|
Oʻzbek tili uchun teglangan korpus yaratish”
|
səhifə | 13/26 | tarix | 05.04.2023 | ölçüsü | 0,5 Mb. | | #104313 |
| 001 DISSERTATSIYA 2022 SOBIROV cop 21.06 (1)Teg (belgilash) nomi
|
Ma’nosi
|
Misollar
|
1
|
KOL
|
Kishilik olmoshi
|
Men, sen, u
|
2
|
KROL
|
Koʻrsatish olmoshi
|
U, bu, shu, oʻsha
|
3
|
SOL
|
Soʻroq olmoshi
|
Qachon, qayerda, nega
|
4
|
BEOL
|
Noaniq olmoshlar
|
Hamma, barcha, har bir
|
5
|
OZOL
|
Oʻzlik olmoshi
|
Oʻz
|
6
|
BOOL
|
Boʻlishsizlik olmoshi
|
Hech kim hech nima
|
7
|
GOL
|
Gumon olmoshi
|
Allaqaysi, kimdir, allakim
|
8
|
SDOL
|
Sodda olmosh
|
Har bir, hech qaysi
|
9
|
QOL
|
Qo`shma olmosh
|
Har bir, hech qaysi
|
10
|
JOL
|
Juft olmosh
|
Sen-men
|
11
|
TOL
|
Takror olmosh
|
Oʻz-oʻziga
|
5-jadval
Olmosh turkumiga doir soʻzlarning izohlab chiqilish tartibini quyidagi misollar orqali koʻrishimiz mumkin:
KOL – Kishilik olmoshlari uchun ishlatiladi. Misol: Men/KOL ertaga qaytaman. Bu yerda kishilik olmoshiga, ya’ni men soʻziga /KOL tagi berildi
KROL – Koʻrsatish olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Oʻsha/KROL mashinani ta’qib qilamiz. Bu yerda oʻsha soʻzi koʻrsatish olmoshi boʻlib, /KROL tagi ishlatiladi.
SOL – Soʻroq ma’nosidagi olmoshlar uchun ishlatiladi. Misol: Qachon/SOL ishga kirasan? Bu oʻrinda qachon olmoshi soʻroq olmoshi boʻlib, gapda /SOL tagi ishlatiladi.
BEOL – Belgilash olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Hamma/BEOL koʻchaga yugurib chiqdi. Bu joyda hamma soʻzi belgilash olmoshi boʻlib, /BEOL tagi ishlatiladi.
OZOL – Oʻzlik olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Oʻzini/OZOL koʻrsam, taniyman. Oʻzini soʻzi oʻzlik olmoshi boʻlib, /OZOL tagi ishlatildi.
BOOL – Boʻlishsizlik olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Hech kimni/BOOL koʻrishni istamayman. Bu yerda hech kim soʻzi boʻlishsizlik olmoshi boʻlib, /BOOL tagi ishlatiladi.
GOL – Gumon olmoshi uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
SDOL – Sodda olmoshlar uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
QOL – Olmoshlarning tuzilishiga koʻra qoʻshma turi uchun ishlatiladi. Misol: Har yerni qilma orzu. Bu gapda har yer soʻzi qoʻshma olmosh turiga mansub boʻlib, ikkala soʻzga ham /QOL tagi ishlatiladi.
JOL – Juft olmosh uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
TOL – Takroriy kelgan olmoshlar kelsa, ular uchun ishlatiladi. Misol: Qayerdandir/GOL oʻq ovozi eshitildi. Bu yerda qayerdandir soʻzi gumon olmoshi hisoblanib, /GOL tagi ishlatiladi.
Ravish harakat-holat belgisini bildiruvchi soʻz turkumi hisoblanadi. Shu xususiyatiga koʻra ravish soʻz turkumi koʻpincha fe’lga bogʻlanib keladi. Ushbu turkum fe’l bildirgan harakat-holatning bajarilish tarzi, payti, oʻrni, maqsadi va shu kabi ma’nolarni bildirib keladi. Ushbu ishda ravish soʻz turkumidan keyin qoʻllash uchun 10 ta teg ishlab chiqildi. Teglarning toʻliq roʻyxati bilan 6-jadvalda tanishish mumkin:
Dostları ilə paylaş: |
|
|