyləmək mümkündür. Bu baxımdan istehlakçı davranışlarına təsir edən demoqrafik, psixoloji və sosial-mədəni və s. faktorlar sosial mediadakı təsirləri ilə birlikdə ələ alınacaqdır.


İnsanları digər canlı varlıqlardan ayıran ən önəmli xüsusiyyətlərdən biri də şüurlu bir şəkildə istehlak prosesinə daxil olmasıdır. Əlavə olaraq, insan sosial varlıq olduğu üçün digər insanlara ehtiyac duymaqdadır. Bu səbəbdən, şəxslərarası ünsiyyət meydana gəlmiş və eyni zamanda birdən çox insan ilə ünsiyyət isə qrup ünsiyyətini yaratmışdır. İstehlakçılar müxtəlif qruplarda yer alması istehlak prosesinə təsir etməkdədir. İstehlak prosesi zamanı istehlakçılar ətraflarındakı olan istehlakçı davranışlarını referans alaraq özlərinin istehlak davranışlarını formalaşdırırlar. Bu qruplar cəmiyyətdəki bəzi ehtiyyaclar səbəbindən ortaya çıxmışdır. Bu ehtiyyaclardan üstünlük və aid olma ehtiyyacı fərdlər öz başına həyata keçirə bilmədikləri üçün və yalnızca qruplar vasitəsi ilə həyata keçirə bildiklərindən qaynaqlanaraq qrupların bir üzvü olaraq onların köməyi ilə bu ehtiyyaclarını qarşılamaq istəyirlər. İstehlakçılar, xüsusilə bu günlərdə istehlaka başlamazdan əvvəl araşdırma mərhələsində xarici mənbələrə müraciət edirlər. Bu xarici mənbələr yalnız bir nəfər ola və ya istehlakçının mənsub olduğu qruplar ola bilər. İstehlakçı tərəfindən müraciət olunan bu xarici mənbələr istehlakçının istehlak müddətinə təsir göstərir. Proses başlamadan əvvəl bitə bilər və ya xarici mənbənin təsiri ilə məntiqli bir nəticəyə gələ bilər. Sosial və mədəni amillər arasında müasir sosial media bazarı baxımından ən əhəmiyyətli təsir göstərən amillər sosial qruplar və ya məsləhət qrupları olaraq qəbul edilən və istehlakçının fikirlərinə əhəmiyyət verən digər insanlardan ibarət olan sosial icmalardır. Çünki, adından da anlaşıldığı kimi, müasir sosial media bazarı internet istifadəçilərinin sosial paylaşımları digər istifadəçilərlə paylaşa biləcəyi bir mühit təmin edir. Artıq müasir sosial mediada istifadəçilər əlaqə qurduqları digər insanları bir məsləhət qrupu olaraq görür və bu insanların təklif və tövsiyələrini nəzərə alır. Belə ki, müasir sosial media bazarındakı aktiv sosial media istifadəçiləri, həm onlayn dünyada, həm də onlayn olmayan mühitlərdə digər insanlara yüksək dərəcədə təsir göstərən fiqur halına gəlmişdir.
İnsanların ən təməl fərqlərindən biri də sosial varlıq olmasıdır. Belə ki, oxşar xüsusiyyətlərə sahib olan insanların bir araya gəlməsi ilə sosial siniflər yaranmaqdadır. Cəmiyyət içərisində eyni hörmətə sahib olub, aralarındakı əlaqənin çox sıx olub və davranışları da yaxın olan şəxslər tərəfindən yaradılan sosial quruluşlara sosial siniflər adı verilməkdədir. Əlavə olaraq, müəyyən bir statusa çatmaq və müəyyən bir sosial təbəqəyə daxil edilmələrini təmin etmək üçün insanlar davranışlarını həmin sosial təbəqənin davranışları ilə müqayisə etməyə çalışırlar. Digərlərinə bənzəmək üçün edilən bu səylər insanlarda istehlaka səbəb olur. Sosial sinifləri müasir sosial media bazarı nöqteyi nəzərindən təhlil etsək, müasir sosial media şəbəkələrinə üzv olan insanların oxşar bir sosial sinif davranışı sərgiləyərək istehlakçı davranışları nöqteyi nəzərindən bənzərlik göstərə biləcəklərini görmüş olarıq. Belə ki, dizayn və qrafik işlərinə aid şəkil paylaşma platforması olan “Deviantart” veb saytı özünü qrafik sənətinə maraq göstərən insanlar tərəfindən yaradılan bir alt mədəniyyət simvolu kimi təqdim etməkdədir. Bu kimi sosial sinifləndirmələr üzərinə yaradılmış olan veb saytlar və sosial media platformaları marketinq mütəxəssisləri üçün daha effektiv hədəfləmə və seqmentləşdirmə strategiyaları yaratmaqda üstünlük yaratmış olmaqla yanaşı müasir sosial media bazarındakı istehlakçı davranışı daha yaxşı başa düşməyə kömək etmiş olur. Əlavə olaraq isə şəhər və kənd yerlərində yaşayan insanların müasir sosial media bazarındakı istifadə davranışlarını təhlil edərək, müasir sosial medianın sosial təbəqə baxımından necə fərqləndiyinə nəzər yetirmək olar.

