O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Jarayonlarining bajarilish muddatlari, ishlarning smenaliligi, ayrim
operatsiyalarning bajarilish davomiyligi qurilish jarayonining asosiy vaqt parametrlarini tashkil etadi. Qabul qilingan qarorlar jarayonni bajarishning taqvim (kalendar) grafigi (ishlarni bajarish grafigi) ko‘rinishida rasmiylashtiriladi. Bunday grafik ikki qismdan iborat: hisob-kitob va grafik. Hisob-kitob qismida bajariladigan qurilish jarayonlarining nomlari, bajariladigan zarur ishlarlarning o‘lchov birliklari va hajmlari, bu hajmlarga hisob qilingan ishchi va mashinalarning mehnat sarflari, qabul qilingan yoki hisoblangan ishlarning smenaliligi, har bir jarayon bo‘yicha va butun ish hajmlari yig‘indisi uchun ishlarning davomiyligini (soatlarda, smenalarda, kunlarda) hisob-kitob qilish (hisoblash) natijasida olingan zveno yoki brigada tarkibi keltiriladi. 25 Grafik qismida chiziqli shaklda vaqt miqyosida ayrim jarayonlarni bajarish bo‘yicha qabul qilingan yechimlar (qarorlar), shuningdek ularni bajarishning o‘zaro bog‘lanishi va birgalikda bajarilishi aks ettiriladi. Grafikda har bir jarayonning boshlanishi va tugallanishi umuman olganda bu jarayonning davomiyligini ifodalaydi. Birinchi jarayonni (operatsiyani) bajarishning boshlanishi bilan oxirgi jarayonning tugatilishi o‘rtasidagi vaqt farqi ishlar grafigiga kiritilgan jarayonlar majmuasining umumiy davomiyligini yoki mazkur bo‘linma (qamrov, seksiya, qavat, bino)dagi ishlarni bajarish muddatlarini belgilaydi. Bunday o‘zaro aloqalarning uchta turi ajratilishi mumkin (1.4-rasm): ikki jarayon bir-biri bilan bog‘langan bo‘lib ular bir-birining ketidan izma-iz kelib chiziqli ketma-ketlikni hosil qiladi (1.4,a -rasm); ikki jarayon umumiy dastlabki hodisaga va umumiy yakunga ega, ammo berilgan intervalda o‘zaro bir qiymatli bog‘lanmagan va interval ichida parallel ravishda bajariladi (1.4,b-rasm); ikki jarayon umumiy dastlabki hodisaga va umumiy yakunga ega, berilgan intervalda o‘zaro bog‘langan bo‘lib, bir-birini muvofiqlashtiradi va sinxron parallel aloqani bog‘lanishni tashkil etadi (1.4,v-rasm). Qurilishning zamonaviy konsepsiyasi asosida jarayonlar va ishlar majmualarini maksimal darajada birgalikda bir vaqtda bajarish prinsiplari yotadi. Parallel ravishda kechadigan jarayonlarni bajarish ularni muvofiqlashtirish hisobiga erishiladi. Bunda ayrim jarayon- fragmentlarni chiziqli ketma-ketlikda va fragmentlar ichida xususiy jarayonlarni parallel bajarilish kombinatsiyasi bo‘lishi mumkin, bu ishlarni tashkil etish sxemasi real qurilish loyihasiga mos keladi. Qurilish jarayonlari yoki qurilish-montaj ishlari majmualarini bir-biriga bog‘lanishiga ko‘ra qurilish ishlari mavjud bo‘lgan uch usuldan biri bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin: ketma-ket, parallel va oqim. 26 Ketma-ket usul har bir keyingi binoni barpo etish oldingisini qurilishi tugagandan so‘ng barpo etishni nazarda tutadi. Qurilishning umumiy davomiyligi bir binoni qurishga sarflangan vaqtni ushbu binolar soniga ko‘paytirilganiga teng bo‘lib, ishlarni amalga oshirish uchun nisbatan kam sondagi ishchilar talab etiladi. Parallel usul barcha binolarni bir vaqtda qurilishini nazarda tutadi. Barcha binolarni qurishning umumiy davomiyligi bitta binoni barpo etish davomiyligiga teng, biroq bunda bir paytda ishlash uchun ishchilarga bo‘lgan ehtiyoj m marta ( m – qurilayotgan binolar soni) ortadi. Oqim usuli yuqorida tavsiflangan usullarning afzalliklarini o‘zida uyg‘unlashtirib kamchiliklarini istisno qiladi. Oqim usulida qurilishning davomiyligi ketma-ket usuldagiga qaraganda qisqaroq, biroq resurslarni iste’mol qilish jadalligi ham parallel usuldagiga nisbatan kam bo‘ladi. Oqim usulining o‘ziga xos xususiyati shundaki, binoni barpo qilish ishlari bir xil davomiylikka ega bo‘lgan bir nechta tashkil etuvchi sikllarga bo‘linadi, ular har bir binoda turli vaqtlarda bajarilishi mumkin, bu esa bir turdagi jarayonlarni ketma-ket va har turdagi jarayonlarni parallel bajarishga imkon beradi. |