Bavosita esda olib qolish metodikasi yordamida (A.N.Leontev, 1928) faqatgina assotsiativ,
mantiqiy
xotirani emas, tafakkur xususiyatlarini ham aniqlash mumkin. Tadqiqotchi sinaluvchi
eslab qolishi uchun beriladigan 10–15 ta so‗zni (9, 10 - jadval) hamda 20–30
ta rasmli
kartochkalar to‗plamini tanlaydi. Rasmlar so‗zlarni bevosita aks ettirmaydigan qilib,
mustaqil
tanlanishi mumkin.
9-jadval
5–7 yoshli bolalar uchun bavosita esda olib qolish metodikasida ishlatiladigan qo‗zg‗ovchi
material
Sinaluvchi eslab qolishi uchun
aytiladigan so‗zlar
Har xil bevositalikni ifodalaydigan
rasmlar
Tushki
ovqat
Yorug‗
Qush
Son
Karovat
Pichoq
Divan
Olma
Bog‗
Kiyim
O‗qish
Hona
Daraxt
Maktab
binosi
Shkaf
Yo‗l
Tun
Stul
Hiroq
Idish
Soat
Sigir
Ko‗ylak
Dala
Xato
O‗rmon
Velosiped Qulupnay
Qalam
Mushuk
Avtomobil
Tut
Ot
Sichqon
Uycha
Divan
Samokat
Aravaha Xaskash
Katta bog‗cha yoshidagi va kichik maktab yoshidagi bolalarni tekshirish uchun turli seriyalarda
har xil so‗zlar va rasmlar tanlanishi zarur: birinchi seriyada ular ancha aniq bo‗lishi kerak,
ikkinchi seriyada mavhumroq bo‗lishi ham mumkin. Rasmlarning hajmi bir xil va bo‗yalgan
bo‗lishi kerak.
Maktabga chiqishidan oldin bolalarning xotirasini tezda aniqlash
maqsadida bu metodikaning
L.N.Poperechnaya (1979) tomonidan o‗zgartirilgan variantidan foydalanish mumkin. Uning
mazmuni: qo‗zg‗atuvchi materialni o‗zgartirish, hajmini qisqartirishdan iborat. Bunda 15 ta so‗z
va 25–30 rasm o‗rniga 5 ta so‗z va 16 ta rasm beriladi. Tajribani boshlashdan oldin tadqiqotchi
bola bilan birgalikda hamma rasmlarni qarab chiqadi, bolaga tushunarsiz rasmlarni izohlab beradi.
Keyin bolaga quyidagi ko‗rsatma beriladi:
10-jadval
8–12 yoshli bolalar uchun bavosita esda olib qolish metodikasida ishlatiladigan qo‗zg‗ovchi
material
Sinaluvchi esda olib qolishi uchun o‗qib
beriladigan so‗zlar
Har xil bavositalikni ifodalaydigan rasmlar
yomg‗ir
janjal
uchrashuv
javob
yong‘in mehnat
g‗am
o‗yin
majlis
kuch
ertalab qo‗shni
teatr
telefon bayram
Dasturxon, ot, stul, bolta, telefon, daftar,
lampochka, pat, qalam, gul, belkurak, shapka,
xaskash, daraxt,
samolyot
Dostları ilə paylaş: