Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Bel
əliklə,nəzarətin fokusu polis işçilərinin standard normaları pozduğu ayrı-ayrı halla-
ra yön
əlmişdir. Nəzarətin inzibati tərəfləri bu dövrdə inkişaf etməmişdir.Bu olsaydı nəza-
r
ət funksiyasını daha da inkişaf edərdi.  
4.2.  Ru
mıniya polisi nümunəsində daxili nəzarət: keçid dövrü yaşayan ölkə 
(2005) 
Daxi
li işlər nazirliyi səviyyəsində,nəzarət strukturuna nazirliyin yeddi idarəsini təftiş 
v
ə  nəzarət  etmək  tapşırılmışdır.Nəzarət strukturu məqsədlərə  nail olunub-olunmadığı-
nı,işin məhsuldarlığını,təftiş olunan birliyin daxilindəki mühiti nəzərdən keçirmiş və həm-
çinin ictimaiyy
ət daxilində polisin imicini dəyərləndirmişdir. Nəzarət bu məqsəd üçün ha-
zırlanmış vəsaitə uyğun edilmişdir  və hesabat birliyin rəhbərinə təqdim ediləndən(birlik 
özü n
əzarətin obyekti olmuşdur)  sonra nazirə  göndərilmişdir.  Başqa  bir  xidmət daxili 
İşlər nazirliyinə aid olan ictimai fondları audit etmişdir.Polisin xüsusi müfəttişlik xidməti 
var
dır və ona xidmət daxilində konkret və ya ümumi olaraq müxtəlif nəzarət və audit işlə-
ri tap
şırılmışdır. Hər bir polis idarəsinin polis işçilərinin törətdiyi pozuntuları audit və təh-
qiqat etm
ək üçün üç müfəttişdən ibarət qrupu vardır. Rumıniya polisi,həmən dövrdə Mak-
edoniya polisi kimi,yeni  oldu
ğuna görə  sistemin daha  çox  nəzəri  şəkildə  qalmasına  və 
peşəkar resursların çatmamasına baxmayaraq,nəzarət sistemini yerinə yetirməkdə daha da 
ir
əliyə getmişdir.     
4.3.  Fransa polisi nümu
nəsində daxili nəzarət: inkişaf etmiş ölkə 
Fransa  tam v
ə müasir daxili nəzarət sistemi tətbiq edir. Onun nəzarət xidməti (L’in-
spection générale de la Police nationale) bu gün intizama yön
əlmiş ilkin roldan, geniş növ 
f
əaliyyətləri əhatə edən səviyyəyə doğru inkişaf etmişdir: 
•
 
Davra
nışı ilə qanunu və ya polis etikasını pozan polis işçiləri ilə bağlı bü-
tün intizam m
əsələləri. 
•
 
Polis xidm
ətlərinin analiz,audit və müqayisə vasitələri ilə qiymətləndiril-
m
əsi. . 
•
 
Ali  r
əhbərliyin  qərar qəbul etməsinə  kömək məqsədilə  gələcəyə  baxan 
t
ədqiqatlar .  
•
 
Müxt
əlif polis xidmətləri üçün çalışan məsləhətçilər və müşavirlər. 
Böl
mə5:  Praktik alətlər 
Bu böl
mə praktik alətlər üçün bir çox təkliflər verir. 
Nəzarət cədvəli polis xidmətinin mövcud daxili nəzarətini qiymətləndirən zaman hansı 
növ  sualla
rın verilməsi nümunəsini göstərir. Bu cədvəl dürüstlük  və anti-korrupsiya ilə 
bağlı ən problemli sahələr ilə məşğul olmalıdır.Bu cür cədvəldən səmərəli istifadə nəzarə-
ti güc
ləndirər,qanuna riayət etməni yaxşılaşdırar və polis xidmətində korrupsiya risklərini 
azaldar. 
  
193 

---

Ha
şiyə 7: Nəzarət mühiti ilə bağlı suallar siyahısı 

 
Öz 
məqsədlərinə çatmaq üçün rəhbərlik təşkilatın məramlarını,məqsədlə-
rini mü
əyyən etmişmi və planlar qurmuşmu? 

 
Hədəflər real və nail oluna biləndirmi? 

 
Daxi
li nəzarətlə bağlı polis xidmətində qurulan proqramlar və ya prinsip-
lər varmı? 

 
Po
lis işçiləri və dəstəkverici işçilər bu proqram və prinsiplərlə tanışdırlar-
mı? 

 
Rəhbərlik yüksək dürüstlük və etik davranış nümunəsi göstərirmi? 

 
Səciyyəvi olaraq polis üçün davranış kodeksi varmı yoxsa hökümət işçi-
ləri üçün ümumi kodeks olur? 

 
Davra
nış  kodeksi  təlim,yuxarıdan  aşağı  xəbərləşmə  və  periodik olaraq 
ya
zılı şəkildə əsas işçilərdən tələb olunan qanuna riayət etmə bəyənatları ilə güc-
ləndirilirmi? 

 
Rəhbərlik dürüstlüyün və etik dəyərlərin önəmli olduğunu işçilərə nüma-
yiş etdirirmi və onlar etika kodeksləri ilə tanışdırlarmı,əgər o varsa?  

 
Planlar 
və görülən işlər periodik olaraq qiymətləndirilirmi? 

 
Fərdi və polis birliyinin işini qiymətləndirmək üçün istifadə olunan krit-
eriyaya etika inteqrasiya(“toxunubmu”) edilibmi? 

 
Tabeçilik
də olanlardan və polis birliklərindən pis xəbər alınanda rəhbər-
lik uy
ğun şəkildə reaksiya verirmi? 

 
İş  haqqında  məlumat,əməliyyat prosedurları  və  dəstəkedici prosedurlar 
yeni
lənirmi? 

 
İşçilərin mənəvi durumu lazımi səviyyədədirmi? 

 
Missiya 
və məqsədləri səmərəli şəkildə yerinə yetirmək üçün vaxt,alətlər 
və resurslar varmı? 
 
 
Monitorin
qlə bağlı suallar 

 
Polis xid
məti  əməliyyatlar aparan zaman,  rəhbərlik  nəzarəti müntəzəm 
olaraq iz
ləyirmi? 

 
Rəhbərlik daxili nəzarətin təlim və müşahidəsi üçün aydın şəkildə məsu-
liy
yətlər müəyyən edirmi? 
 
 
 
Əməliyyatlarla bağlı suallar 

 
Bu proqramlar 
və gündəlik qaydalar polis əməliyyatları sahəsində də mü-
əyyən edilmişdirmi? 

 
Bu proqramlar 
və gündəlik qaydalar bu sahələrdə çalışan fərdlər arasında 
da ya
yılırmı? 

 
Bu  sa
hələrdə  çalışan  fərdlər  bu proqramlar haqqında  məlumatlandırılır-
lar
mı və gündəlik iş qaydaları ilə bağlı təlim keçirlərmi? 
 
Daxili audit
lə bağlı suallar 

 
Daxili audit 
ən yüksək rəhbərliyin tam dəstəyini alırmı?  

 
Daxili auditlik
lə polis təşkilatındakı yüksək rəhbərlik arasındakı təşkilati 
194 

---