O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi

 
Laboratoriya ishi № 20 
BENZOY KISLOTA ETIL EFIRI SINTEZI 
Ajratilgan vaqt-4soat. 
Ishning maqsad:
Laboratoriya sharoitida benzoy kislota etil efiri sintez 
qilish. 
Kerakli asbob va reaktivlar:
benzoy kislota 10gr, etil spirti 20gr, sulfat 
kislota, efir, natriy bikarbonat, natriy sulfat. 
Identiv o`quv maqsadi:
1.Talaba benzoy kislota etil efirining xossalarini biladi.
2. Talaba benzoy kislota etil efiri sintezini mustaqil bajara oladi. 
Ishni bajarish tartibi: 
Xajmi 100ml bo`lgan yumaloq tubli kolbaga 10gr 
benzoy kislota, 26gr etil spirt va 1ml sulfat kislota joylab, yaxshilab 
aralashtiring. Kolbaga qaytar sovitgich o`rnating, sovitgichning ikkinchi uchiga 
xlor kalsiyli naycha ulang. Aralashmani ikki soatcha qizdiring. Reaksiya 
tugagach aralashmadagi ortiqcha spirtni xaydab oling, qoldiqni ajratgich 
voronkaga ko`chirib, ustiga 100ml suv quying. Suvli aralashmadan etilbenzoatni 
3-4 marta 10-20ml miqdordagi efir bilan eksraktsiyalang.
Ushbu laboraroriya ishi quyidagi 25-rasmda tasvirlangan qurilma 
yordamida amalga oshiriladi 

---

50 
25-rasm. Benzoy kislota etil efiri sintezi qurilmasi 
1-suv hammomi, 2-tubi yumaloq kolba, 3-sovitgich, 4-alonj, 5-yig`gich 
kolba, 6-muzli kolba 
Efir eksraktlarni birlashtib uni 20ml 5%li soda eritmasi bilan chayqating, 
bunda ortiqcha kislota neytralanadi. Efir qatlamni ajratib,uni yana suv bilan 
yuving, so`ng Na
2
SO
4
solib bir necha soat quriting.Ekstraktdan efirni suv 
hammomida xaydang. Benzoy kislota etil efiri oddiy usulda-Vyurs kolbasida 
208-210
0
Cda xaydaladi. Modda unumi 10-+12gr 
Toza etilbenzoat T
qayn
=212,6
0
C,zichligi d
20
4
=1,047nur sindirish ko`rsatkichi
N
17.3
d
=1,5068x 
Moddaning massa ulishini hisoblash formulasi 
%
100


m
m
W
x

Nazorat savollari. 

1.Organik kislotalarda karboksil guruhininh tabiati qanday? 
2.Karbon kislotalar bilan spirtlar orasida qanday o`xshashlik va farq bor? 
3.Benzoy kislota etil efiri sintezida Na
2
SO
4
ning ahamiyati qanday?