Oybek rashidov o‘zbekistonda arxiv ishi tarixi toshkent – 2019
Yüklə 1,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qoraqolpog‘iston Respublikasi Markaziy Davlat arxivi R-193 fondida 3500ga yaqin yig‘ma jild saqlanmoqda. Ushbu yig‘majilddagi hujjatlarning eng qadimiysi 1932-yildan to 2017-yilgacha bo‘lgan materiallar hisoblanadi. Bu fond hujjatlari qoraqalpoq va o‘zbek xalqlari tarixi haqida ma’lumot beruvchi qimmatli manba sanaladi. Shuningdek, arxivda saqlanayotgan o‘ta qimmatli fondlardan 12-fondda saqlanayotgan “Amudaryo bo‘limi ishchi, dehqon, soldatlar soveti deputatlari” ham juda muhim ahamiyatga ega. Bu fond 4 ta opisdan iborat bo‘lib, ular har biri turli yillarni o‘z ichiga oladi. Mazkur fonddagi mavjud hujjatlarni tahlil qiladigan bo‘lsak, 1-opisda 40 ta yig‘majild mavjud bo‘lib, unda 1915-yildan 1921-yilgacha 146 bo‘lgan, ishchi, dehqon, soldatlar soveti deputatlarining yig‘ilishlar, qarorlar va turli masalalar haqida qimmatli ma’lumot beriladi. SHu bilan birgalikda bolsheviklarning ushbu hududga kirib kelishiga oid ma’lumotlar keltiriladi.Ushbu hujjatlarda markazi hozirgi To‘rtko‘l shahri bo‘lgan Amudaryo bo‘limida bolsheviklarning bosqinchilik harakatlari, shu erdan turib Xiva xonligiga qarshi tashviqot olib borishi va harbiylarni to‘plab xonlik hududiga bostirib kirish harakatlari alohida o‘rin olgan. Qoraqalpog‘iston Respublikasi MDA 12-fond 2-opisida esa, 470 ta yig‘majild mavjud bo‘lib, bu hujjatlarda 1921-1926-yilgacha bo‘lgan Amudaryo bo‘limi haqidagi ma’lumotlar keltiriladi. Bu ma’lumotlarda dastlab bolshevikla tomonidan qo‘llab-quvvatlangan “YOsh xivaliklar” faoliyati, xon hokimiyati tugatilganidan so‘ng XXSR ning tuzilishi,milliy hududiy chegaralanishga bo‘lgan harakatlar va dastlabki er-suv islohoti haqidagi qimmatlli ma’lumotlar saqlanadi. Shu fondda Xiva xonligini tugatishda qanday harakatlar olib borilganligi, bolsheviklar tomonidan mahaliy aholining qiynalishi, bu erga ham ko‘chirib keltirish siyosatini olib borilganligi haqida ma’lumotlarni olishimiz mumkin bo‘ladi. Mazkur fondning 3- opisida esa 1925-yildan to 1932-yilgacha bo‘lgan voqealar yoritilgan. Qoraqalpog‘iston MDA 649 ta yig‘majildni birlashtirgan 203-fondda “Qoraqalpog‘iston ASSR Kompartiyasi”ga tegishli hujjatlar saqlanadi. Bu hujjatlar davlat boshqaruviga oid buyruq va qarorlardan iborat. 462-fonddan boshlab asosan mustaqillik davri hujjatlarini ko‘rishimiz mumkin. 462-fondda Qoraqalpog‘iston Respublikasidagi siyosiy partiyalarning yig‘ilishlari va tadbirlari, respublikada mavjud bo‘lgan banklar, sud organlari, prokratura, ichki ishlar, moliya tashkilotlariga tegishli bo‘lgan hujjatlar mavjud. 506-fondda 1990-2008-yillgacha bo‘lgan davrdagi qimmatli hujjatlar saqlanadi. Bu fondda 195 ta yig‘majild mavjud bo‘lib, unda O‘zbekiston Respublikasi “O‘zarxiv” agentligi chiqargan qaror, nizomlarni va shular asosida Qoraqalpog‘iston Respublikasi Markaziy Davlat Arxivi tomonidan yuqoridagi qarorlar ijrosini bajarilishi yuzasidan ko‘rsatmalar keltirilgan. SHuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasida mavjud bo‘lgan jamoat birlashmalari, korxona va 147 tashkilotlar, oliygoh va umumiy o‘rta ta’lim tizimiga tegishli bo‘lgan hujjatlarni ko‘rishimiz mumkin. 555-fondda esa “Qoraqalpog‘iston Respublikasi Komolot yoshlar tashkilotining fondiga” teshigli bo‘lgan 135 ta yig‘majild saqlanadi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Markaziy Davlat arxivi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi o‘rinbosari X.Abdurahmonovning 2005-yil 17-may oyidagi 08/96-sonli qarori asosida Qoraqalpog‘iston Respublikasi Xalq Demokratik Partiyasi binosi (Nukus shahri, A.Shamurotova ko‘chasi, 93 A uy) ga ko‘chib o‘tgan. Yüklə 1,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|