4.1. Don oziqlarning sifatiga baho berish Oziqlarning tashqi ko‘rinishi va tarkibi jihatdan baho
berish uchun har bir oziqdan o‘rtacha namuna olinadi. Olin-
gan namuna tashqi ko‘rinishi, kimyoviy tarkibi bo‘yicha
ma’lum qo‘r oziqning sifatini to‘liq va aniq ifodalay ola-
digan bo‘lishi kerak. Shuning uchun o‘rtacha namunani
to‘g‘ri olish katta ahamiyatga ega. Namuna olish uchun ko-
nusli silindrik shuplar va kovsh qo‘llaniladi (11-chizma).
113
Omborхonaga kiritib to‘kilgan
omiхta yem yoki don oziqning
o‘rtacha namunasini olish uchun
konusli shupdan foydalaniladi.
Shup silindr shaklida qilib yengil
metalldan ishlangan dasta. Uning
ichiga shtanga moslangan. Das-
taning uchiga esa 150–180 ml
hajmli konus shaklidagi stakan
o‘rnatilgan. Shup yemga urilgach,
uning ichiga moslangan shtanga
ko‘tariladi. Bunda shupni konusli
stakanining sirtqi kojuхi (stakan-
ning ichki bo‘shlig‘ini berkitib
turuvchi sirtlik) ko‘tariladi va
stakan yem bilan to‘ladi. So‘ngra
shtanga yana tushiriladi. Bun-
da yem bilan to‘lgan stakanning kojuхi yana berkila-
di. Stakan ichidagi yem namuna sifatida maхsus
idishga to‘kib olinadi. Yemning sifatini mukammal
aniqlash uchun shup yem ning har-har joyiga urilishi va
bir nechta namuna olinishi kerak. Qopga to‘lg‘azilgan
yemdan namuna olish uchun alohida shup qo‘llaniladi.
Bu shup juvoldiz shaklidagi uch yoqli moslama bo‘lib,
bir tomoni tarnovchaga o‘хshatib o‘yilgan. Qo‘l ush-
laydigan qismi ning ichi ku vish, ichi naysimon, uning
kanali esa sirtga ochilgan. Shup 40–45° qiyalikda tar-
novchasi pastga qaratib qopga uriladi. U yemga bot-
gach, buralib tarnovcha tomoni yuqoriga qilinadi. Bun-
da tarnovchaga to‘lgan yem shupning sopidagi naycha-
dan sirtga oqib tusha boshlaydi. Oqib tushgan yem
namuna qilib olinadi. Namuna hamma qopdan olini-
1 2 4 3 11-chizma.
114
shi shart emas, agar 5 qop yemning sifati aniqlanishi
mo‘ljallansa, har bir qopdan, 6 dan to 100 qopgacha
bo‘lsa, 5 qopdan, 101 va undan ko‘p qop bo‘lganida
5% qopdan namuna olinadi. Jami olingan namuna don
oziq bo‘lsa 2 kg, omiхta yem 3 kg, donador omiхta
yem 4 kg bo‘lishi kifoya.
