bo‘yicha komissiya tuzish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Komissiya tarkibiga Oliy Kengash deputatlari,
Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar vakillari, davlat, jamoat tashki-lotlari va xo‘jaliklarning rahbarlari,
olimlar, mutaxassislar kiritildi. Konstitutsiyaviy komissiya O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasini
ishlab chiqish ustida qariyb 2,5 yil ishladi. 1991-yil 31-avgustda O‘zbekiston davlat mustaqilligining e’lon
qilinishi va “O‘zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari to‘g‘risida”gi
Qonunning qabul qilinishi,
bu qonunga konstitutsiyaviy maqom berilishi konstitut-siyaviy komissiya mas’uliyatini yanada kuchaytirdi.
Konstitutsiya loyihasini ishlab chiqishda konstitutsiyaviy rivojlanishning jahon tajribasi o‘rganildi, inson
huquqlari, demokratiya va qonunchilik sohasida jahonda qo‘lga kiritilgan yutuqlar hisobga olindi. Milliy
davlatchiligimizning tajribasi, Amir Temur va boshqa allomalarimizning davlatni idora qilish sohasidagi
g‘oyalari yangi Konstitutsiyaga asos qilib olindi.
1992-yil 26-sentabrda O‘zbekiston Respublikasining yangi Konstitutsiyasi loyihasi umumxalq
muhokamasi uchun matbuotda e’lon qilindi. Muhokama ikki oycha davom etdi. Muhokama jarayonida
bildirilgan takliflar asosida tuzatishlar kiritilgan loyiha 1992-yil 26-noyabrda matbuotda ikkinchi marta e’lon
qilindi. Umumxalq muhokamasi davrida 6 mingdan ortiq taklif va mulohazalar bildirildi, ular inobatga olindi.
Konstitutsiyamiz xalqimizning siyosiy dahosi va tafakkurining mahsuli bo‘ldi. Prezident I.A.Karimov
O‘zbekiston Konstitutsiyasini ishlab chiqishga rahbarlik qildi va o‘zining katta hissasini qo‘shdi.
Oliy Kengashninmg 1992-yil dekabrda bo‘lgan XI-sessiyasi O‘zbekiston Respublikasining
Konstitutsiyasini qabul qilish masalasini muhokama qildi. Sessiyada deputatlar loyihaga 80
ga yaqin
o‘zgartirish, qo‘shimcha va aniqliklar kiritdilar. Shunday qilib, 1992-yil 8-dekabr kuni O‘zbekiston
Respublikasining Konstitutsiyasi qabul qilindi. Konstitutsiya qabul qilingan kun 8-dekabr umumxalq bayrami
– O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi kuni deb e’lon qilindi.
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi 6 bo‘lim, 26 bob, 128 moddadan iborat. U “Mustaqillik
Deklaratsiyasi” hamda “O‘zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari to‘g‘risida”gi Qonunda
mustahkamlangan tamoyillar va go‘yalarni o‘zida to‘la mujassamlashtirdi, ularni rivojlantirdi.
O‘zbekiston Respublikasining asosiy qonuni, pasporti hisoblanuvchi Konstitutsiya sobiq Ittifoq
davridagi barcha Konstitutsiyalardan tubdan farq qiladi. Birinchidan, yangi qabul qilingan Konstitutsiya
mustaqil O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi bo‘lib, barcha moddalari haqiqiy mustaqillik go‘yalari
bilan sug‘orilgan. Ilgarigi Konstitutsiyalar esa O‘zbekistonning mustaqilligini ta’minlay olmaydigan,
respublikaning “suveren”ligi haqida quruq so‘zlar yo‘zilgan, haqiqiy qoidalari qog‘ozda
qolib ketadigan,
rasmiy bir hujjat edi. Ikkinchidan, yangi Konstitutsiya xalqimizning xohish-irodasi va dono fikr-mulohazalari
asosida va jahonda to‘plangan eng ilg‘or Konstitutsiyaviy rivojlanish tajribasini va milliy davlatchiligimiz
xususiyatlarini hisobga olgan holda mustaqil ishlab chiqildi. Ilgarigi Konstitutsiyalar esa Markaziy hokimiyat
tomonidan tayyorlangan Ittifoq Konstitutsiyasi nusxalaridan ko‘chirib olinar edi. Shu boisdan ham yangi
asosiy qonunimiz mustaqil O‘zbekiston-ning birinchi Konstitutsiyasi hisoblanadi.