  • Kənd yerlərində yaşayan sosial media istifadəçilərinin sosial şəbəkədəki dostlarının sayı şəhərdəki istifadəçilərə nisbətdə daha azdır və daha yaxın coğrafiyada yayılmış olması gözləmləməkdədir.

  • Kənd yerlərində yaşayan sosial media istifadəçilərində qadınları sayı kişilərə nisbətdə azlıq təşkil edir.

  • Kənd yerlərində yaşayan sosial media istifadəçilərinin sosial media profillərin təhlükəsizlik parametrləri şəhərdə yaşıyanlara nisbətdə daha yüksəkdir.

İstehlakçı davranışlarına təsir edən mədəniyyət amilini təhlil etsək, mədəniyyət cəmiyyətdəki fərdlər tərəfindən paylaşılan və ötürülən davranışların nəticəsi olaraq qazanılan təcrübələrin bütününü təşkil etməkdədir. Başqa bir tərifə görə isə mədəniyyətlər cəmiyyətin maddi və mənəvi istehsal gücü olaraq tanımlanmaqdadır. Mədəniyyətlər öyrənilmiş davranışların məcmusudur, mədəniyyəti meydana gətirən elementlər isə ünsiyyət qurmaq üçün istifadə edilən dil, birlik, qanunlar və insanların sosial aktivliyini artırmaq niyyəti təşkil olunmuş mərasimlər bunlara aiddir. Cəmiyyətdəki bu və bu kimi bənzər elementlər birləşərək mədəniyyəti formalaşdırmaqdadır. Müasir sosial media həm cəmiyyətlərin mədəniyyətlərinin yeni olan onlayn dünyaya köçürülməsinə həm də bu virtual mühitdə istifadəçilər tərəfindən yeni bir mədəniyyətin yaradılmasına köməklik edir. Artıq müasir sosial medianın mövcudluğu ilə cəmiyyətlərin mədəni fəaliyyətləri dəyişimə möhtacdır. Mədəniyyət və sosial medya arasındakı əlaqənin ölçüsünü rəqəmsal mədəniyyət ölçüsü olaraq adlandırılar. Müasir sosial medianın da öz töhfəsini verdiyi rəqəmsallaşma artıq istehsal və yaradıcılıq proseslərində daha sürətli və əlverişli bir mühit təşkil edərək yeni bir mədəniyyətin yaranmasına imkan yaradır. Bundan əlavə, rəqəmsal mədəniyyətin digər bir nəticəsi də çox sayda və intensiv bir şəkildə məlumatın istehsal edilməsi və əlaqələrin təmin olunmasıdır. Ancaq bu vəziyyət keyfiyyət olaraq daha yaxşı məlumatların ortaya çıxmasını çətinləşdirəcəkdir. Belə olduğu təqdirdə isə gələcəkdə mədəniyyətdəki bu fərqlilik mədəniyyətin hər hansı bir cəhətdən natamam qalmasına və ya müəyyən bir istiqamətdə inkişaf etməsinə gətirib çıxaracaqdır. Beləliklə müasir sosial media bazarının mədəniyyətə təsiri və bu mədəniyyətində istehlakçı davranışına təsiri qaçınılmazdır və müasir sosial media bazarı vasitəsi ilə ortaya çıxmış olan rəqəmsal mədəniyyət istehsal prosesinə öz töhfəsini verir amma çox sayda ortaya çıxmış keyfiyyətsiz məlumatlar nəticəsində istehlakçı satınalma və s. kimi davranışları zamanı müəyyən çətinliklər ilə üz-üzə gəlməkdədir.


