ÖZÜ VƏ ustadi haqda məlumat
Yüklə 5,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏKBƏR HƏMİDİ ƏLYAR
- Ustad Kamandarın dünyadan köçməsi münasibəti ilə Divani
- Gəraylı
- Koroğlunun dastanlarını FOLKLOR ŞÜNAS Əkbər Həmidi(ƏLYAR) dan almışam.
28
28
iran aşıqlarının dastanları
dədə qorqud dastanının sonu.
Əkbər Səmədoğlu Həmidi Əlyar 1973-cu ildə Qaradağın Dizmar mahalının Əlyar kəndində anadan olub. Yeniyetmə çağlarından şeir yazmağa başlayıb və Aşıq sənətinə maraq göstərib. Universitetdə təhsil alan vaxtlar Əlyar Aşıq Qurbandan Aşıq havalarının adlarını öyrənib. Tehrana köçdükdən sonra ustad Aşıq Heydər Məhmudi ilə tanış olur. Bir ildən sonra 1377-ci ildə Aşıq Heydər Məhmudi Əkbər Həmidiyə deyir ki, mən məsləhət görürəm sən ustad Aşıq Şəhbazinin məktəbinə gedəsən.
29
29
iran aşıqlarının dastanları
Orda cox geniş və gözəl məlumat toplayarsan. Həmidi 1377-ci ildə mənimlə tanış oldu. Şeirlərində “Əlyar” və “Həmidi” təxəllüsü qoyan mühəndis Həmidi indiyə qədər beş-altı cild kitabın müəllifi olub və Tehranda bir çox sazlı-sözlü məclislərin qurulmasında ustadı Aşıq Səlcuqla birgə fəaliyət göstərib. Bildiyiniz kimi, Aşıqlar məclisi divani ilə başlayar, dalınca təcnis və onun dalınca dübeyti oxuyub, sonra keçərlər danışığa, dastana və başqa havalara. Məncə, rəhmətlik ustad Kamandar birinci Aşıq idi ki, bu qaydanı bütün məclislərdə gözləyirdi və Aşıq sənətinin bu ənənəsinə öz möhrünü vuraraq dünyadan getdi. Biz 2000-ci ildə ustadin dünyadan köçməsi münasibəti ilə qurduğumuz təntənəli məclisdə mühəndis Əlyar onun bu adətini nəzərə alaraq mənə dedi: "Ustad! İndiki məclislərin vaxt hesabına görə bu qaydanı qorumaq mümkün olmayacaq. Çünki bu üç havanın hərəsi üç bənd şeir ilə 20 dəqiqədən artıq vaxt aparır. Mənə belə gəlir ki, əgər qafiyə rədifcə vahid, amma hər bəndi müxtəlif formada olan bir şeir yazılsa (ilk bənd divani, ikinci bənd qoşma-təcnis və üşüncü bənd isə gəraylı) onda həm Aşıq, həm də dinləyici yorulmaz və eyni halda Aşıqlığın bu əski və gözəl qaydası da pozulmaz. Əgər indi bu şeirin son bəndi də müxəmməs olsa, daha gözəl olar. Çünki məclisin sonunda oxunar. Mən də bu gün ustad Kamandarın şərəfinə belə bir şeir yazıb gəlmişəm. O gün Əlyarın o şeiri mənim və məclis iştirakçıları üçün çox maraqlı idi. O, bu şeirin adinı «açar-bağlayar» qoyub. İndi mən də o şeiri burda qeyd edirəm ki, həm mənim ustadım ulu Kamandar yad olunsun, həm də siz oxucular bu sayaq şeir ilə tanış olub qiymət verəsiniz : Ustad Kamandarın dünyadan köçməsi münasibəti ilə Divani Zalım fələk bir od saldı şirin canə, ağlaram, Ah çəkibən alovlanıb yana-yanə ağlaram. Köçmüş durnam hey dayanar gözlərimin önündə, Gözüm yaşı axıb gedər, dönər qanə, ağlaram.
