DISFEMIZMLAR
Reja:
1.Disfemizmning o‘rganilish tariхi
2.Disfemizmning tasnifi
3.Disfemik ma’noli birliklarning qo‘llanish хususiyatlari
Kirish
“Aqliy hujum” metodi
Evfemizm mavzusini disfemizm mavzusi bilan bog‘lashda “aqliy
hujum” eng samarali metoddir. Talabadar e’tiboriga quyidagi ta’rif
havola etiladi va bu хususda fikr mulohazalar so‘raladi.
.
So‘ngra barcha mulohazalar birlashtiriladi. Va qiyosiy tahlil
qilinadi. Bunda “venn” diagrammasidan foydalanish o‘rinli.
Tаyanch tushunchаlаr: disfеmizm, jаrgоn, аrgо, mаvzuviy
tаsnif, strukturаl tаsnif, so‘z-disfеmа, birikmа-disfеmа, gаp-disfеmа,
mа’nоdоsh-disfеmа, zid mа’nоli-disfеmа, mоnоsеmаntik disfеmа,
pоlisеmаntik disfеmа, disfеmа qo‘llаsh mаhоrаti, bаdiiy disfеmizm,
siyosiy tushunchа disfеmizmi
О.S.Ахmаnоvа: “
Disfеmizm (kаkоfеmizm) isp. disfemismo.
Trоp. muаyyan mаtndаgi prеdmеt, nаrsа-hоdisа nоmini nisbаtаn
qo‘pоl, vulgаr ifоdа bilаn аlmаshtirish. Ziddi: Evfеmizm…
”
~ 98 ~
“Venn” diagrammasi
Masalan: “it tekkan”
1.
Ko`chma
ma’noga
ega
2.
Nutqiy
tabiatga ega
Asl atamadan
“yumshoq
”
Asl atamadan
“qo`pol
”
1.
it
so`zi har
ikki holatda ham
haqorat;
2.
etnik
steriotiplarga
bog`lash bilan
birga, uning til
bilimi ham rol
o`ynashiga
zimdan ishora
bor
1.
«Harom bo`lmoq»
ma’nosini ifodasi
it tegdi
evfemik ma’noli birligidan
qo`polroq;
2.
O`sha davr muhitida islom
hukmron mafkura bo`lgan bir
sharoitda
harom bo`lmoq
juda
qo`pol;
3.
Sharoit arkonlariga
muvofiq qattiq ta’qiqlangan,
demak, bu so`zni ishlatish
ham evfemizatsiyani taqozo
qilgan
1.
Disfemizmning shartlaridan
biri – haqorat;
2.
Aytishga tili bormaslik holati
mavjud;
3.
Insonning itga mengzalishi
tinglovchi nuqtai nazarida
disfemik ta’surotli;
4.
Birovni
majbur qilish
–
voqelikning asl atamasiga
nisbatan evfemik libos, biroq
birovning
nomusiga tedish
birikmasiga nisbatan esa
disfemik,
nomus buzilgan
birikmasiga nisbatan
it tekkan
iborasi disfemikdir
~ 99 ~
Dostları ilə paylaş: |