İstehlakçının özündən irəli gələn davranışına və qərarına təsir etmə gücünə psixoloji amil deyilir. Müasir sosial media istifadəçiləri şəxsən və ya emosional olaraq özlərinə cəlbedici olan məzmuna əhəmiyyət verirlər və bu anlamda sosial mediada olan məzmunların psixoloji bir ölçüyə sahib olduğunu qeyd edilə bilər.
İlk olaraq, öyrənmə dedikdə bilik və bacarıqlardan istifadə edərək fərdin davranışlarında dəyişikliyə səbəbə olan bir müddətdir. İnsanlar etdikləri bir çox şeyi öyrənmə nəticəsində edirlər. Başqa sözlə, danışmaq, gəzmək, hirslənmək, sevmək, almaq və istehlak etmək öyrənilmiş davranışlar arasındadır. Öyrənmə prosesi təcrübə yolu ilə insanın davranışındakı dəyişiklik kimi tərif edilə bilər. Müsbət mənalı olan təcrübələr istehlakçılardakı yenidən satın alma tendensiyasını gücləndirərək marka sadiqliyini artırmaqdadır. Əksinə, mənfi mənalı təcrübələr isə markaya olan sadiqliyini azaldaraq istehlakçının rəqib məhsulları sınamaq meylinin güclənməsinə gətirib çıxardır. Beləliklə, öyrənmə proseduru müasir sosial medianın üstünlüklərindən istifadə edərək inkişaf etməkdədir. Müasir sosial bazarında mediada xüsusən ali təhsil müəssisələrinin tələblərinin həmçinin orta təhsil müəssisəsindən olan şagirdlərin faydalana biləcəkləri sosial öyrənmə deyə biləcəyimiz öyrənmədən istifadə edə biləcəkləri müxtəlif sosial media vasitələri mövcuddur. Müasir sosial media bazarındakı öyrənmə əsas etibari ilə sosial media vasitələrində xüsusən Facebook sosial şəbəkəsində yaradılmış olan təhsil, sağlamlıq və başqa buna bənzər qruplar vasitəsi ilə yeni öyrənmə davranışı gətirərək istehlakçıların davranışlarına təsir etməkdədir. Müasir sosial media vasitəsi ilə artan qarşılıqlı əlaqə bugünkü istehlakçılarda əvvəlki nəsillərə nisbətən fərqli gözləntilərin və öyrənmə metodlarının formalaşmasına səbəb olmuşdur. Bu kimi öyrənmə metodlarının formalaşması isə sözsüz ki, istehlakçıların davranışlarında dəyişikliyə səbəb olacaqdır.
İstehlakçı davranışını araşdırmağa sövq edən əsas səbəb olaraq istehlakçının satın alma və istehlak nöqteyi-nəzərindən bu davranışları niyə etdikləridir. İstehlakçıların bu davranışlarını anlamağın yolu onların motivasiyasını anlamaqdan keçir. Belə ki, şüuraltıdakı gizli ehtiyaclar və impulslar insan şəxsiyyətinin və motivinin əsasını təşkil etməkdədir. İnsanları hərəkətə gətirən onların motivləridir. Buradakı əsas məqsəd bu hərəkətləri hansı motivlərin tərəfindən edildiyini müəyyən etməkdir. Əlavə olaraq, motivasiyanın istehlakçılara təsir etməsi və bu təsirin istehlakçı davranışlarında dəyişikliklərə səbəb olması bir proses olaraq qarşımıza çıxmaqda davam etməkdədir. Müasir sosial media bazarında fəaliyyət göstərən müəssisələr marketinq mesajları, paylaşımları və korporativ profilləri vasitəsi ilə sosial mediada olan istifadəçilərini motivasiya etmək məqsədi daşıyırlar. Əlavə olaraq, istehlakçılarda sosial medianı bəzi motivlərə görə istifadə etməkdədirlər. Müasir sosial media istifadəçilərinin necə bir motivasiya ilə sosial media vasitələrindən istifadə etdiyi daxili və xarici motivasiya faktorlarından ibarət olan bir model əsas alınaraq izah edə bilərik. Belə ki, daxili amillər olaraq fədakarlıq, maraq, uğur, fayda və məmnuniyyəti digərləri ilə bölüşmək hissi aid edilmişdir.
Sosial media ifadəsindəki sosial kəliməsi texnologiyadan kənar olaraq insanların bir-biri ilə ünsiyyət qurduğu, fikir, düşüncə və hisslərini başqaları ilə bölüşdüyü mühiti vurğulamaqdadır. Sosial medianın nə sualından ziyadə necə, niyə və kimlər arasında sualları üzərində fokuslanması sosial medianı özündən əvvəlki olan texnologiyalardan ayırmaqdadır. Bu səbəbə görə sosial media istifadəçiləri üçün digər istifadəçilərin nə paylaşdıqları və bu paylaşımları kimlər ilə birlikdə etdikləri önəmlidir. Çünki, bu paylaşımların dolayı və ya birbaşa olaraq digər sosial media istifadəçilərinin tələblərinə və satınalma davranışlarına təsir etmək potensialı vardır.
İstifadəçilər sosial media vasitələrində özləri, ətraf mühiti, dostları, istifadə etdikləri məhsullar və yaşamış olduqları təcrübələr kimi fərqli mövzularda paylaşımlar etməkdədirlər. Bu paylaşımları əksər hissəsi məhsul, xidmət və ya marka ilə əlaqədar olan paylaşımlardan ibarət olmaqdadır. Bu da istehlakçıların istehlakçı kimliyi ilə sosial mediada varlıqlarını davam etdirdiklərini ortaya qoymaqdadır. Bu baxımdan sosial medianın geniş xalq kütləsi tərəfindən mənimsənildiyini və alış davranışını həmçinin istehlakçı tələbinə təsir edən əhəmiyyətli bir faktora çevrildiyini söyləmək mümkündür.
Əlavə olaraq, sosial medianın bir fenomen halına gəldiyini və istehlakçının yaradıcılıq qabiliyyətini və bazarda söz sahibi olmasını təmin edən yeni bir məcra olduğu nəzərə çarpmaqdadır. İstehlakçının güclənməsi sayəsində artıq ənənəvi və köhnə marketinq anlayışları istehlakçı davranışına təsir edən əsas təsirlər olaraq güclərini itirməyə başlamışdır.
Əlavə olaraq, amerikan istehlakçıları üzərində aparılan bir araşdırmaya əsasən istehlakçıların %62-si istehlakçılar tərəfindən yaradılmış olan məhsul rəylərini oxuduqlarını bildirərkən, %98-lik qismi isə bu kimi rəylərin güvənilir olduğunu və %80-lik qismi isə oxuduqları bu kimi rəylərin onların satın alma niyyətlərini dəyişdirdiyini beləliklə, bu kimi rəylərin birbaşa olaraq istehlakçı tələbinə təsir etdiyini görmüş oluruq. Artıq milyon dollarlıq qiymətə malik olan televizor reklamları istehlakçı tələbinə təsir edən öncül faktor olmaqdan çıxmış və onun yerinə keçmiş olan sosial media vasitələri ilə məhsul və xidmətlərdən bəhs edən istifadəçilər isə əsas həlledici faktor rolunu oynamağa başlamışdır. Buradan belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, günümüzdə sosial media istehlakçı tələbinə digər yəni ənənəvi media platformalarından daha çox təsir etməkdədir. İstehlakçı tələbini qarşılayaraq istehlakçıları satınalma davranışına təşviq etmək üçün markalar sosial media vasitələrindən aktiv şəkildə istifadə etməlidirlər. Xüsusən istehlakçılar tərəfindən yazılmış olan rəylərə xüsusi diqqət edilməli və müştəri narazıçılığı mənfi rəy ilə öz əksini tapmışdırsa bu problemin dərhal həll edilməsinə çalışılmalıdır.

