ÖZÜ VƏ ustadi haqda məlumat

831

 

 

831

 

iran aşıqlarının dastanları    

 

 

 

od vürdün dubara fəlk ! 

 

 oçurtdun ördiym, qazım,  

sindirdin söhbətim, sazım, 

 qüy ellərə namə yazım,  

yetişincə yara fəlk !  

 

pənahəlı çox yol  gedəndən sonra gedəcəiy məqsədə  yaxınlaşdı. asiynın 

vəsiyyətinə  görə  əəyninə  aşiq  geyimi  geymişdisə  ,  özələrini  turkman 

adlandıran  elin  içində  məlk  mənzəri  tapmaq  üçün  bəhanhsı  olsun  ,  - 

deyə  ,  neçə  yaxşı  düə  aldı,  onlara təcart  malı alıb yüklhdi,  düə  qatarı  - 

nin  ovsarı  oradan  tütdüğü  saruanın  əlındh,  özü  at  əvٍstundh,  saziaylə 

tərhzisi  yəvٍklərin  arasında,  asıhnın  ata  -  anası  olan  qışlağa  gəldi. 

bəzırgan  aşığı  görn,  onunla  al  -  verə  gəlirdi.  pənahlı  al  -  verə  gələn 

xanımlara,  qızlara  baxır,  asıhnın  bacısı  və  ona  bənzəin  qızı  axtarırdı  ; 

nəhayt  bir  yaşlı  qadinın  yanınca  bir  qızda  oraya  gələndh,  pənahəlı  ona 

say  salıb,  məlk  mənzər  olduğuna  arxayın  oldu.  onun  əlı  müştrilərə 

satdığı  təcart  mallariaylə  oınayırdısa,  gözü  məlk  mənzərədeydi  və 

oriyəndə belə deyirdi:  

 

gözlərin canımı aldı, 

 məni yaman hala saldı, 

 gözüm cəmalında qaldı, 

 necə deyim məlk mənzər ? 

 

 dərdindən düşdüm çöllərh  

düşəmüşəm qərbt ellərə 

 sözüm düşübdür dillərh,  

necə deyim məlk mənzər ? 

 

 mənim dərdim dağdan çüxdür 

 əhvalıma yanan yüxdür 

---

832

 

 

832

 

iran aşıqlarının dastanları    

 

 

 

 qaşın yay, kirpigin oxdur 

 necə deyim məlk mənzər ?  

 

qismt ola, səni alam,  

qolumu boynuna salam, 

 qol olam, qapında qalam, 

 necə deyim məlk mənzər ?  

 

cəmalın bənzh¬tdim aya,  

zülfün salır ozə saya,  

zəhmətlərim gedir zaya,  

necə deyim məlk mənzər ? 

 

bu ana - qız hər nə alacağıdılar alıb, evə qayıdırlar. pənahəlıaysh, qalan 

malları  satarkən,  onun  yükündə  qüpüzü  görn  cavanlar  ondan  xəbr 

alırlar.  -  ay  qardaş,  sən  tacırsan,  Aşıqsan,  nəsən  ?  pənahəlı  deyir:  - 

Aşıqliq  adamı  hər  işə  quyar.  bünü  eşidən  oğlanlar,  -  de  görək,  adin 

nədir,  -  sualı  verəndə,  pənahəlı  deyir:  -  adım  aşiq  «  əziz»dir.  cavanlar 

Aşıq  əzizdən  xahiş  edirlərki,  onların  birinin  evinə  gedib  bir  az  onlar 

üçün çalıb, oxusun, həm də onunla artıq tanış olsunlar ! Aşıq qəbül edib, 

evlərin  birinə  gedirlər.  demhbə  o  ev,  asiə  və  məlk  mənzərin  atasının 

qünşüsünün evidir. pənahlı yerə oturan kimi sazı köynhiyəndən çıxarıb 

çala  -  çala  asiə  yadina  düşür.  buna  əsasa  qəm  -  kədərlə  dülü  oriylə  bu 

sözləri tərnvٍm etmhiə başlayır: 

 

 ovçu qırılardı yayın,  

quruyaydı axar çayın, 

 allah versin kifrini, 

 heç vaxt at olmasın dayın ! 

 

 qirilsin atdığın oxun, 

 acından ölsün ac - tüxün !  

---

833

 

 

833

 

iran aşıqlarının dastanları    

 

 

 

başın bəlalarda qalsın, 

 talan olsun varın - yüxün ! 

 

ouçu allaə belin əəysin, 

 dərd - qəm oxu sənə dəysin,  

oxun - yayın tüzlü qalsın, 

 anan sinəsinə döysün !  

 

Aşıq  əzizin  bu  sözləri  hamını  təəccübləndirir  heç  biri  onun  bu  qəmli 

sözləri  oxuduğunun  səbbini  bilmir,  hər  biri  bir  yandan,  -  Aşıq  bizi 

kədərləndirdin,  qarğış  oxuyunca  alqış  oxu,  şad  hava  çal,  alqış  de,  bizi 

maraqlandır,  -  dedilər:  başını  aşağı  salmış  Aşıq  bir  daha  sazı  bağrına 

basıb, ayağa qalxdı, ətrafa göz gəzdirdikdh, qünşü evin eyuanında alay 

bağlayıb, Aşıq olan məclisə baxan qızların içində məlk mənzəri görüb, 

sözü belə başladı: 

 

 talardan boylayan gözəl 

 qoymayasan qana məni ! 

 çəkdirdin qəl və zəncirh  

saldin bir zındana məni. 

 

 cəm ıçındən baxan gözəl 

  eşqin gətdi cana məni, 

 getmə gözüm qabağından 

 quyma yana - yana məni ! 

 

 

  sənin o qaymaq dodağın  

saldı aə və zara məni 

 gül yanaq, alma buxağın  

 çəkdi hardan - hara məni 

 

---

834

 

 

834

 

iran aşıqlarının dastanları    

 

 

 

 sənin o ceyran baxışın,  

həsrət etdi elə məni 

 bal kimi şirin sözlərin, 

 saldı çöldən - çölə məni. 

 

sənin o maral baxışın, 

 gör nə gətdi sözə məni 

 od vürdü baş – ayağıma 

 dulandırdı közə məni.  

 

bu sözləri eşidən cavanlar aşığa dedilər: - aşiq, deyhsn ki, sən bu sözləri 

nəzərində  olan  bir  gözələ  oxuyursan,  belə  olarsa,  de  görk  o  kimdir  ? 

Aşıq göz altı qızların cəminə baxıb, qirmizi dəvْn geymiş məlk mənzəri 

nəzərə alaraq başladı:  

 

əyninə geymiş qirmizi, 

 sinhədə abı olduzu, 

 ağır elin gözl qızı,  

nazlı dilbr, məlk mənzər 

 

 sinhsində quşa narı, 

 mən olmuşam gərftarı,  

aşığı¬nın nazlı yarı ? 

  nazlı gözl, məlk mənzər ! 

 

 qızın başında ağ yaylığı olduğu üçün pənahlı sözü belə davam etdirir:  

 

başına bağlayıb ağı,  

payız alması yanağı,  

Qaranlıq evlər çırağı,  

əvٍzu qəmr, məlk mənzər  

 

---