O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakultet

1.3. Savdo xizmatlari turlarining tasnifi. 
Jaxon tajribasida xizmat sohasi tarmoqlarini tasniflashtirishni ishlab 
chiqarish-texnik va funktsional yondoshishlarning bir biriga qo`shish asosida 
o`tkazish qabul qilingan. 
Ishlab chiqarish yondoshishi xizmatlar sohasidagi tarmoq yo`nalishlarining 
ishlab chiqarish-texnik va texnologik umumiyligi tamoyillaridan kelib chiqadi. 
Funktsional yondoshish turli xil ko`rinishli yo`nalishlarni amalga oshiradi. Ushbu 
yo`nalishlar jumlasiga ishlab chiqarishga, jamiyatga, uy xo`jaligiga xizmat 
ko`rsatish, shaxsga xizmat ko`rsatishgacha taqsimlash, saqlash, resurslar va 
tovarlar bilan ta‟minlash funktsiyalari kiradi.
Ushbu 
tamoyilga 
ko`ra 
xizmatlar quyidagi guruhlarga bo`linadi: 
-savdo xizmatlari; 

---

14 
-oziq- ovqat bilan ta‟minlash va yashash bo`yicha xizmatlar (mehmonxonalar, 
ommaviy ovqatlanish korxonalari va hokazolar); 
-transport xizmatlari; 
-aloqa xizmatlari va axborot xizmat ko`rsatilishi; 
-ta‟minot, tayyorlov va moddiy-texnik resurslarni saqlash bo`yicha xizmatlar; 
-bozorning harakat qilishini (kredit, moliya va sug`urta, ko`chmas mulk 
bo`yicha oldi-sotdilar va boshqalar) ta‟minlash bo`yicha xizmatlar; 
-ta‟lim, madaniyat va san‟at xizmatlari; 
-fan va fan xizmatlari; 
-sog`liqni saqlash, jismoniy tarbiya va sportni qo`shgan holdagi xizmatlar; 
-uy xo`jaligiga xizmat ko`rsatish bo`yicha xizmatlar (uy xo`jaligini saqlash va
ta‟mirlash, ishlab chiqarish-maishiy va kommunal xizmatlar); 
-shaxsiy tavsifdagi xizmatlar (noishlab chiqarish, maishiy xizmatlar,
sartaroshxonalar, fotoatele, oyoq kiyimini ta‟mirlash va hokazolar); 
-davlat boshqaruvi xizmatlari. 
Xalqaro savdoda xizmatlar muhim o„rin egallaydi. Xizmat deganda moddiy 
mahsulotda o„z ifodasini topmaydigan, balki iste‟molchi ega bo„ladigan muayyan 
foydali samarada namoyon bo„ladigan pulli faoliyat tushuniladi. Xizmat, 
shuningdek harakat natijasida va boshqa institutsional birlik bilan o„zaro kelishuv 
asosida yuz bergan institutsional birlik holatining o„zgarishida namoyon bo„ladi. 
Ma‟lumot o„rnida keltirsak, jahon savdo tashkilotining tasnifiga ko„ra, 600 dan 
ortiq turdagi xizmatlar mavjud. Xalqaro valuta fondining to„lov balansini tuzish 
bo„yicha yo„riqnomasiga muvofiq, to„lov balansida inobatga olinadigan