Oʻzbek tili uchun teglangan korpus yaratish”



Yüklə 0,5 Mb.
səhifə13/26
tarix05.04.2023
ölçüsü0,5 Mb.
#104313
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   26
001 DISSERTATSIYA 2022 SOBIROV cop 21.06 (1)

Teg (belgilash) nomi

Ma’nosi

Misollar

1

KOL

Kishilik olmoshi

Men, sen, u

2

KROL

Koʻrsatish olmoshi

U, bu, shu, oʻsha

3

SOL

Soʻroq olmoshi

Qachon, qayerda, nega

4

BEOL

Noaniq olmoshlar

Hamma, barcha, har bir

5

OZOL

Oʻzlik olmoshi

Oʻz

6

BOOL

Boʻlishsizlik olmoshi

Hech kim hech nima

7

GOL

Gumon olmoshi

Allaqaysi, kimdir, allakim

8

SDOL

Sodda olmosh

Har bir, hech qaysi

9

QOL

Qo`shma olmosh

Har bir, hech qaysi

10

JOL

Juft olmosh

Sen-men

11

TOL

Takror olmosh

Oʻz-oʻziga

5-jadval
Olmosh turkumiga doir soʻzlarning izohlab chiqilish tartibini quyidagi misollar orqali koʻrishimiz mumkin:
KOL – Kishilik olmoshlari uchun ishlatiladi. Misol: Men/KOL ertaga qaytaman. Bu yerda kishilik olmoshiga, ya’ni men soʻziga /KOL tagi berildi
KROL – Koʻrsatish olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Oʻsha/KROL mashinani ta’qib qilamiz. Bu yerda oʻsha soʻzi koʻrsatish olmoshi boʻlib, /KROL tagi ishlatiladi.
SOL – Soʻroq ma’nosidagi olmoshlar uchun ishlatiladi. Misol: Qachon/SOL ishga kirasan? Bu oʻrinda qachon olmoshi soʻroq olmoshi boʻlib, gapda /SOL tagi ishlatiladi.
BEOL – Belgilash olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Hamma/BEOL koʻchaga yugurib chiqdi. Bu joyda hamma soʻzi belgilash olmoshi boʻlib, /BEOL tagi ishlatiladi.
OZOL – Oʻzlik olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Oʻzini/OZOL koʻrsam, taniyman. Oʻzini soʻzi oʻzlik olmoshi boʻlib, /OZOL tagi ishlatildi.

BOOL – Boʻlishsizlik olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Hech kimni/BOOL koʻrishni istamayman. Bu yerda hech kim soʻzi boʻlishsizlik olmoshi boʻlib, /BOOL tagi ishlatiladi.
GOL – Gumon olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
SDOL – Sodda olmoshlar uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
QOL – Olmoshlarning tuzilishiga koʻra qoʻshma turi uchun ishlatiladi. Misol: Har yerni qilma orzu. Bu gapda har yer soʻzi qoʻshma olmosh turiga mansub boʻlib, ikkala soʻzga ham /QOL tagi ishlatiladi.
JOL – Juft olmosh uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
TOL – Takroriy kelgan olmoshlar kelsa, ular uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
Ravish harakat-holat belgisini bildiruvchi soʻz turkumi hisoblanadi. Shu xususiyatiga koʻra ravish soʻz turkumi koʻpincha fe’lga bogʻlanib keladi. Ushbu turkum fe’l bildirgan harakat-holatning bajarilish tarzi, payti, oʻrni, maqsadi va shu kabi ma’nolarni bildirib keladi. Ushbu ishda ravish soʻz turkumidan keyin qoʻllash uchun 10 ta teg ishlab chiqildi. Teglarning toʻliq roʻyxati bilan 6-jadvalda tanishish mumkin:




Yüklə 0,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə