O‘zbekisto

O’SIMLIKLAR DUNYOSINIHG MUHOFAZASI

O‟zbekiston florasi xilma-xil bo‟lib, undagi turlarning ma‟lum bir qismi ma-halliy kishilar tomonidan dorivor va manzarali o‟simlik sifatida doimiy ravishda foydalanib kelinmoqda. Natijada ayniqsa noyob endemik va relikt (ma‟lum maydonlardagina qadimdan saqlanib kelayotgan o‟simliklar) turlarning may-donlari (areali) qisqarib, ularning soni esa tobora kamayib bormoqda.

11

Floramizning to‟la saqlanib qolishi kelajakda xom ashyo ba‟zasini ta‟minlaydi, hamda texnikaviy va dorivor o‟simliklardan tayyorlanadigan prepa-ratlar xilma-xiligini kengaytiradi.

Har yili aholi tomonidan o‟simliklarning noyob turlari (lola, shirach, chin-nigul va boshqalar) xazon qilinmoqda.
O‟zbekistonda noyob va muhofazaga muhtoj bo‟lgan turlarini saqlab qolish maqsadida "O‟zbekiston Respublikasining Qizil kitobi" tashkil qilingan. Bu ki-tobga kamayib borayotgan va Davlat muhofazasidagi o‟simliklarning nomlari kiritiladi.
O‟zbekiston Respublikasi O‟simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to‟g`risidagi Qonun 1997 yil 26 dekabrda qabul qilingan. Bu qonun asosida Respublikamiz florasi himoya qilinadi va oqilona foydaliniladi.
O‟quv dala amaliyoti vaqtida talabalar ushbu qonunga amal qilishlari, noyob va yo‟qolib ketish xavfi ostida turgan o‟simlik turlaridan gerbariy yig`masliklari kerak va ularni asrash yo‟llari bilan tanishishlari lozim.
Respublikamizda muhofazaga muhtoj o‟simliklarni saqlab qolish har bir insonning burchidir. Noyob va yo‟qolib ketish xavfi ostida turgan yovvoyi o‟simlik turlarini ijozatsiz yi`uvchilar ma‟muriy javobgarlikka tortiladi.

O’SIMLIKLARNI MORFOLOGIK TAVSIFI

O‟quv dala amaliyoti davomida talabalar tomonidan yig`ilgan o‟simliklar tekshirishdan o‟tkaziladi, o‟simliklarni ilmiy (oilasi, turkumi va turlarning lotin-cha, ruscha, o‟zbekcha) nomlari aniqlanadi. Bunda birinchi navbatda o‟simliklarning belgilariga asoslanadi. Buning uchun o‟simlikning umumiy ko‟rinishi hamda rasmi chiziladi. Turli xil hayotiy shakllariga asoslaniladi 5-6 ta o‟simlik bo‟lishi lozim. Daraxt (olma, olcha), buta (atirgul, siren, anor), lianalar (uzum, ximel), bir yillik o‟simliklar (kungaboqar, makkajo‟xori, bug`doy, g`umay, qamish, beda) ni morfologik tavsifi hisobot yozgan daftarga kiritiladi.