Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Bizim xidm
ətdə-
ki po
lis işçiləri mü-
əyyən korrupsiya və 
ya uy
ğunsuz addım-
la
rı qəbul edilən sa-
yırlarmı? 
Əgər bu belədirsə biz: 
•
 
Han
sı korrupsiya və ya uyğun-
suz ad
dımların qəbul edilən sayıl-
dığını qiymətləndirə bilərik. 
•
 
Han
sı polis işçiləri /birlikləri-
nin maraq
lı olduqlarını müəyyən 
ed
ə bilərik 
•
 
Bel
ə münasibətlərin niyə möv-
cud oldu
ğunu müəyyən edə bilərik 
•
 
Düz
əltmələr hazırlayıb və yeri-
n
ə yetirə bilərik 
•
 
Uyqundursa, icti-
mai sorğu keçirməklə,icti-
mai şikayətləri analiz 
etməklə və ən yaxşı prakti-
kalar inkişaf etdirmək və 
öyrənmək üçün digər polis 
xidmətləri ilə əlaqə yarat-
maqla. 
Biz korrupsiya-
nın və həmçinin di-
g
ər uyğunsuz davra-
nış formalarının nə 
oldu
ğunu aydın şə-
kild
ə müəyyən 
etdikmi (Bax F
əsil-
l
ər 2,5 və 7) 
Əgər cavab yox olarsa, biz: 
•
 
Indiki qanunvericiliyi v
ə qay-
dala
rı analiz edə bilərik 
•
 
La
zımi qaydalar və istiqamət-
l
ər müəyyən edə bilərik  
•
 
Bunla
rı polis işçilərinə çatdıra 
bil
ərik 
•
 
Onla
rın qaydalara riayət etmə-
sini n
əzarər edə bilərik və yolun-
dan çıxan davranışları cəzalandıra 
bil
ərik 
•
 
N
əzarət sistemini və təhqiqat 
prosedurla
rını uyğunlaşdıra bilərik  
Biz etik polis 
xidm
ətini hazırla-
dıqmı və ya onu ha-
zırlamağı planlayı-
rıqmı? 
Əgər cavab yox olarsa, biz: 
•
 
V
əziyyəti dəyərləndirə bilərik 
•
 
Harada ad
dımlar atılacağını 
mü
əyyənləşdirə bilərik 
•
 
F
əaliyyət planını açıqlaya bilə-
rik(2-ci,4-cü v
ə 8-ci Fəsillər) 
Biz s
əhifəllərdə 
…..t
əqdim edilən 
t
əcrübələrdən necə 
faydalana bil
ərik? 
Biz: 
•
 
Bizim polis üçün n
ə faydalı  
oldu
ğunu müəyyən edə bilərik 
•
 
Bu t
əcrübələrin necə yerinə 
yetriril
ə biləcəyini dəyərləndirə bi-
l
ərik 
•
 
Etik polis xidm
əti qurmaq 
üçün elementl
əri fəaliyyət planına 
inteqrasiya ed
ə bilərik 
 
 
 
68 

---

2-ci 
Fəsil: DƏYƏRLƏR,QAYDALAR VƏ DAVRANIŞ
 
1-ci Böl
mə:  2-ci Fəsilə Giriş 
 
2-ci  F
əsil dəyərlər əsaslı idarəetmə və onun polis korrupsiyasını çilovlamaq üçün nə 
q
ədər  təsirli alət olduğunu nəzərdən keçirir. Əsas diqqət polisin fəaliyyətini  idarə edən 
d
əyərlərə,qaydalara və davranışa və bu elementlərin korrupsiyanın qarşısını almaq üçün 
polis
ə necə inteqrasiya edilməsinə yönəlir.  
Bu f
əsilin strukturu aşağıdakı kimidir: 

 
Gi
riş,təşkilati mədəniyyət,dəyərlər  və  kodekslər konsepsiyasını  müəy-
y
ənləşdirir. Bu öz növbəsində oxucuya dürüstlüyü təbliğ etmək və korrupsiyanın 
qar
şısını almaq üçün lazım olan prosesləri başa düşməyə kömək edir.. 

