Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Müdaviml
ərin lazımi irəliləyiş  etdiklərini təmin  etmək  üçün Fərdi  İnkişaf  Planı  da-
vam
lı  və  metodiki olaraq nəzərdən keçirilməlidir. Altı  aylıq  zaman arası  ilə,onları  xətt 
r
əhbəri ilə yoxlamaq üçün sistemlər qurulmalıdır.  
Əlbəttə,hər bir işçinin FİP –ı, idarə və təşkilatın məqsədlərinin çərçivəsinə sığmalı və 
onunla uy
ğunluq təşkil etməlidir. Əgər təşkilati məqsədlər anti-korrupsiya ilə əlaqəlidirsə, 
o zaman t
əşkilatın bütün işçiləri bü məqsədə nail olmaq üçün çalışacaqlar. Aşağıda 9-cu 
Şəkilə baxın:
 
  
  Şəkil 9:  Məqsədlər 
 
 
Şəkil9:  Bu  nümunə,Böyük Britaniyada polis qüvvələri  tərkibində,  Davamlı  Peşəkar 
İnkişafın məhsuldarlıq idarəetmə sisteminin necə tərkib hissəsi olduğunu göstərir. 
 
Yuxa
rıdakı diaqramma fərdi inkişaf planının və onun məqsədlərinin şöbənin planları-
na,idar
ənin məqsədlərinə və güc tələb olunan strateji məqsədlərə necə sığdığını göstərir 
v
ə onlar da öz növbəsində polislik səlahiyyətləri olan Hökümət Nazirliyi tərərfindən mü-
əyyən edilir.  
Böl
mə4: 
Baca
rıq qurmaların səciyyəvi hallara inteqrasiyası 
Korrupsiya il
ə mübariz aparmaqdan ötrü,polis xidmətlərinin qabiliyyətlərini artırmaq 
üçün proqramla
rın,modellərin,metodologiya  və  fəaliyyətlərin hazırlanması  və  ya  yerinə 
yetirilm
əsi imkanları  daha  çox yerli və  ya  ölkədəki vəziyyətdən  asılı  olur;kontekstdən 
asılı  olan fərqliliklər  nə etmək olar  və  necə  etmək olar baxımından nəzərə  alınmalıdır. 
  
İdarənin Məqsədləri 
Şöbənin Məqsədləri 
F
ərdi Məqsədlər 
Daxili İşlər Nazirinin bir-birini örtənMəqsəd və Vəzifələri 
Güc Polislik İşinin Plan Məqsədləri 
292 

---

Korrupsiya
nın forması və polis təşkilatının zəif nöqtələri iqtisadi vəziyyətlə,sosial və si-
ya
si şəraitlə əlaqəli ola bilər,müəyyən kontekstlərdə mövcud olan dəyərlər və korrupsiya 
il
ə mübarizə üçün vasitələr və yollarla əlaqəli ola bilər. 1-ci Fəsil bu səciyyəvi kontekstlə-
ri mü
əyyənləşdirir və korrupsiya ilə onların əlaqələrini müzakirə edir. Əvvəlki bölmələr-
d
ə təqdim edilən tədbirlərin həyata keçirilməsi və ya daha ümumiləşdirsək,imkanları güc-
l
əndirmək proqramları çərçivəsində baş vurulan bütün tədbirlərin həyata keçirilməsi sə-
ciyy
əvi halları nəzərə alaraq qiymətləndiriləcək və qərar veriləcək.  
4.1.  Münaqi
şə sonrası və keçid dövrü yaşayan ölkələr 
 
Nümun
ə 1: Xaosda müəyyən qayda -qanun yaratmaq nümunəsi 
 
Maasla
rın az olması polis işçiləri arasında korrupsiyalı praktikanın inkişaf etməsi üçün 
güclü amildir. Münaqi
şə sonrası ölkələr və keçid dövrü yaşayan ölkələr bu cür problemlə 
ağır şəkildə üzləşirlər. 1996-cı ildə İsveçdə keçirilən Qərb ölkələri polis rəislərinin top-
lan
tısında Rusiyanın  Sankt Peterburq şəhərindən olan bir  polis  işçisi,bu cür vəziyyətin 
m
ənfi təsirlərinin onun polis xidmətini necə məhdudlaşdırmağa cəhd etdiyi haqqında çox 
s
əmimi danışmışdır. 
  
Po
lis  işçilərinin  öz  maasları  ilə  öz  ailələrini  ayın  iyirmi günündən sonra saxlamağa 
pulla
rı çatmırdı. Əgər əri/arvadı da işləyirsə və ya ucuz kirayədə qalırlarsa və ya tərəvəz 
v
ə meyvə təmin edən bağları varsa, onlar öz xərclərini ödəyə bilərdilər,lakin çoxları bö-
yük ç
ətinliklərlə üzləşirdilər. Kimlər ki,daha ağır vəziyyətdə idilər onlar rəhbərliyə müra-
ci
ət edə bilərdilər. Rəhbərlik də polis işçilərinə yığdıqları cərimələrin bir hissəsini özləri-
n
ə götürməyə izn verməklə məsələni həll edirdi.  
 
Korrupsiya
nı  bu cür “mənəviyyatlaşdırmaq”  cəhdi maraqlıdır,göründüyü kimi,polis 
xidm
əti korrupsiyanı həyat faktı kimi qıbul etmirdi, lakin dərk edirdi ki,işçilər başqa gəlir 
m
ənbələri tapmaq üçün məcbur olurlar; ali polis rəhbərliyi öz gözlərini bağlamırdı,lakin 
ça
lışırdılar ki,bu hallar müəyyən sərhədlər daxilində olsun. 
 
Nümun
ə 2: Düzgün məsələlərə fokuslanmayan etika kursları 
Bu nümun
ə yeni yaranmış keçmiş sover respublikalarının bir neçə il öncəki vəziyyəti-
ni xarakteriz
ə edir. Etika,polis akademiyalarında və hazırlıq kursları zamanı keçirilir. Tə-
l
əbələr əvvəlki dərs illəri zamanı da etika kursları keçmişlər,lakin polis işçilərinə verilən 
bu kurslar, onla
rın gündəlik həyatında lazım olan etika formatını verə bilmirdi.   
 
Avtoritar polislik modelind
ən sahə  polisi yanaşmasına ümumi  keçid o anlamdadır 
ki,po
lis işçilərinə problemləri həll etmək və qərar qəbul etmək üçün səlahiyyət verilmiş-
dir. Onlar h
əmişə öz rəhbərlərinə müraciət edə bilmirlər və tez-tez çətin qərarlar verməklə 
üzl
əşirlər. Qaydalar və təlimatlar müəyyən hallarda onlara kömək etməyə bilər. Beləlik-
l
ə,onlar aydın dəyərlər toplusuna arxalanmalıdırlar ki,bu dəyərlər onların öz addımlarını 
mü
əyyən etməyə kömək etsin.  
293 

---

Ona  gör
ə də,etika dərsi, əgər məqsəd polis işçilərinə qərar qəbul etmək üçün kömək 
etm
əkdirsə, çox praktik olmalıdır. Bu o deməkdir ki,bu dərslər polis işçilərinin gündəlik 
f
əaliyyətləri  ərzində üzləşdikləri problemlərlə bağlı real hallara və nümunələrə söykən-
m
əlidir.Digər məsələ isə odur ki,bu kursların verdiyi dəyərlər dərslərdə istifadə oluna bi-
l
ən davranış kodeksləri kimi sənədlərə salınmalıdır. 
Bu polis akademiyala
rında keçirilən etika dərsləri aşağıdakı tələblərə cavab vermir.. 

 
Etika d
ərsləri fəlsəfə dərsləri ilə əvəz edilmişdir. 

 
Bütün mü
əllimlər xidməti çoxdan tərk etmiş və polis dünyasındakı real-
lıqlardan uzaq düşmüş yüksək rütbəli polis işçiləri idi. 

 
N
ə kodeks,nə xartiya və ya başqa vəsaitlər orada yox idi. 
 
N
əticədə,etika kursları daha çox nəzəri idi və onlar akademiya qurtaran polis işçiləri-
nin üzl
əşə  biləcəyi problemlərlə  bağlı  deyildi. Bu cür vəziyyətdə,  ölçülər dərsin təkcə 
öz
əyini yox, həm də bu dərsləri kimin dediyini və hansı zəruri vəsaitdən istifadə etdiyini 
göst
ərməlidir. 
4.2. 
İnkişaf etmiş ölkələr  
Polis xidm
ətində korrupsiyanın azaldılmasına və  ya kökünün kəsilməsinə xüsusi olaraq 
yön
ələn bacarıq qurma proqramının yaxşı nümunəsi Avstraliyadakı Yeni Çənub Uelsi Polis 
Qüvv
ələrində  mövcuddur.  Yeni  Çənub  Uelsi  Polis Qüvvələri daxilində  islahatlar aparmaq 
üçün yeni polis komissa
rı təyin edildi;o Böyük Britanaiyadan gəlmiş yüksək rütbəli polis işçi-
si idi v
ə o xüsusi olaraq kənar şəxs olaraq gətirilmişdir və o, prosesə lazımi obyektivlik və tə-
r
əfsizlik gətirməliydi. O, aşağıdakı 3-cü Nümunədə prosesi belə izah edir:  
Nümu
nə 3: Yeni Çənub Uels Polis Qüvvələrinin İslahatı 
 
Yeni polis komissa
rı özünün islahat planını aşağıdakı kimi təsvir edir:  
‘
Əslində, Yeni Çənub Uels Polis Qüvvələri səmimi və aşkarlıqla səmərəli 
şəkildə  keyfiyyətli polis xidməti göstərməklə  yenidən ictimai inam və  etibar 
qazanma
lıdırlar.Bu onun nə iş gördüyü və onun kim tərəfindən  rəhbərlik edil-
diyi  v
ə idarə edildiyi ilə bağlı köklü dəyişiklik tələb edir. Krallıq Komissarı, 
d
əyişimə ehtiyacı olan çox şeyləri üzə çıxardı. Mənim bura təyinatım və mə-
nim idar
əmin səlahiyyətləri ilə bağlı son élan edilmiş dəyişikliklər bir mühüm 
d
əyişiklikdir. Daha çox dəyişikliklər olacaq ve eyni zamanda çox şey edilməli-
dir. 
İslahatları  yerlərdə  sementləşdirmək üçün  mən  dəyişiklikləri ölçülü  və 
metodik yolla  etm
ək niyyətindəyəm. Burada tez həll olan iş yoxdur. İslahata 
olan ehtiyac,xidm
ətin əsasını təşkil edir:onun idarəetməsi və iş funksiyası. İşçi-
l
ər xidmətin hansı istiqamətdə getdiyini  və bu prosesdə onlar hansı rolu oyna-
ya bil
əcəklərini başa düşməlidirlər Xidmət boyu müzakirələr nəticə üçün açar-
dır. 
294 

---