P. O. Box 126, Richmond, Surrey tw9 2UD, uk
Yüklə 9,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
291 mübhəmlik vardır; qəlbə xoş gəlmir; nəfs ondan xatircəm deyil və s.”. Ustad Məhəmməd Səbbağ (anadan olub – 1930) hədis- lərin məzmunu ilə bağlı ənənəvi uydurma əlamətlərini sa- daladıqdan sonra bir mühüm əlamətdən də danışmışdı: “Əgər hədis şəriətin məqsədlərindən və ya əsas qayda- qanunlarından birinə ziddirsə, uydurmadır. Məsələn, aşağıdakı hədisə baxaq: “İki yüz il sonra sizin ən yaxşınız arvadı və oğul-uşağı olmayandır”. Hədis uydurmadır, çünki insan nəslini qorumaq şəriətin əsas məqsədlərindəndir. Habelə, bu yaxınlarda Ustad Səlahəddin Əhməd əl-İdlibi (anadan olub – 1948) bu mövzuda sanballı bir kitab qələm alıb. Kitab “Hədis alimlərinə görə mətn tənqidi metodu” ad- lanır. Allah uğur versin! Kitabında müəllif yuxarıda göstərilmiş qaydaların tətbiqi tərəflərindən söz açmış və bildirmişdir ki, özünün məşhur “əl-Mövzuat” (Uydurma hədislər) kitabını qələmə alarkən İbn əl-Cövzi belə hədislərə dair qəti qayda-qanunlardan il- ham almış, hənbəli olmağına baxmayaraq, “Müsnəd”dəki bəzi uydurma hədisləri göstərməkdə tərəddüd keçirməmiş- di. Həmin hədislərdən bir neçəsinə nəzər salaq: Ənəs ibn Malikə istinadən İmam Əhməd rəvayət edir ki, Peyğəmbər (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) deyib: 292 “Əsqəlan iki sevgilidən biridir ∗ . Qiyamət günü orada yet- miş min insan dirildiləcək. Bu insanlar sorğu-suala çəkil- məyəcəklər. Orada əlli min şəhid dirildiləcək və onlar dəstə- dəstə Allaha sarı axışacaqlar. Orada şəhidlər səf-səf dayana- caqlar. Kəsilmiş başlarını əllərində tutacaqlar və boğaz da- marlarından qan axacaqdır. Deyəcəklər: “Ey rəbbimiz, pey- ğəmbərlərinə vəd verdiyini bizə bəxş et. Sən ki vədinə xilaf çıxmazsan.” Allah buyuracaqdır: “Qullarım düz deyirlər. On- ları Ağ Çayda yuyun.” Onlar da oradan təmizlənmiş və ağappaq çıxacaq, cənnətdə istədikləri yerdə sevinib-fərəhlə- nəcəklər”. Peyğəmbərin (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) zamanında Əsqə- landa islam hələ yayılmamışdı. Qəribədir ki, İbn Həcər əl-Əsqəlani bu cür hədislərin qız- ğın müdafiəçisi olmuş, onları səhih saymağa cəhd gös- tərmişdir. Əslində, bu hal təəccüblü deyil. “Qəraniq” hədi- sini səhih hesab edən, bununla da, şərə qapı açan da məhz İbn Həcərin özüdür. İftiraçılar bizə əziyyət etmək üçün hələ də bu “qapı”dan istifadə edirlər. Allah bizi də, onu da bağış- lasın! Həqiqət bundan ibarətdir ki, “Müsnəd”də qəbul edilməsi qeyri-mümkün “hədis”lər vardır. Bu cür hədislər haqda in- sanları xəbərdar etmək alimlərin borcudur. Biz isə “Müs- nəd”in müəllifini bu işdə üzrlü sayırıq. Şair demişkən: ∗ Hədisin ərəbcə mətnində “əhədul-əruseyn”, yəni “iki sevgilidən biri” sözü işlənmişdir. Fələstinin Qəzza və Əsqəlan ərazilərini ərəblər “İki sevgili” adlandırırlar – tərcüməçinin qeydi. 293 Bütün keyfiyyətlərindən razı qaldığın kəs vardırmı, Eyiblərini saymaqdansa böyük adamın böyüklüyü iləkifayətlən Əhməd ibn Hənbəl islamın əzəmətli şəxsiyyətlərindəndir. 294 Qadınlar və Sünnəyə xidmət Sünnə elmləri ən mühüm dini elmlərdən sayılır. Bu elm- lərdə söz sahibi olmaq üçün tənqidçi və universal zəkaya, möhkəm yaddaşa ehtiyac vardır. Əvvəllər elə güman edirdim ki, qadınlar nəinki bu elm- lərlə məşğul olacaq ən axırıncı kəslərdir, hətta bu işdə məşhurlaşıb, imamlıq dərəcəsinə yüksələ bilməzlər. Amma professor Mahmud İbrahim Deykin “Hicri altıncı əsrdə Sün- nə” monoqrafiyasını oxuduqdan sonra bu fikirdən vaz keç- dim. Məlum oldu ki, tarixdə Sünnəni dərindən bilən, tayı- bərabəri olmayan alim qadınlar yaşamışlar. Özü də sayları az olmamışdır. Onlarla mötəbər alim qadın! Altıncı əsr tariximizdə elmin çiçəkləndiyi əsr hesab olun- mur. Altıncı əsr ikinci Abbasi dövrünün sonudur: dövlətin günəşi qüruba yaxınlaşmış və nəhayət, yeddinci əsrin orta- sında tatarların caynağı arasında süquta uğramışdır. Bu əsr hər nə qədər ölgünləşib, solğunlaşsa da, siyasi və- ziyyət bərbad olsa da, hakimlərin əməlləri alçaqlıq qoxusu versə də, müsəlman alimlər cəmiyyəti bərpa edib həyata hə- yat qatmaq üçün ölüm-qalım savaşına girmişdilər... Amma sonradan çox qəribə vəziyyət yarandı: qalib tatar- lar məğlub ümmətin dinini qəbul etdilər. Çünki o dövrdə müsəlmanların elmi-mədəni səviyyəsi tatarlarınkından yüksək idi. Yüklə 9,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|