O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

6.2. Oddiy tanlov saralash metodi 
Oddiy tanlov metodining g‗oyasi massivning birinchi elementidan boshlab to
massivning oxirigacha bo‗lgan eng kichik (eng katta) elementini izchil qidirish va 
birinchi elementni topilgan miqdorga almashtirishdan iborat bo‗ladi. Birinchi 
element eng kichik elementning o‗rniga qo‗yiladi. Keyin ikkinchi elementni ko‗rib 
chiqamiz va yana uchinchidan boshlab izchillikdagi eng kattasini topamiz. Keyin 
ularni o‗rnini almashtiramiz. Tanlov massivning oxirgidan oldingi elementgacha 
davom etadi.
Masala. 
A(i); i = 1, …, N massivi berilgan. Uni o„sib borish bo„yicha oddiy 
tanlov metodi yordamida saralash. 
Yechim.
Algoritm kiritilgan tuzilmaning ikkita sikldan iborat. Tashqi siklda i 
(tashqi sikl parametri) 1 dan N – 1 gacha o‗zgaradi. 

---

71 
 
6.1-rasm. Oddiy tanlov bilan saralash algoritmning sxemasi 
Boshlash 
i = 1
Kiritish 
A, N 
K=i 
x=a
i 
j = i+1 
x=a
j
K=j 
j = j + 1 
j N 
i = i + 1 
i N-1 
Tamom
A 
A 
В 
В 
Chiqarish 
A 
A
j
< x 
a
k
=a
i
a
i
=x 
H
a 
Yo‘q 
Yo‘q 
Ha 
Ha 
Yo‘q 

---

72 
Ichki siklda j (ichki sikl parametri) 1 qadamga ega i + 1 dan N gacha o‗zgaradi. 
Bu siklda massiv elemetlari orasidagi i + 1 dan boshlab N gacha eng kichik miqdor 
A(j) tanlab olinadi. Shuning uchun ichki sikl boshlanishidan oldin massivning eng 
kichik elementining boshlang‗ich miqdori va uning nomeri beriladi. Ichki sikl 
tugagandan keyin i-element va topilgan eng kichik element joylarini almashtiradilar.
O‗sish bo‗yicha oddiy tanlov ma`lumotlarini saralash algoritmning sxemasi 6.1-
rasmda berilgan.
Bu algoritm o‗rtacha N(N – l) / 2 solishtirishlar va 3(N – 1) o‗zlashtirilishlarda 
bajariladi.