76
2. Alyuminiy qotishmalarining turlari.
3. Alyuminiy qotishmalarining markalanishi.
Mamlakatimizda xalq xo’jaligini yanada
rivojlantirish fan-texnika
revolyusiyasini amalga oshirishda rangli metallarning va ulardan xosil kilinadigan
kotishmalarning axamiyati kattadir. Chunki bu konstruksion materiallar xalk
xo’jaligining
turli soxalarida, masalan, aviatsiya sanoati, raketasozlik,
elektrotexnika, radiotexnika va xokazo tarmoqlarda juda keng ishlatiladi.
Rangli metallarning
asosiy vakillari oltin, kumush, platina, rux, mis, titan,
nikel, magniy, alyuminii, qo‘rg‘oshin qalay, xrom, volfram, vanadiy, kobalt,
molibden, niobiy, sirkoniy, lantan va boshqalardir.
O‘rta davrlar mobaynida faqat ba’zi rangli metallar: mis, qo‘rg‘oshin, juda
oz miqdorda esa rux ishlab chiqarilar edi. Asosiy va eng zaruriy rangli metallar:
nikel, xrom, alyuminiy, volfram, qalay va boshqalar esa chet ellardan keltirilardi.
Buning uchun tezlik bilan rangli metallar ishlab chiqaradigan
yangi texnologik
protsesslar asosida yangidan-yangi sanoat korxonalari barpo etildi va rivojlantirildi.
Bunday sanoat korxonalari keyin fakat markaziy shaxarlardagina barpo etilmasdan,
balki keyinchalik mamlakatimizning ko‘pgina boshqa shaxarlarida ham qurila
boshlandi.
Bunday sanoat korxonalarida rangli
metallar ishlab chiqarish
uchun
ularning tegishli rudalari qayta ishlana boshladi. Hozirda yurtimizda
bunday
rudalar zapasi juda ko‘p bo‘lib, u turli rangli metall rudalarining zaxiralari
bo‘yicha dunyoda eng yuqori o‘rinlardan birini egallab turibdi.
Halq xo‘jaligida rangli metallarning va ularning qotishmalarining ahamiyati
katta. Halq xo‘jaligining ba’zi sohalarida masalan aviatsiya sanoatida raketasozlik,
elektrotexnika va radiotexnikada rangli metallar va ularning
qotishmalari asosiy
konstruksion material hisoblanadi. Rangli metallarga
Dostları ilə paylaş: