O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Korrelyatsion tahlil uchun boshlang‘ich ma’lumotlar 
T/r 
Y 
x
1
x
2
x
3
x
4
x
5
1 
22,5 
2,40 
80,0 
8,00 
25,0 
25,0 
2 
23,8 
2,70 
88,0 
7,30 
23,0 
22,5 
3 
24,7 
2,50 
87,0 
7,90 
22,0 
26,0 
… 
… 
… 
… 
… 
… 
… 
40 
32,4 
320 
94,4 
9,90 
18,0 
36,5 
Bu ma’lumotlar elektron hisoblash mashinalariga kiritiladi. So‘ngra ular asosida 
juft va xususiy korrelyatsiya koeffitsiyentlari matritsasi, ko‘p miqdorli regressiya 
tenglamasi, korrelyatsiya koeffitsiyentlari ishonchliligi yordamida baholanuvchi 
ko‘rsatkichlar hamda bog‘lanish tenglamalari: Styudent mezoni (t), Fisher mezoni (F), 

---

42 
approksimatsiyaning o‘rtacha xatoligi (?), korrelyatsiyaning ko‘p miqdorli 
koeffitsiyentlari (R) va determinatsiyalar (D) hisoblanadi. 
Korrelyatsiyaning juft va xususiy koeffitsiyentlari matritsasini o‘rganib, 
ko‘rilayotgan holatlar bir-birlari bilan chambarchas bog‘liq degan xulosaga kelish 
mumkin. Juft korrelyatsiyalar koeffitsiyenti umumiy holda, natijaviy ko‘rsatkichlar 
darajasini aniqlovchi boshqa omillar ta’sirini hisobga olgan holda, ikki ko‘rsatkich 
orasidagi bog‘lanish chambarchasligini xarakterlaydi. 
1.31-jadvaldagi ma’lumotlar (birinchi ustun) shundan darak beradiki, barcha 
omillar rentabellik darajasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatar ekan. Asosan rentabellik material 
unumi, jamg‘arma unumi, mahsulot sifati va mehnat unumdorligiga chambarchas 
bog‘liqdir. Ushbu ko‘rsatkichlar oshishi bilan rentabellik oshadi (to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
bog‘lanish); mablag‘ aylanishining davomiyligi oshsa, rentabellik kamayadi (aylanma 
bog‘lanish). 
1.31-jadval