Son zamanlarda internet texnologiyasının sürətli inkişaf etməsi ilə bərabər kompüter, telefon və digər texnoloji cihazlarının istifadəsinin artması insanlar arasında olan kommunikasiyanın artıq onlayn mühitə keçməsinə zəmin yaratmışdır. Belə olduqda isə bu kimi texnoloji yeniliklər və cihazlar artıq insanların həyat stilinə çevrilmiş və daimi olaraq telefon kimi texnoloji cihazların artıq mütəmadi olaraq insanların yanlarında olduqları üçün buna düz mütənasib olaraq sosial media vasitələrində istifadə də artmışdır. Sosial media istifadəsinin artması istehlakçıların bəzi davranışlarının dəyişilməsinə gətirib çıxarmış və bu kimi istehlakçı davranışındakı dəyişiklər isə satın alma niyyətinin fərqliləşməsinə səbəb olmuşdur. Bundan əlavə isə sosial mediadan istifadənin xüsusən markalar üçün olan əhəmiyyəti böyükdür. Günümüzdə markalar üçün birbaşa olaraq hədəf kütləyə daha asan və daha az maliyyə büdcəsi ayırmaqla çatmağın yolu məhz sosial mediadan istifadə etməkdən keçməkdədir. İstehlakçıların aktiv bir şəkildə istifadə etdiyimi bu kimi sosial media məcraları istehlakçı və istehsalçı arasında bir rəqəmsal əlaqənin yaradılmasına xidmət etməkdədir.


