Taklif elastikligini aniqlab beruvchi asosiy omillarga quyidagilarni
kiritish mumkin:
1. Ishga tushirilmagan ishlab chiqarish kuchlarining mavjudligi. O‘sib
borayotgan talab ishlab chiqarish kuchlarini nisbatan tezroq ishga tushirish evaziga
qondirilishi mumkin.
2. Sotish uchun taklif qilinayotgan tovar va xizmatlarning turlari. Tez
o‘zgarib turadigan va bu jarayonda qo‘shimcha sarmoya talab qilmaydigan tovar,
xizmatlar, texnologiya va ishlab chiqarish hajmlari boshqalarga nisbatan taklif
elastikligi yuqoriroqdir.
3. Tayyorlangan tovarni uzoq muddat saqlash imkoniyatining mavjudligi.
Agar firmada bunday imkoniyat mavjud bo‘lsa, u zahirada yig‘ilgan mahsulotlar
evaziga ishlab chiqarish hajmini oshirishi mumkin. Shunga muvofiq, uning taklifi
ham narxlar o‘zgarishiga nisbatan yanada elastikroq bo‘ladi.
4. Ishlab chiqarishni kengaytirish uchun zarur bo‘lgan minimal hajmdagi
harajat. Zarur bo‘lgan kapital qo‘yilmalarning hajmi qanchalik ko‘p bo‘lsa, taklif
elastikligi ham shunchalik past bo‘ladi.
5. Bozor kon’yunkturasi. Tovar defitsiti sharoitida ishlab chiqaruvchilar aniq
hajmdagi tovarni yuqori narxda sotsh imkoniga ega bo‘ladilar. Bunday sharoitlarda
taklif noelastik bo‘ladi.
6. Vaqt oralig‘i. Vaqt oralig‘i qanchalik uzoq bo‘lsa, ishlab chiqaruvchida
shunchalik narxlarni o‘zgarishiga moslashib olish uchun imkoniyat tug‘iladi va
taklifning elastikligi ham ortib boradi.
Nazorat savollari va topshiriqlari
1.
Elastiklik tushunchasiga ta’rif bering, uning xususiyatlari nimalardan
iborat?
2.
Giffen tovarlari deb qanday tovarlarga aytiladi? Misollar keltiring
3.
Narx bo‘yicha talab elastikligi nima?
4.
Daromad bo‘yicha talab elastikligi qanday bo’ladi?
5.
Taklifning elastikligini ta’riflang.
6.
Talabning narx elastikligiga ta’sir etadigan omillar nimalardan iborat?
7.
Taklif elastikligini aniqlab beruvchi asosiy omillar nimalardan iborat?
Dostları ilə paylaş: |
