Dasturlash tizimi – dasturlash tillari va ularga mos til
protsessorlari majmuasidan iborat boʻlib, dasturlarga ishlov berish
va sozlashni ta’minlovchi dasturlar toʻplamidan iborat. Dasturlash
tizimini tashkil qiluvchilar (dasturlar) amaliy dasturlar toʻplami
singari operatsion tizimi boshqaruvi ostida ishlaydi. Кompyuter
resurslari operatsion tizimi boshqaruvi ostida boʻladi. Operatsion
tizimga ehtiyoj resurslar taqsimoti va ularni boshqarish masalasi
zaruriyatidan kelib chiqadi. Resurslarni boshqarishdan maqsad
foydalanuvchiga kompyuterdan effektiv foydalanish bilan birga
resurslarni boshqarish tashvishidan ozod qilishdir.
OT quyidagi xususiyatlarga ega boʻlishi talab qilinadi:
Ishonchlilik . OT oʻzi ishlayotgan qurilmalar bilan birga
ishonchli boʻlishi kerak. OT foydalanuvchi aybi bilan vujudga
kelgan xatoni aniqlash, uni tahlil qilish va tiklanish holatida
boʻlishi kerak. OT foydalanuvchining oʻzi tomonidan qilingan
xatodan himoyalashi, hech boʻlmaganda dasturiy muhitga
keltiriladigan zararni minimumga olib kelishi kerak.
Himoya . OT bajarilayotgan masalalarni oʻzaro bir biriga
ta’siridan himoyalash kerak. Undan tashqari OT ma’lumotlarni
faqat ruxsat etilgan foydalanuvchiga yetkazib berishi kerak.
Bashorat. OT foydalanuvchi soʻroviga bashoratchilik bilan
javob berishi kerak. Foydalanuvchi buyruqlari tizimda qabul
qilingan qoidalar asosida yozilgan boʻlsa, ularning ketma-ketligi
qanday boʻlishidan qat’iy nazar natija bir xil boʻlishi kerak.
Qulaylilik. Foydalanuvchiga OT ni taklif qilishdan maqsad
resurslarni aniqlash va bu resurslarni boshqarish masalalarini
yechishdan ozod qilishdir. Tizimni inson psixologiyasini hisobga
olgan holda loyihalash kerak. Bundan tashqari yaratilgan interfeys
har tomolama qulay boʻlishi kerak.
Samaralilik. Resurslar taqsimotida OT foydalanuvchi uchun
maksimal holda tizim resurslaridan foydalanish darajasini oshirish
43
kerak. Tizimning oʻzi esa iloji boricha kamroq resurslardan
foydalanishi kerak. Resurslarning OT tomonidan band qilinishi
foydalanuvchi imkoniyatlarini kamaytirishga olib keladi.
