P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

London smogi hosil b o ‘lishida asosiy rolni S O ,v a sanoat
korxonalaridan chiqayotgan har xil chiqindilar o ‘ynasa, bu

---

smogning hosil bo‘lishida asosiy rolni har xil fotooksidantlar,
ya’ni oksidlovchilar o ‘ynaganligi sababli, uning hosil bo‘lishida
uni hosil qiluvchilar orasida ikkilamchi jarayonlar ketib, bu
jarayonlar natijasida hosil b o‘lgan moddalarning zaharliligi
dastlabki moddalarga nisbatan bir necha marta ortib ketadi.
Yana shunisi ham xarakterliki, fotokim yoviy smogni hosil
qilishda ishtirok etadigan gazlar konsentratsiyasi London
smogini hosil qiladigan gazlar konsentratsiyasidan ancha kam
bo'lishi ham mumkin. Fotokimyoviy smog davrida havoning
rangi ko‘k-sariq rangga kiradi. Havoning hidi qo'lansa bo‘lib
qoladi va ko‘rinishi keskin yomonlashadi. Fotokimyoviy smog
sharoitida kishilarning hid sezish va ko'rish a ’zolaridan suyuqlik
ajralib chiqishi tezlashadi. Yuqori nafas organlarining faoliyati
buziladi. Agar odamda doimiy davom etadigan bronxial astma
va bronxit kasalligi bo‘lsa, ular bunga juda sezgir bo'lib, deyarli
doimo fotokimyoviy smog davrida takrorlanadi. Ko'pincha uy
hayvonlari, it va mushuklarning o ‘limiga sababchi b o‘ladi.
0 ‘simliklar zararlanib, dastlab barglarida suv to‘planishi tufayli
shishadi, s o ‘ngra qovjirab quriydi. F otok im yo viy sm og
imoratlarga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ularning temir-beton
konstruksiyasi qismlarini yemiradi. B o ‘yalgan joylaridagi
bo‘yoqlar yoriladi. Rezina va sintetik materiallar ishdan chiqadi.
Transport qatnovi qiyinlashadi. Bunda o ‘z-o ‘zidan shunday
savol tug‘iladi, xo‘sh, fotokimyoviy smogning hosil bo'lishida