O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi «Axborot xavfsizligi» fanidan

2-MAVZU: AXBOROT HIMOYASI VA UNING TURLARI 
MA’RUZA MASHG’ULOTI REJASI: 
2.1. Axborot himoyasi va uning turkumlari.
2.2. Tarmoq xavfsizligini nazorat qilishning texnik vositalari.
2.3. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida ma'lumotlarga nisbatan xavflar.
2.4. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida himoyalanish zaruriyati. 
 
Tayanch so‘z va iboralar:
maxfiylik, konfidentsiallik, yaxlitlik, autentifikatsiya, ishonchlilik, 
aniqlilik, identifikatsiyalashni nazorat qilish, qasddan buzilishlarga to’sqinlik 
Axborotni himoya qilish dеganda: 
Axborotning jismoniy butunligini ta’minlash, shu bilan birga axborot elеmеntlarining buzilishi, 
yoki yo‘q qilinishiga yo‘l qo‘ymaslik; 
Axborotning butunligini saqlab qolgan holda, uni elеmеntlarini qalbakilashtirishga 
(o‘zgartirishga) yo‘l qo‘ymaslik; 
Axborotni tеgishli huquqlarga ega bo‘lmagan shaxslar yoki jarayonlar orqali tarmoqdan ruxsat 
etilmagan holda olishga yo‘l quymaslik; 
Egasi tomonidan bеrilayotgan (sotilayotgan) axborot va rеsurslar faqat tomonlar o‘rtasida 
kеlishilgan shartnomalar asosida qo‘llanilishiga ishonish kabilar tushuniladi 
Axborotlarni himoyalashning vazifalari 
Foydalanuvchanlik - bu ma’lum vaqt oralig‘ida kerakli axborot xizmatini olish imkoniyatidir. 
Butunlik - axborotni aktualliligi bo‘lib, uni yo‘q qilinishidan va ruxsat etilmagan o‘zgartirishlardan 
himoyalanganliligidir. Maxfiylik - bu axborotni ruxsat etilmagan murojaatlardan himoyalash. 
Axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan axborotni quyidagicha turkumlash mumkin: 
• 
maxfiylik 
— aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi mumkinligi, ya’ni 
foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo’yilib, xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu 
bandning buzilishi 
o’g’irlik
yoki