Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti

maqsadida, maqsadda, maqsadi bilan
soʻzlarini keltirish yordamida: 
Gulnor opa bafurja gaplashish 
maqsadida keldi.
7) shart holi 
nima qilsa(-m , -ng, -k , -ngiz
) soʻrogʻiga javob boʻladi 
va bir harakatning bajarilishi uchun shart boʻlgan ish-harakatni 
bildiradi: 
Eksang oʻrasan. Qaytarish sharti bilan oldi.. 
8) toʻsiqsizlik holi 
nima qilsa (-m, -ng, -k , -ngiz) ham//-da?
soʻroqlariga javob boʻlib, bir ish-harakatning bajarilishi uchun toʻsiq 
boʻla olmaydigan ish-harakatni bildiradi va 
shart fe'li+ham//-da),
ravishdosh, sifatdosh
+
bilan
koʻmakchisi, 
qaramay, qaramasdan
soʻzlari qatnashgan qurilma orqali ifodalanadi: 
Chaqirilmasa ham 
qatnashdi. Kichik boʻlgani bilan ancha ogʻir edi. Shoshganiga 
qaramay kutib turdi. 
Ayrim darsliklarda holning yana bir turi ajratiladi: 
qurol-vosita 
holi
. Bu hol 
nima bilan? qanday usul bilan?
degan soʻroqlarga javob 
boʻladi: 
Xat qalamda (qalam bilan) yozilgan edi

---

31 
Hol
Vaziyat 
To’siqsizlik
O’rin
Payt
Miqdor
Sabab
Maqsad
Shart
O’rin
Holning ifodalanishi
Vaziyat holi
Ravish bilan
Ravishdosh bilan
Taqlid so’z bilan
Ibora bilan
Sifatdosh+holda
Sifat bilan
Vaziyat
Vaziyat
Vaziyat
Vaziyat
Vaziyat
Vaziyat

---

32 
 
O’rin holi
O’rin ravishi bilan
Ot bilan
Olmosh bilan
Ot, jo’nalish,o’rin – payt, chiqish 
yoki ko’makchilar bilan birga
O’rin
O’rin
O’rin
O’rin
Payt holi
Payt ravishi bilan
Ot bilan
Olmosh bilan
Payt ravishdoshi bilan
Sifat bilan
Harakat nomi bilan
Son bilan
Sifatdosh bilan
P a y t
Sabab holi
Sabab ravishi bilan
-lik, -siz +lik,
-
gan+lik qo’shimchali 
chiqish kelishigidagi 
otlar,sifatdosh+dan bilan
-gani,
-ganligi+sababli,
tufayli,uchun
Sabab
Sabab
Sabab

---

33 
 
Savol va topshiriqlar 
1. Nega bu boʻlak hol deb atalgan? 
2. Turli darsliklarda holning turlari miqdori qancha deb berilgan? 
3. Holni sifatlovchi aniqlovchidan qanday farqlash mumkin? 
4. Gap boʻlaklarining oʻrni deganda nimani tushunasiz? 
5. Hol qanday soʻroqlarga javob boʻladi? Misollar keltiring. 
6. Ravish, payt, oʻrin, sabab va maqsad hollari qanday ifodalanadi? 
Misollar keltiring. 
7. 
Miqdor-daraja, 
shart 
va 
toʻsiqsizlik 
hollari 
qanday 
ifodalanadi?Misollar keltiring. 
8. Gap boʻlaklarining oʻzgargan tartibi haqida nimalarni bilasiz? 
Misollar bilan fikringizni isbotlang. 
Foydalaniladigan adabiyotlar: 
1. M.Hamroyev. Ona tili. Toshkent: “Sharq” nashriyot-matbaa 
aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. 2013. 15-22 
2.M.Hamroyev. Ona tilidan lisoniy tahlil qoliplari. Toshkent: TDPU. 
2019. 17-22 
3. R.Ikromova D.Muhamedova, D.Shodmonqulova, X. Gʻulomova.
4. Hozirgi o ’zbek adabiy tilidan ma’ruza matnlari (Sintaksis). 
Toshkent, 2001-yil.