Shuningdek, Konstitutsiyada O‘zbekiston Respublikasida Qoraqalpog‘iston Respublikasining huquqiy
maqomi, O‘zbekiston bilan o‘zaro munosabatlarining huquqiy asoslari belgilab berilgan.
Darhaqiqat, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qabul qilinishi mamlakatimiz hayotida katta
ahamiyatga ega bo‘ldi. U mamlakatimizda qonunchilikning rivojlanishi uchun, huquqiy islohotlar uchun asos
bo‘lib xizmat qildi. Yuzlab qonunlar, kodekslar, milliy dasturlar ishlab chiqildi, umumxalq muhokamasidan
o‘tdi, qabul qilindi va hayotimizning barcha jabhalarida amal qilmoqda. O‘zbekiston Konstitutsi-yasi
davlatimiz suverenitetini ro‘yobga chiqardi. O‘zbekistonni dunyodagi barcha nufuzli davlatlar tan oldi, ular
bilan siyosiy, diplomatik, iqtisodiy, madaniy aloqalar o‘rnatildi.
2003-yil 24–25-aprel kunlari bo‘lib o‘tgan ikkinchi chaqiriq O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining
XI-sessiyasida “O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar kiritish
to‘g‘risida”gi Qonun loyihasi muhokama qilindi va mazkur qonun qabul qilindi.
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi jamiyatni yanada erkinlashtirish va demokratiyalash,
ikki palatali parlament tuzish zaruriyatidan kelib chiqqan holda o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar kiritildi.
O‘zbekiston Prezidenti vakolatlari hamda vazifalariga doir 89- , 90- , 93- , 95- , 96- , 97-moddalarga ham
o‘zgartirishlar kiritildi. 89-moddaning “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti ayni vaqtda Vazirlar
Mahkamasining Raisi hisoblanadi” deyilgan ikkinchi qismi olib tashlandi.
Muxtasar aytganda, qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlari o‘rtasidagi vakolatlar yanada
demokratik ravishda qayta taqsimlandi. Kirtilgan o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar O‘zbekiston Respublikasi
Bosh Vazirining, hukumatning mas’uliyatining kuchayishiga, jamiyat siyosiy hayotining faollashuviga, saylov
tizimining yanada takomillashuviga xizmat qiladi.
Dunyoda suveren deb e’tirof etilgan har bir mamlakat o‘zining davlat ramzlari – gerbi, bayrog‘i,
madhiyasiga ega. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq o‘zining
davlat
ramzlarini yaratishga alohida e’tibor bilan qaradi. Oliy Kengash Davlat bayro‘g‘i, Davlat gerbi va Davlat
madhiyasi haqida qonun loyihalarini tayyorlash, Oliy Kengash sessiyalari muhokamasiga taqdim etish
to‘g‘risida qaror qabul qildi. Oliy Kengash Qo‘mitalari Konstitutsiya komissiyasi bilan hamkorlikda o‘zbek
xalqining tarixi, ma’naviy qadriyatlari, mustaqil davlatimiz siyosatining mazmun-mohiyatiga mos davlat
ramzlari variantlari tayyorlandi.
“O‘zbekiston Respublikasi davlat bayrog‘i to‘g‘risida”gi Qonun 1991-yil 18-noyabrda O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Kengashining VIII-sessiyasida qabul qilindi. O‘zbekiston Respublikasining davlat bayrog‘i
ramzi mamlakatimiz hududida ilgari mavjud bo‘lgan g‘oyat qudratli saltanatlar bayroqlariga xos bo‘lgan eng
yaxshi an’-analarni davom ettirgan holda respublika tabiatiga xos xususiyatlarni, xalqimizning milliy va
madaniy o‘zligini ham aks ettiradi.
