t
ədbirlərinin tətbiq edilməsi polis xidmətinə yanlış siqnal göndərir. Nəzarət tədbirləri,fər-
di po
lis işçisinin şəxsi məsuliyyət götürməsi arzusu kimi yox, inamsızlıq siqnalı kimi sa-
yıla bilər. Bu cür təsəvvürdən yayınmağın bir yolu da,polis işçiləri ilə təmasda olaraq nə-
y
ə görə fərqli nəzarət fəaliyyətlərinin yerinə yetirildiyini onlara çatdırmaq və nəzarətə
doğru müsbət münasibət yaradan nəzarət mühitini “təmiz polis işçisinin ən yaxşı dostu”
kimi t
əbliğ etməkdir.Nəhayət, görülməli işi kənara qoyub prosedurlara geniş yer vermək
t
əhlükəlidir. Bütün bu problemlər polis işçilərinin əhvalına və təşəbbüsünə mənfi təsir
edir. Bu cür m
ənfi nəticələr barədə məlumatlı olmaq və onlardan uzaq durmaq və nəzarət
sistemini t
ənzimləmək və təkmilləşdirmək hər bir polis xidmətindən asılıdır,çünki istəni-
l
ən polis islahatında ən yaxşı aparıcı qüvvə bu işə can-başla qoşulan polis işçiləridir.
Bğlmə4:
Səciyyəvi kontekstlərdə nəzarət
Polis xidm
ətində nəzarət sistemi geniş mənada ölkədən asılıdır. Məhkəmə sisteminin
müst
əqilliyi və təmizliyi və ictimaiyyətin korrupsiyaya olan münasibəti rol oynayır.Digər
t
ərəfdən,nəzarətin məhsuldarlığı onu həyata keçirmək üçün lazım olan resurslardan,mü-
f
əttişin təcrübəsindən və hakimiyyət və rəhbərliyin onun nəticələrindən istifadə etmək ha-
zırlığından güclü şəkildə asılıdır.
N
əzarət funksiyasına verilən tapşırıqlar,bu nəzarətin baş verdiyi hallardan asılı olaraq
d
əyişir. Əvvəlcə,nəzarət,polisin insan hüquqlarına hörmət etməsinə fokuslanır; sonra o
po
lis işçiləri tərəfindən və polis xidməti daxilində baş verən müxtəlif korrupsiya formala-
rına yönəlir; və polis rəhbərliyini qiymətləndirmək üçün öz funksiyasını yavaş-yavaş
genişləndirir. Cədvəl5 müxtəlif kontekstlərdə baş verən vəziyyətlərin ilkin təsviridir. O
tam olmaqdan uzaq
dır; onun məqsədi daha da inkişaf etdirilə bilən model hazırlamaqdır.
Cədvəl 5: Daxili nəzarətin kontekst özəllikləri nümunəsi
Kontekst
Əsas problemlər
N
əzarətin fokusu
Münaqi
şə
sonra
sı ölkələr
Siyasi hakimiyy
ət,hü-
quq sistemi v
ə polis yəqin ki,ta-
mamil
ə yenidən qurulmalıdır.
Keçmiş əsgərlərin tər-
xis edilm
əsi çətin problemdir.
T
əhlükəsizlik sistemin-
d
ə bütün subyektlər tərəfindən
yüks
ək səviyyəli korrupsiya.
Strateji beyn
əlxalq kö-
m
əyin olmaması.
N
əzarət sistemini həya-
ta keçirm
ək üçün insan və ma-
liyy
ə resurslarının olmaması.
Beyn
əlxalq donorların
verdiyi fondlardan istifad
ə.
Polis t
ərəfindən insan hü-
quqla
rı pozuntuları.
Müxt
əlif azlıqlara qarşı
ay
rımçılıq.
Sistemli korrupsiya.
N
əzarət əsasən beynəl-
xalq t
əşkilatlar tərəfindən aparılır.
191
Keçid dövrü
ya
şayan ölkələr
Inzibati ko-
manda sistemin-
d
ən bazar iqtisa-
diyya
tına keçid
ölk
ələrində və
avtoritar sis-
teml
ərdən
demokratik sis-
teml
ərə kecid öl-
k
ələrində
T
əhlükəsizlik sistemi
subyektl
ərinin islahatı üç əsas
m
əqsədə nail olmalıdır: demok-
ratikl
əşmə,polis və sərhəd
keşikçilərinin hərbisizləşdiril-
m
əsi,
peşəkarlaşma
Korrupsiya
nın səviyyə-
si yüks
əkdir.
İnsan və maliyyə resur-
sla
rı çatmamazlığı; lazımi təc-
rüb
ə zəifliyi.
Insan hüquqla
rı pozuntu-
la
rı.
T
əhlükəsizlik sisteminin
müxt
əlif subyektləri arasında kor-
rupsiya:f
ərdi,kollektiv,
sistemli
İnkişaf
etm
əkdə olan öl-
k
ələr
Adamba
şına
dü
şən gəliri aşa-
ğı olan ölkə-
l
ər(keçid dövrü
ya
şayan ölkələr
d
ə ola bilər)
Ümumiyy
ətlə,nəzarət
sistemini inki
şaf etdirməyə
resurslar çat
mır.
Korrupsiya yüks
əkdir.
İnsan hüquqları pozuntu-
la
rı.
C
əmiyyətin fərqli hissə-
l
əri arasında bərabərliyə hörmət.
Polis xidm
ətinin müxtəlif
s
əviyyələrində müxtəlif korrupsi-
ya formala
rı
İnkişaf etmiş
ölk
ələr
Adamba
şına
dü
şən gəlir yu-
xa
rı olan ölkələr
N
əzarət funksiyaları
genişlənmişdir və daha çox in-
ziba
ti işlərlə məşğuldur.
İnsan hüquqları pozuntu-
la
rı.
R
əngarənglik,anti-ayrım-
çılıq.
T
əşkilati məhsuldarlıq.
4.1. Makedoniya polisi nümu
nəsində daxili nəzarət: münaqişə sonrası ölkə
(2005)
Daxili n
əzarət xidməti polis qərargahında mərkəzləşdirilmişdir,lakin ölkə daxilində
m
ərkəzsizləşdirilmiş özəkləri vardır. Bu xidmət aşağıdakı məsələlərlə iş görürdü:
Po
lis işçilərinin keçmişini yoxlamaqla, o cümlədən, cinayət törədib-törət-
m
ədikləri haqda .
T
ədqiqatçılar və ya ictimaiyyət tərəfindən verilən şikayətlərin təhqiqatı
il
ə.
Şikayətlərin və intizamın pozulmasının analiz edilməsi ilə.
Keyfiyy
ət nəzarəti tapşırılan bölməsi və daxili auditə həsr olunan bölmə hazırlıq ərəfə-
sind
ə idilər.
192
Dostları ilə paylaş: |