Nivelirlashning moxiyati
Nivelirlash geodezik ishlarning bir turidir. Yer yuzidagi nuqtalarning balandliklarini aniqlash uchun bajariladigan ishlar majmuasiga v ye r t i k a l s ' yo m k a deyiladi.
Nivelirlash joy relefini o'rganishni plan va kartada tasvirlash, xalq xo'jaligining xamma tarmoqlarida, ayniqsa qishloq va suv xo'jaligida katta axamiyatga ega
Nuqtalarning balandligini aniqlash uchun avvalo nuqtalar orasidagi nisbiy balandlik aniqlanadi. Yer sirtida ikki nuqta orasidagi nisbiy balandlikni aniqlashga n i v ye l i r l a sh deyiladi.
Geometrik nivelirlash usullari
O'rtadan nivelirlash usulida V nuqtani A nuqtadan h nisbiy balandligini aniqlash uchun ular o'rtasiga niveliro'rnatiladi va bu nuqtalarda o'rnatilgan reykalardan tegishlicha orqadan a va oldindan b sanoqlar olinadi, a -ga ko'ra nisbiy balandlik.
h = a - b
Agar a›b bo'lsa, nisbiy balandlik musbat va aksincha, teskari yo'nalishda nivelirlansa, sanoqlar nomi o'rni almashib a‹b va nisbiy balandlik manfiy bo'ladi. A nuqtaning balandligi NA ma'lum bo'lganda V nuqtaning
balandligi NV quyidagi ikkita formula yordamida hisoblanadi:
Nisbiy balandlik orqali
НВ = НА + h
YA'ni keyingi nuqtaning balandligi oldingi nuqtaning
balandligiga nuqtalar orasidagi nisbiy balandlik
qo'shilganiga teng.
Asbob gorizonti orqali (1) ni (2) ko'ysak,
Dostları ilə paylaş: |