O‘zbekiston Respublikasining davlat bayrog‘i Nyu-York shahrida joylashgan
Birlashgan Millatlar
Taskhiloti qarorgohida dunyodagi suveren davlatlar bayroqlari qatorida turibdi. O‘zbekiston bayrog‘i xorijiy
mamlakatlarda Prezidentimiz boshliq davlat delegatsiyasini qabul qilish marosimlarida, chet el davlat
delegatsiyalarini O‘zbekistonda qabul qilish marosimlarida ko‘tariladi. O‘zbekiston bayrog‘i O‘zbekiston
Prezidenti qarorgohi Oqsaroy binosi, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi binosi tepasiga ilib qo‘yilgan.
O‘zbekiston sportchilari jahon sport musobaqalarida g‘oliblikni qo‘lga kiritib, shohsupaga ko‘tarilgan
paytlarda ham O‘zbekiston bayrog‘i ko‘tariladi. Shu boisdan ham mamlakatimizda va jahon uzra
O‘zbekiston bayrog‘ining ko‘tarilishi, bir tomondan davlatimiz shon-shuhratini ko‘tarsa, ikkinchi tomondan,
barchamizga quvonch, faxrlanish, g‘urur bag‘ishlaydi.
“O‘zbekiston Respublikasining davlat gerbi to‘g‘risida”gi Qonun 1992-yil 2-iyulda O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Kengashining X-sessiyasida qabul qilindi. Gerb suveren davlatimiz ramzi sifatida ijtimoiy-
siyosiy hayotda keng qo‘llaniladi. O‘zbekistonning xorijiy mamlakatlar bilan tuzilgan bitim va
shartnomalarida, davlatlararo aloqa va diplomatik hujjatlarda O‘zbekiston Respublikasining davlat gerbi
tasviri tushirilgan bo‘ladi. Shuningdek, gerb tasviri davlat ahamiyatiga
molik ichki hujjatlarda, davlat
korxonalari va muassasalarining muhrlarida, o‘zaro aloqa hujjatlarida ham bo‘ladi. Milliy valyutamiz –
so‘mda ham davlat gerbi to‘la ifodasini topgan.
“O‘zbekiston Respublikasi davlat madhiyasi to‘g‘risida”gi Qonun 1992-yil 10-dekabrda O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Kengashining XI-sessiyasida qabul qilindi. Shoir A. Oripov va bastakor M. Burhonov
tomonidan tayyorlangan variant tasdiqlandi. Davlat madhiyasi davlat mustaqilligining timsoli bo‘lib, u
O‘zbekiston fuqarosida vatanparvarlik tuyg‘ularini uyg‘otadi. O‘zbekiston Respublikasining davlat madhiyasi
jamoatchilik oldida ijro etilganida ishtirokchilar uni tik turib, qo‘lini ko‘ksiga qo‘yib kuylaydilar va tinglaydilar.
1993-yil 7-mayda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan birinchi orden – birinchi va
ikkinchi darajali “Sog‘lom avlod uchun” ordeni ta’sis etildi. 1994-yil 5-mayda “O‘zbekiston Qahramoni”
unvoni va “Oltin Yulduz” medali, “Mustaqillik” va “Do‘stlik” ordenlari, “Jasorat” va “Shuhrat” medallari ta’sis
etildi. 1995-yil 30-avgustda “Mehnat shuhrati”, birinchi va ikkinchi darajali “Shon-shuhrat”, 1996-yil 26-
aprelda “Amir Temur”, “Buyuk xizmatlari uchun”, 1998-yil 17-avgustda “El-yurt hurmati”, 2000-yil 30-
avgustda “Jaloliddin Manguberdi” ordenlari ta’sis etildi.
1996-yil 26-apreldagi Oliy Kengash sessiyasida ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy-ma’rifiy yo‘nalishlarda
O‘zbekiston Respubikasining faxriy unvonlari ta’sis etildi.
O‘zbekiston Respublikasining 1992-yil 2-iyunda qabul qilingan “
Dostları ilə paylaş: