Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

teshikchalarda shakllangan palladiyning nanokristallari
(qo ‘ng 'ir rangda tasvirlangan).
Sitoplazmada to‘planadigan oltinni nanoboMakchalarini diametri 5- 
15 nm ga teng bo‘lgan. 0 ‘zini shaxsiy «oltin zaxirasiga» ega bo‘lgan 
bakteriyalar, o‘zlarini yaxshi his qilgan va ko'payishda davom 
etavergan. Mana shu usuldan foydalanib, olimlar kumushning nano­
boMakchalarini, oltin va kumush aralashmalarini olishga erishganlar. Bu 
juda katta yutuq boMgan, chunki bundan oldin bunday qisqa diapo- 
zondagi oMchamli nanoboMakchalami biologik usul bilan olishga hech 
kim 
erishmagan. 
Bakteriya 
badanida 
shakllangan 
metallami 
nanoboMakchalari har xil nanokonstruksiyalar va texnologik ishlab 
chiqarish sohasi uchun katta qiziqish uyg'otadi.
Bakteriyalar energiya 
manbayi 
sifatida. 
Shevanella
 
deb 
nomlangan bakteriyalar sanitarlik xususiyatlari bilan olimlar e’tiborini 
o‘ziga tortgan, ya’ni toksik eritmalami qayta ishlab, ulami bezarar 
moddalarga aylantirib bergan. 
Bunday bakteriyalami yashash
sharoitlari keskin ogMrlashtirilsa nima boMadi? 
Olimlar, shevanella 
bakteriyasini juda 
«ogMr» 
sharoitda ishlashga majbur qilganlar. Buning 
uchun bakteriyalami o‘sish muhitidagi kislorodni hamda ulami hayoti 
uchun 
zarur boMgan 
boshqa 
moddalaming 
miqdorini 
keskin 
kamaytirganlar. Bunday sharoitda bakteriyalami sirtida 
tumshuqchaiar
(shiplar) paydo boMa boshlagan. Bu tumshuqchaiar bakteriyalami 
kislorodli muhitga, hech boMmaganda kislorodga yaqinroq boMgan 
boshqa bakteriyagacha yetib kelishlariga yordam bergan (87-rasm).
155

---

87-rasm. Shevanella bakteriyasi elektr zanjir ini shakllantiradi. Tepadagi