O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, I. Xolismatov, M. R. Nurmatov

Strukturaviy xaritadan foydalanish 
Strukturaviy xarita turli geologik masalalarni hal etishda, jumladan 
qaziladigan izlov-razvedka quduqlarini joyini aniqlashda va loyixalashda hamda
uyum va konni ishlatish loyixasini tuzishda va sh.k. Quyida quduqning loyixaviy 
chuqurligini va mahsuldor gorizontning yotish burchagini aniqlashda struktura 
xaritasidan foydalanishga misollar keltirilgan.
Quduqning loyihaviy chuqurligini aniqlash 
Misol:
Altitudasi 175 m ga teng bo‘lgan 1-quduq loyihalashti-rilayotgan 
bo‘lsin (9.7.11-rasm, a). Qatlam ustki qismining keltirilgan mutlaq balandligi 
qiymati quduqning struktura xaritasida joylashgan holatiga ko‘ra 

550 m ni 
tashkil etadi. Bunga ko‘ra 1-quduqning loyihada ko‘rsatilgan chuqurligi qatlam 
ustki qismigacha 550+175=725 m ga teng bo‘ladi. 2-quduqning loyihadagi 
chuqurligi (9.7.11-rasm, b) 950-650=300 m, bunda quduq altitudasi 950 m ga 
tengdir. 
Mahsuldor gorizontning yotish burchagini aniqlash 
Misol:
U yoki bu uchastkalarda qatlamning yotish burchagi 

 ni aniqlashda 
struktura xaritasidagi biror uchastkasida AV izogips chiziqlari orqali to‘g‘ri chiziq 
(AV, 9.7.11-rasm, a) o‘tkaziladi, so‘ngra (9.7.11-rasm, v) 

og‘ish burchagi 
aniqlanadi: 

АВ
200
tg
β

, 
bunda: 200 

izogips chiziqlari balandligi orasidagi farq, m; AV 

 
xaritaning masshtabi bo‘yicha olingan plandagi izogipslar oralig‘idagi eng qisqa 
masofa 

---

292 
9.7.11-rasm
. 
Struktura xaritasi bo‘yicha quduqning loyixada ko‘rsatilgan 
chuqurligini va qatlamlarning og‘ish burchagini aniqlash