Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

Bakteriyalardan nanobo*lakchalar tayyorlashda foydalanish.
Saksoniyani uran konida ishlab kelayotgan bir guruh germaniyalik 
biolog olimlar, 
«Batsilla sfericheskaya JG-A12»
deb nomlangan yangi 
bakteriya topganlar. Bu bakteriya o'zini urandan himoya qilishi uchun 
mustahkam sirtqi oqsil qobig‘i bilan o‘ralgan. Bu qobig* ko‘plab 
nanoteshiklar (nanopora) saqlashi hamda bu nanoteshiklar bir xil naqsh 
hosil qilib joylanishi bilan farqlanadi.
Bakteriyani mana shu noyob qobig‘idan nanoboMakchalar
tayyorlash maqsadida qanday foydalansa bo‘ladi? 
Bu muammoni 
yechish yo‘lida bajarilgan tajribalardan birida 
«Batsilla sfericheskaya
JG -A12
» palladiy metalini tuzli eritmasiga joylashtirilgan. Infraqizil 
spektrda bakteriya kuzatilib borilgan. Palladiy tuzlari bakteriyani oqsil 
qobig‘i bilan aloqaga kirganda, toza palladiy metalliga aylanib qolgan. 
Undan esa, bakteriya qobig‘ining teshikchalarida, 50-80 palladiy 
atomlaridan tashkil topgan nanostrukturalar shakllangan (86-rasm).
Olimlami hayratga solgani, bu nanostrukturalarni katalitik faolligi 
boshqa usullar bilan olingan palladiyni katalitik faolligidan baland 
bo‘lganligi bilan bog‘liq. Laboratoriya tajribalarida ba’zi bir bakteriya- 
lami kimyoviy qaytaruvchi xususiyatga ega ekanligi ham kuzatilgan.
Bunday bakteriyalar, metall ionlari saqlagan muhitga tushib
qolganlarida o'zlarini qanday tutadi? 
Olimlar, bunday bakteriyalarni 
oltin tuzlarining eritmasiga solib ko‘rdilar va bunda, bakteriyalar oltin 
ionlarini yutishlari va ulami o‘z hujayralarini sitoplazmada qaytarib, 
oltinni nanobo‘lakchalariga aylantirganini kuzatganlar.
154

---

86-rasm. «Batsilla sfericheskaya JG-A12» bakteriya qobig'idagi