Oʻzbeкiston respubliкasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Kadirov axborot texnologiyalari

Gorizontal masshtablashtirish Vertikal masshtablashtirish 
Arzon (komponentlar texnik 
ta’minoti) 
Qimmat (maxsus serverlar) 
Axborot 
resurslar 
tezkor 
foydalanish 
Axborot 
resurslar 
tezkor 
foydalanish 
38

---

Avtomatlashtirilgan 
masshtablashtirish 
Qoʻshimcha 
sozlash 
talab 
qilinadi 
Qoʻshimcha axborot resurslarini 
qoʻshish 
Qoʻshimcha axborot 
resurslarini yoʻqligi 
Qurilma quvvatining 
chegaralanmaganligi 
Qurilma quvvatining 
chegaralanganligi 
Bulut texnologiyasida axborot resurslariga masofadan murojaat 
qilish bulut yordamida amalga oshiriladi. Axborot texnologiyalari 
sohasidagi boshqa sohalarga nisbatan ushbu arxitekturada “servis” 
termini bulutli hisoblashlarda keng qoʻllaniladi. Bulut xizmati 
oddiy veb dasturda texnik interfeys yordamida xabarlarni joʻnatish 
protkolli orqali mavjud boʻlishi mumkin yoki erkin foydalanish 
nuqtasi sifatida administrator vositalari orqali boshqa axborot 
resurslari yaratilishi mumkin. 2.12 – rasmda oddiy veb dastur 
yordamida servis yaratish koʻrilgan.
2.12-rasm. Texnik interfeys yordamida bulutdan foydalanuvchilarga 
xizmat koʻrsatish (chap tomon). Bulut xizmati virtual server sifatida 
xizmat koʻrsatadi (oʻng tomon). 
Foydalanuvchi bulutli xizmatga dastur orqali murojaat qilganda 
u 
istemolchi 
sifatida 
mavjud 
boʻladi. 
2.13-rasmda 
koʻrsatilaganidek, foydalanuvchilar turi maishiy xizmatlardan 
masofadan turib dasturlar va vositalar yordamida foydalanishlari 
mumkin. Axborot resurslarga shaxsiy kompyuterlar, noutbuklar va 
mobil qurilmalar yordamida foydalanish mumkin boʻladi
14
.
14
Thomas Erl. Cloud Computing: Concepts, Technology & Architecture. 
Arcitura Education Inc. USA 2013. p 39-40. 
39

---

2.13-rasm. Bulut xizmatining istemolchilari 
Bulut xizmatidan foydalanuvchilar dasturiy ta’minotlar yoki 
qurilmalar yordamida foydalanishlari mumkin.