Bir ömür sazı ilə ellər oyandı,
30
30
iran aşıqlarının dastanları
Yurdunun qəmini çəkdi, o yandı. Aşıq deyər, o yandı, O alışdı, o yandı. Ayrılığın dırnağı Ürəkləri oyandı. İndi daha ona vətən oyandı, Dönüb baxmaz bir bu yanə, ağlaram.
Düşsəm vaxtın axarına, Gedib çıxsam diyarına, Döşənərəm məzarına, Gəlib fəğanə, ağlaram.
Dünya qəribə dünyadır, o açıb bu oyunları, Qatıbdı qarə toprağa hökmdarı, sənətkarı. Dünən dədə Aşıq Ələsgəri, bu gun ustad Kamandarı, Bizə də rəhm etməyəcək bu allı hiyləgər qarı.
FOLKLOR ŞÜNAS Əkbər Həmidi(ƏLYAR) dan almışam. Kor oğlunu öz adı rovşən iydi atasşnı adı əli kişi. əli var dövlətilə məşhur olan həsən xanın ilxıçısidi. əli neçə il həsən xanın ilxısını otarmışdı. Və onun qapısında ömrünü gününü keçirmişdi və saqqalını ağardtmışdı. əli bir gün ilxını dəryanın qırağına aparmışdı atlar dəryanın qırağında bir otlağda otlayırdılar. əli birdən gördü dəryadan iki at çıxdı atlar gəldilər ilxıda iki madyan atınan cütləşıb sonra qayıtdılar dəryaya girdilər. Bundan üç ay keçdi bu madyan atlar hərəsi bir qulan doğdular və bular böyüyüb bir yaşa 31
31
iran aşıqlarının dastanları
çatdılar. Bir gün həsənxanın evinə bir xan dostu qonaq gəlmişdi . həsən xan bu gələn qonağdan yaxşı qonağlığ elədi yemək- içmək hərnə öz yerindəydi qonaq çox razı qaldı . qonaq dedı həsənxan eşitmişəm sənun çox böyün ilxun və dəyərli atlarun var. Həsən xan dedi bəli əziz dostum çox atlarım var gedəndə iki at sənə peşkaş edəciyəm. Elə bu zaman həsənxan ilxıçısını çağırıb dedi: sabah ilxıdan iki at seçəciyəm ilxını çölə aparmazsan. əli kişi gecə öz aləmində dedi həsənxankı istəyir bu qonağına iki yaxşı at versin mən elə o dərya atlarından döl qalan qulanları seçəciyəm saxlıyam çünkü əli kişi bilirdı bu iki qulanın gələcəyi necə atlar olacax.əli kişi o iki qulanı tövlədə bağladı qalan atları həmişəki kimi sübh açılmamış yığb çölə apardı. Sabah açıldı həsənxan qonağıynan gəldi ilxının olduğu yerə qonaq baxdı iki qulandan başqa bir at yoxdu. Qonax bildiki həsən xan buna peşkaş gəldiyi bu iki qulan olacax qonaq çox narahat oldu. Qonax dedi həsən xan demişdilə sənun çox gözəl atlarun var bəs mənə bu atları layiq bilibsən. Mənim belə atlardan nə çox varımdı istirsən sabah adam göndər bir ilxı bu ölu-mölülərdən qatıb qabağına gətirsin. Qonağın bu sözü həsənxana bir bütöv dəydi bir para. Xan adam göndərdi əli kişini çağrıb gətirdilər həsənxan dedi:mən gecə sənə demədim sabah ilxıdan at tutacam sən ilxını niyə apardun çölə? əli dedi: xan mən atları otdan qoymaq istəmədim. Qonaqa layiq iki at bağlamışam tövlədə axı mən qoca ilxıçıyam bilirəm yaxşı at hansılardı sənun ilxunda bu iki atın üstünə at olmuyacax. əlinin yekə-yekə danışmağından həsənxanın qəzəbi tutdu. Heç nəyi yoxlamadan əmir verdi callad gəlsin calladlar gəldilər xan dedi aparun əli kişini gözlərin Yüklə 5,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|