Sosial media vasitələri zaman və məkan baxımından şirkətlər və müəsisələr üçün çox böyük bir üstünlük təmin etməkdədir. Sosial media vasitəsi ilə artıq şirkətlər öz müştəriləri ilə hər vaxt əlaqə saxlaya bilir buda özü-özlüyündə zaman anlayışın ortadan qalxdığı bir marketinq mühitinin yaradılmasına köməklik etməkdədir.
Günümüzdəki rəqabətli biznes mühit dünyasında ayaqda qala bilmək üçün müştəri ilə sıx əlaqələrin qurulması vacib faktorlardan biridir. Sosial media vasitəsi ilə həyata keçirilmiş olan sosial media marketinqidə marka dəyərini artırmağa kömək edir. Belə ki, marka dəyərinin artması müştərilər ilə əlaqələrin artmasına gətirib çıxarır. Bu səbələri göz önünə alaraq şirkətlər sosial media marketinqinə xüsusi diqqət etməli və əgər ehtiyyac yaranarsa uzun müddətli zaman üçün bu yönlü xərclərin artırılmasına dəstək olmalıdır. Belə olduqda isə artıq istehlakçılar hər zaman yenilikçi paylaşımlar ilə məlumatlandırılar həmçinin məhsul və ya xidmətin xüsusiyyətləri və qiyməti ilə əlaqədar müsbət və ya mənfi şərhlər ilə məhsulun bazardakı güclü və zəif tərəflərinin istehlakçı tərəfindən bilinməsinə köməklik etmiş olar.
Şirkətlər üçün sosial media vasitələrindən istifadə edərək marketinq fəaliyyətlərinin həyata keçirilməsi çox az maliyyə büdcəsi ayıraraq nail olmaq mümkün olduğu üçün artıq bu metod ənənəvi marketinq metodları ilə müqayisədə daha çox cəzb edici gəlməkdədir. Çünki, günümüz dünyasında çox böyük istehlakçı kütlələrinə çatmaq üçün ən ucuz və optimal marketinq yolu sosial media marketinqidir. Əlavə olaraqdan, sosial media şirkətlər və istehlakçılar arasında iki tərəfli əlaqənin qurulmasına xidmət etməkdə və istehlakçıların marka ilə bağlı olan düşüncələrini daha asan bir şəkildə istehsalçıya çatdıra bilməsi üçün vasitəçi rolunda çıxış etməkdədir. Nəticə etibarı ilə yuxarıda qeyd etdiklərimizi nəzərə alan, istehlakçının şikayət və təkliflərini zamanında cavab verən və hər hansı bir problem ilə qarşılaşdıqda bu problemi operativ bir şəkildə həll edə bilən şirkətlər istehlakçının güvənini qazanmaqdadır. Bu səbəbləri göz önünə alaraq sosial medianın istehlakçı davranışına təsiri xüsusən istehlakçının satınalma davranışına olan təsiri təhlil edilmişdir.

Yüklə 112,55 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə