Oʻzbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

26-rasm. Bazaviy stansiyalar toʻg‘risidagi maʻlumot.
Ishlab chiqilgan model asosida quyidagi natijaga erishildi.

27-rasm. 1000 ta antena va 5000 ta foydalanuvchiga ega tarmoq.

28-rasm. 20 ta antena va 5000 foydalanuvchiga ega optimallashtirilgan tarmoq.

3.3. GIS tizimi asosida boshqaruv qarorlarini qabul qilishga koʻmaklashish chora tadbirlari

Axborotni boshqarish
GIS dan foydalanishda qaror qabul qilish tartibi. Muqobil variantlarni tanlashda muhim bosqich – yechimlarni qabul qilish jarayoni hisoblanadi. Bu jarayon murakkab bir qator bosqichlardan iborat. boshqaruv qarori shakllanishda qaror qabul qilish jarayonlarini koʻrib chiqilgan.

Yechimni rejalashtirish


Yechimni baholash


Qaror qabul qilish


Qarorni nazorat qilish


Yechimni tuzatish


31-rasm. GIS yordamida qarorlar sxemasi.
31-rasmda koʻrsatilgan qadamlarning baʻzilari qator qoʻshimcha jarayonlarni oʻz ichiga oladi. Qarorni baholash bosqichi xavflarni baholash jarayonini oʻz ichiga oladi. Qaror qabul qilish bosqichi GIS konfiguratsiyasini boshqarish jarayonlarini oʻz ichiga oladi. 31-rasmdagi sxemaning oʻziga xos xususiyati shundaki, u ikki kanalli hisoblanadi. Bir kanal tashkiliy va texnologikdir. Ikkinchi kanal maʻlumotga ega. Nazoratni maʻlumot kanali amalga oshiradi. Hammasi qarorning tezligiga bog‘liq. Umuman olganda, texnologik bilan qaror qabul qilish jarayoni nuqtai nazarlarni quyidagi ketma-ketlikda taqdim etish mumkin:
1-bosqich. shaxsiy maqsadlar uchun strategik maqsadning parchalanishi.
2-bosqich. Maqsadga erishish uchun resurslarni tahlil qilish.
3-bosqich. Asosiy mavjud resurslardan qarorlarni shakllantirish.
4-bosqich. Asosiy axborot va boshqaruv obyektining axborot holati qarorlarni shakllantirish.
5-bosqich. Kompleks baholash yechimlari.
6-bosqich. Yechimni amalga oshirish.
7-bosqich. Qarorni nazorat qilish va tuzatish.
Birinchi bosqich muhim va aniqlovchi, chunki u mavhum maqsadlardan oʻtishni va haqiqiy maqsadlarga erishish vazifalarini amalga oshiradi. Ikkinchi bosqichda tizimning real resurslari tekshiriladi. Uchinchi bosqichda texnologik yechimlar maʻlum bir tashkilot uchun resursga mos keladi. Toʻrtinchi bosqichda texnologik yechimlar raqobatchilarning harakatlari va haqiqiy muhitni hisobga olgan holda tuzatiladi. Beshinchi bosqichda har tomonlama tahlil qilinadi va yechimlarni ishlab chiqish ssenariylari ishlab chiqiladi. Oltinchi bosqich vaziyatning dinamikasi hisobga olgan holda yechimni amalga oshiradi. Yettinchi bosqich asl yechimni amalga oshiradi va tuzatadi.
Yangi tarmoqlarni qurish tezligi va sifati, mavjud infratuzilmani yangilash ushbu bozorning asosiy ishtirokchilari uchun ustuvor vazifalarga aylandi. Butun mamlakat boʻylab samarali, arzon narxlardagi, moslashuvchan va ishonchli tarmoqni loyihalashni istagan har qanday aloqa operatori oldida turgan muammolar hisoblanadi. Ushbu muammolarni hal qilish uchun mintaqaviy taqsimlangan turli xil maʻlumotlarning katta hajmlari bilan ishlashga qodir, mahalliy va mintaqalararo darajadagi ehtiyojlarni qondirish uchun yetarlicha moslashuvchan va kengaytiriladigan vosita kerak edi. GIS texnologiyalari nafaqat tarmoq dizaynini optimallashtirishda mehnat xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishga qodir, balki aloqa operatorlari qurilgan tarmoqlarni ishlatish jarayonida duch kelishi mumkin boʻlgan muammolarni aniqlashga imkon beradi.
Telekommunikatsiya tarmoqlarining oʻziga xos xususiyati ularning infratuzilma elementlarining ancha uzoq masofalarda joylashganligidir. Yaqin vaqtgacha tarmoq operatorlari va maʻmurlari telekommunikatsiya tarmog‘ining katta formatli oʻz-oʻzidan tuzilgan rejalari va diagrammalaridan, shuningdek, turli mavzulardagi umumiy xaritalar toʻplamidan foydalanishga majbur boʻldilar. Tarmoq haqidagi maʻlumotlar tarmoqning turli xil miqdoriy va sifat koʻrsatkichlarini oʻz ichiga olgan minglab qog‘oz hujjatlarida saqlangan. Qog‘ozdagi juda katta hajmdagi maʻlumotlardan samarali foydalanishga erishish, ularni yangilab turish juda qiyin edi. Bu vaqtda telekommunikatsiya biznesida GIS texnologiyalaridan foydalanish konsepsiyasi rivojlana boshladi. Shuni taʻkidlash kerakki, telekommunikatsiyalar doirasida GIS texnologiyalaridan foydalanish xorijiy va baʻzi rossiyalik tadqiqotchilar tomonidan yoritilgan. Biroq, geoaxborot platformasi qoʻshimcha dasturiy taʻminot sifatida qabul qilindi, undan foydalanish faqat yuqori ixtisoslashtirilgan vazifalarni hal qilishda qoʻllaniladi. Tadqiqotda telekommunikatsiya operatori infratuzilmasini boshqarishda asosiy oʻrinni egallaydigan geoaxborot asosiga asoslangan dasturiy-axborot-telekommunikatsiya tizimini qurish tamoyillari va usullarini aniqlash masalasi umuman koʻrib chiqilmadi. Bunday tizimlarni qurish tamoyillari va usullarini ishlab chiqish uchun fan sohasining oʻziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda kompleks tadqiqotlar talab qilinadi [25].