O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va O`rta Maxsus Ta`lim Vazirligi

Nima uchun baholash kerak?

• 
  O‘quv maqsadlariga erishilganlikni aniqlash uchun;
  

• 
  keyingi bosqichga o‘tishdan oldin avvalgi o‘zlashtirish darajasini aniqlash uchun;
  

• 
  natijaga erishganligini tasdiqlash uchun;
  

• 
  talabalarning qiziqishlarini aniqlash uchun;
  

• 
  yutuq va kamchiliklarni aniqlash uchun;
  

• 
  ta'lim beruvchi o‘z faoliyatiga tuzatishlar kiritishi uchun;
  

• 
  yalpi o‘zlashtirish darajasini aniqlash uchun;
  

• 
  ta'lim jarayoni yutuqlarini aniqlash uchun;
  

• 
  talabalarni yutuqlarga qiziqtirish uchun;
  

• 
  tashqi qiziquvchilarga, ish beruvchilarga, yuqori tashkilotlarga va ota-onalarga ma'lumot berish uchun.
  

Nimani baholash kerak?

• 
  Nazariy bilimlarni;
  

• 
  amaliy ko‘nikma va malakalarni;
  

• 
  hulq-atvor va shaxsiy fazilatlarni.
  

Qachon baholash kerak?

• 
  Ta'lim jarayoni boshida (boshlang`ich baholash);
  

• 
  ta'lim jarayoni davomida (joriy baholash);
  

• 
  ta'lim jarayoni yakunida (yakuniy baholash).
  

Yuqorida ta'kidlanganidek, nazariy bilimlar baholanayotganida kognitiv o‘quv maqsadlariga erishganlik darajalari aniqlanadi. Amaliy ko‘nikma va malakalar

baholanayotganida psixomotorik, hulq-atvor va shaxsiy fazilatlar baholanayotganida esa affektiv o‘quv maqsadlariga erishganlik darajalari aniqlanadi.

Bilimlarni tekshirish va baholash muayyan didaktik talablarga javob berishi kerak. Tekshirish va nazorat qilish sistemali, doimiy tarzda bo‘lishi shart. Bu talabga rioya etilmasa, talabalarning o‘qishga nisbatan munosabati yomonlashadi, bilimlarning sifatiga salbiy ta'sir qiladi.

Bilimlarni baholash individual xarakterga egadir. Har bir talaba uning qaysi bilimlari, ko‘nikma va malakalari baholanayotganini bilishi kerak. Ta'lim beruvchining savollariga va vazifalariga javob berishga tayyorlik holati bilimlarni tekshirish va baholash o‘quv jarayonining muhim bir bo‘lagiga, uning tarkibiy qismiga aylangan taqdirdagina ro‘y beradi.

Quyidagi beshta asosiy tamoyillar baholash tizimi samaradorligining poydevori hisoblanadi:

•