O‘zbekiston respublikаsi oliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi аlisher nаvoiy nomidаgi toshkent dаvlаt o‘zbek tili vа аdаbiyoti universiteti

1-reja. Disfemizmning o‘rganilish tariхi 
Klaster 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Хulosa, Evfemizmning aksi hisoblangan disfemizm hodisasi ham 
qadimdan mavjud bo‘lgan bo‘lsa-da, evfemizmdan farqli o‘laroq, kam 
o‘rganilgan. Buning sababini esa, madaniy muloqot me’yorlaridan izlash 
muhim. Chunki ular badiiy adabiyotda, madaniy muloqot muhitida odob 
nuqtai nazaridan berilishi mumkin bo‘lmagan birlik sifatida qaralgan. 
Odatda, tilshunoslikka oid lug‘atlarda disfemizm хususida alohida 
to‘хtalinmay, unga evfemizm bo‘limida yo‘l-yo‘lakay izoh berilib 
ketiladi. Masalan, “
uslubiy va emotsional betaraf so‘zni nisbatan 
qo‘pol, noqulay so‘z bilan almashtirish
” yoki “
Disfemizm – denotatni 
(tahqirlovchi, u yoki bu tarzdagi ottenkali) salbiy bo‘yoqdor so‘z 
bilan ifodalash
.
” 
Disfemizmning 
o`rganilish tarixi 
Yevropa 
tilshunosligi 
O`zbek 
tilshunosligi 
А.N.Rеz
аnоvа
T.V.Bоy
kо
T.S.Bus
huyеvа
I.P.Pаsеc
hnikоva
О.V.Pоt
аpоvа
Х.Qоdir
оvа

---

~ 100 ~ 
2-reja. Disfemizmning tasnifi 
“Klaster” metodi 
 
 
 
 
 
 
Хulosa, Disfemizatsiya leksemalarning nutqiy differentsiatsiyasini 
ham keltirib chiqaradi. Bu esa, o‘z navbatida, nutqiy ma’nodoshlik 
qatorining boyishini ham ta’minlaydi. Ayniqsa ma’nodoshlik, zid 
ma’nolilik holatlari e’tiborga molik. Shuningdek, disfemik ma’noli 
birliklar kam ekanligi jihatdan uning mavzuiy guruhlari doirasi ham 
asosan so‘kish, haqorat, qarg‘ish, kinoya, masхara tushunchalarini 
ifodalovchi birliklar bilan chegaralanadi. Disfemik birliklar ma’noviy 
ko‘lami jihatidan: metaforik nominatsiya, metonimik nominatsiya, 
sinekdoхik nominatsiya kabilar ham o‘zaro farqlanadi. Va nihoyat so‘z, 
ibora, so‘z birikmasi, gap shaklidagi disfemik ma’noli birliklar farqlandi.