O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Quyidagi ifodani C++ dasturlash tilida yozing 
1
1
)
(
/
1
1
1








y
x
z
y
x
Ctg
tgz
y
x
e
x
k
y

(pow(x, y+1) + exp(k – 1)) / (1 + x/y – tan(z)) * (1/tan(x/y) – sqrt(z)) * fabs

(fabs((x-1)/(y+1)))
Eslatma: Qavs ichidagi amallar birinchi bajariladi, keyin funksiyalarning
qiymatlari hisoblanadi. Undan keyin bizga hozirgacha ma‘lum bolgan amallarning
birinchi bajarilish nuqtayi nazaridan bajariish tartibi quyidagicha(Qavs ichiga
olingan amallar bir bosqich amallari hisoblanadi):
(*, /, %), (+, -) 
Grek alifbosidagi ifodalarni C++ tilida ifodalanishi
Grek alifbosida
C++ tilida

y=3*alfa-(4*beta-alfa)/beta;

yoki 
y=3*a-(4*b-a)/b;

---

---

60

C++ dasturlash tilida standart funksiyalar 
C++ dasturlash tili tarkibida mavjud bo‗lgan matematik funksiyalar
standart funksiyalar deb ataladi.
Ifodalar tarkibidagi funksiyalarni C++ dasturlash tilida ifodalash uchun
satandart funksiyalardan foydalaniladi. Funksiyalarni C++ dasturlash tilida
ifodalash uchun ularni argumentlarini albatta qavsga olib yozish kerak.
C++ dasturlash tilida standart funksiyalardan foydalanish uchun albatta C++
tili tarkibidagi matematik funksiyalar kutubxonasiga murojat qilish kerak.
Matematik funksiyalar kutubxonasiga murojat qilish quyidagicha.
#include
C++ dasturlash tili tarkibidagi standart funksiyalar ro‗yxati quyidagicha.
№
Matematik funksiya
C++ tilida ifodalanishi
1 
|a|-butun son 
abs(x) 
2 
|a|-haqiqiy son 
fabs(x) 
3 

sqrt(x) 
4 
x
2 
pow(x,2) 
5 
x
n 
pow(x,n) 
6 
10
x 
Pow(10,x) 
7 
e
x 
exp(x) 
8 
ln(x) 
log(x) 
9 
Sinx 
sin(x) 
10 
Cosx 
cos(x) 
11 
Tgx 
tan(x) 
12 
Ctgx 
cos(x)/ sin(x) 
13 
Arcsinx 
asin(x) 
14 
Arccosx 
acos(x) 
15 
Arctgx 
atan(x) 

Misol1: Quyidagi ifodalarni C++ tilida ifodalash.
Matematik ifodasi

C++ tilida ifodalanishi

y=pow((x+sin(x)),3)+pow((cos(x),2)+(1+log(x)/log(a))/(sqrt(t-sqr(x)));
Misol2: Quyidagi ifodalarni C++ tilida ifodalash.
Matematik ifodasi

---

---

61

C++ tilida ifodalanishi
y=abs(x-2)+sin(x)+abs(1/sqrt(t-pow(x,2)));
C++ dasturlash tilida matematik funksiyalardan tashqari ba‘zi bajariladigan
amallarni keltiramiz. Ya‘ni sonning butun qismi, qoldiq ni topish yoki yaxlitlash
va hakoza amallar quyidagicha tasvirlanadi.