 
Ikinci hiss
ə,korrupsiyaya qarşı mübarizədə dəyərlərin,qaydaların və dav-
ra
nışın nəyə görə əhəmiyyətli olduğunu göstərən bir neçə arqument gətirir.  

 
Üçüncü hiss
ə,mədəniyyətin korrupsiyaya qarşı  mübarizəyə  inteqrasiya 
edilm
əsi  üçün addım addım prosesləri göstərir.  

 
Dördüncü hiss
ə,real  dunya təcrübələri ilə  göstərilən  konkret  hallarda, 
korrupsiyaya qar
şı  mübarizədə  təşkilati mədəniyyətin mühümlüyünü müzakirə 
edir..  

 
Yekun  müdd
əalar,korrupsiya ilə mübarizə üçün təşkilatın mədəniyyətini 
d
əyişməkdən ötrü bir neçə tövsiyələr təklif edir. 
 
1.1. 
Təşkilati mədəniyyət nə deməkdir?  
Bu  f
əsildə,  mədəniyyətə  xüsusi qrupların  inkişaf  etdirdiyi öhdəliklər(dəyərlərin,əsas 
prinsipl
ərin)nümunəsi kimi baxılır,çünki onlar problemlərin həllini kənar dünyaya uyğun-
laşdırmaqla,həm də öz dünyalarına inteqrasiya etməklə öyrənmişlər. Zaman keçdikcə bu 
d
əyərlər və başlıca prinsiplər düzgün iş metodu kimi baxılan praktiki hallarda çox yaxşı 
t
ətbiq olunur və ona görə də təşkilatın yeni üzvlərinə öyrədilir
36
. 
T
əşkilati mədəniyyət tərifi təklif edir ki, mədəniyyətin əsasında duran prinsiplər təşki-
lati m
əqsədlərin (məsələn, polis missiyasının)əsasında dursun.Bu prinsiplər təşkilat daxi-
lind
ə paylaşır və təşkilatın bütün tarixi boyunca inkişaf edir. Nəticədə,mədəniyyət inan-
clarda,d
əyərlərdə,normalarda,insan maddi mədəniyyətində və şifahi və qeyri davranışda 
öyr
ənilir və ifadə olunur.Bu sahələr daimi olaraq bir- biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olur, onla-
rın iş prinsipi aşağıdakı 1-ci Şəkil- dəki nümunə kimidir
37
. 
M
ədəniyyət dəyişməz deyildir.O, yeni problemlər  və  çəkindirmələr ortaya  çıxdıqca 
zamanla d
əyişir. Təşkilatın üzvləri yeni iş metodları və yeni davranış formalarını özləri-
69 

---

ninki ed
ərək reaksiya verirlər. Yeni həll yolları icad olunur,test olunur və nə zaman uy-
ğunsa mədəniyyətə inteqrasiya olunur. 
 
 Şəkil1: 
 Təşkilati mədəniyyətin qarşılıqlı əlaqədə olan sahələri 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
… 
t
əsiretmə nüfuzu
… 
 
 
 
 
 
D
əyərlər ümumi və abstrakt olur;onlar təşkilatın mühüm saydığı ümumi prinsiplərlə 
əlaqəlidir. Təşkilatın hər bir üzvü üçün, hər bir dəyər götür-qoy və fəaliyyət üçün istiqa-
m
ətdir.  Bu dəyərlərin seçimi təşkilatın xarakteristikalarından və həmçinin onun missiya-
sından asılıdır. Polis xidmətlərində, missiya və təşkilatın dəyərləri arasındakı əlaqə polis 
işçilərinin geniş mənalı “missiya”larından və onların adlarının polis təsisati ilə möhkəm 
şəkildə hallanmasından doğur. 
 
Missiya 
b
əyanatı 
D
əyərlər 
Prinsipl
ər 
Inanclar… 
çoxluğun 
paylaşdiğı 
 
Normalar 
Qaydalar 
Davranışlar 
(r
əmzlər 
m
ərasimlər,əlamət 
 
70 

---