O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

7.Akrobatika mashqlari
akrobatik sakrashlar va statik holatlarni ham o‗z 
ichiga olgan muvozanat saqlash mashqlarini birlashtiradi. Ular turli 
kontingentlar 
bilan 
o‗tkaziladigan mashg‗ulotlarda kuch, chaqqonlik, 
epchillikni, reaksiya tezligi, fazoda mo‗ljal olishni rivojlantirish uchun, 
shuningdek vestibulyar apparatni mashqqildirish uchun keng qo‗llaniladi. 
8.Badiiy gimnastika mashqlari
gimnastika asboblari (arg‗amchi, 
gardish, lenta, to‗p, cho‗qmorlar va h.k.) bilan va gimnastika asboblarisiz ijro 
etiladigan, shakli jihatidan turlicha raqs harakteridagi harakatlarning o‗zviy va 
birikib ketgan kombinatsiyalaridan iborat bo‗ladi. Ular musiq jo‗rligida ijro 
etilib, jismoniy kamolot hamda nafislik, erkinlik va jozibadorlikni tarbiyalash 
vositasi bo‗lib xizmat qiladi. Bunday mashqlar kontingenti xotin-qizlardan 
iborat mashg‗ulotlarda qo‗llaniladi. 
Gimnastikaning asosiy vositalarini kishining maksimal kamol topishi 
uchun ko‗proq qanday ta‘sirko‗rsatishini hisoblagan holda quyidagi guruqlarga 
ajratish mumkin: 
a) jismoniy xislatlar va harakatlantiruvchi qobiliyatlarni umuman 
rivojlantirishga qaratilgan mashqlar (saf mashqlari, umumrivojlantiruvchi 
mashqlar, o‗yin va estafetalar); 

---

108 
b) hayotiy zarur ko‗nikma va malakalarni shakllantirishga qaratilgan 
mashqlar .
Asosiy gimnastikaning sog„lomlantiruvchi vazifalari: 
Asosiy gimnastika kishi butun organ va sistemalarini umumiy garmonik 
rivojlantirish, shug‗ullanuvchilar sogligini saklash va yaxshilash, xayotiy 
faoliyati va ish qobiliyatini oshirish, shuningdek tugri komat shakllantirish va 
shug‗ullanuvchilarni 
jismoniy 
sifatlarini 
rivojlantirish 
uchun 
katta 
sog‗lomlantiruvchi – gigienik axamiyatga ega.
Asosiy gimnastika mashqlari yordamida har tomonlama jismoniy 
tayyorganlikning yukori darajasiga erishiladiki, busiz sog‗lomlashtirishga 
karatilgan prinsipini amalga oshirib, shuningdek xalkimizni mehnat va vatan 
ximoyasiga tayyorlab bulmaydi.
Mashqlarning sog‗lomlashtirish ta‘siriga tananing barcha kismlari, uchun 
o‗zgaruvchan shiddat bilan bajariladigan mansub mashqlarni tanlash orkali 
erishiladi.
Mashqlarni tanlashda, shug‗ullanuvchilarning shaxsiy xususiyatlarini, 
sogligi kay axvolda ekanligi, yoshi, jinsi, jismoniy tayyorgarligi, shuningdek 
harakat apparatining anatomik to‗zilishni xisobga olish kerak. Barcha muskul 
guruhlarini ularning funksional xususiyati va hajmini xisobga olib ishga jalb 
kilish kerak katta muskul guruhlari yirikrok ishni bajarishi kerak. Jismoniy 
nagro‗zkani 
boshkara 
borish 
– uni bir maromda oshira borib, 
shug‗ullanuvchilarning bajarishga shayligini xisobga olish zarur.