Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

3.2.6.2.
 
Şaquli rəhbərlik  
Di
gər başqa çoxlu təşkilatlarda olduğu kimi,orta rəhbərlik və ya şaquli rəhbərlik polis 
xid
mətində səmərəlilik və hesabatlılığa məsuldurlar. Şaquli rəhbərlərin nəzarət sisteminin 
məqsədini və nəzarət kriteriyasını başa düşmələri və eyni zamanda öz liderlik üslublarını 
uy
ğunlaşdırmaları  önəmlidir.  Polis  işçisinin birbaşa  rəisi  həm  inzibati,həm  də  peşəkar 
rəhbərliyə  məsuldur və o, ya müsbət,ya da mənfi  rol modelidir.Səmərəli rəhbərlik  həm 
hesabat
lılıq üçün,həm də yaxşı idarəçilik üçün əhəmiyyətlidir. İdarənin siyasəti və pros-
edurla
rını bilən polis rəisləri qanunları,təlimatları və proqramları başa düşür və onları tət-
biq 
edir və dəstəkləyir və onlar istənilən polis idarəsinin qiymətli varına çevrilirlər. Rəis-
lər təilimatları nəzərə almadıqda və ya tətbiq edə bimədikdə görülən iş süquta uğrayır. Bu 
məqsədlərə nail olmaları üçün, şaquli rəhbərliyin tələblərə cavab verən təlim keçməsi la-
zımdır.  
3.2.6.3.
 
Fərdi polis işçiləri 
Baxmayaraq  ki,
uğur yuxarıdan da gələ bilər,ancaq  o, fərdlərdən başlayır və dəyişən 
davra
nış sonucda şəxsi qərar əsasında olur. Korrupsiyalı davranışa görə və ya səlahiyyət-
dən sui- istifadəyə görə əsas məsuliyyət ancaq fərdiin üzərinə düşür və eyni şəkildə daxili 
nəzarət də müəyyən dərəcədə polis xidmətində çalışan hər bir fərdin məsuliyyətidir. Çox 
sayda polis ida
rələri qanunsuz əməllərə gətirən meyllərdən polis işçilərini qorumaq üçün 
çox iş görə bilər.(bu mövzu ilə bağlı 4-cü Fəsilə bax).Korrupsiyaya və sui-istifadəyə qo-
şulmaq haqqında polis işçisi  qərar  verir.  Çox az sayda polis işçisi,işə başlayan gündən 
korrupsiyaya qo
şulmaq məqsədi güdür.  Onların çoxu özlərini xalqa xidmət etməyə həsr 
edən ideal gənclərdir. Buna görə də,polis işçilərinin təhsil və təlimi bu ilkin hissləri saxla-
maq 
və inkişaf etdirmək üçün başlıca məna daşıyır. Bu cür təlim dürüstlük və etikanın ar-
tırılmasına fokuslanmalı və təşkilati dürüstlük mədəniyyəti,şəffaflıq və hesabatlılıq əsa-
sında daxili nəzarət sisteminin qurulması və saxlanmasına mexanizmlər təmin etməlidir. 
Bu cür növ 
təlim bir dəfəlik hadisə deyil,əksinə polis işçilərinin peşəkar karyerası üçün 
davam
lı tələbdir.  
3.2.6.4.
 
İş yoldaşları və onların təzyiqi 
Nəzarət məsuliyyətlərini müzakirə edərkən iş yoldaşlarının nəzərə alınması maraqlı 
ola bi
lər,halbuki bu cür kontekstdə iş yoldaşları mühüm rol oynayır. Polis işçiləri,öz iş 
yol
daşlarının gözləri qarşısında işləyir və onlar qanun pozuntularını önləməkdə kömək 
edə bilər və ya ən azı rəhbərliyə xəbər verə bilər. Bu mənada onlar nəzarət funkisiyaları 
yeri
nə yetirir. İş yoldaşları, həm də mənfi təsir də edə bilər və qrup daxilində və ya polis 
xid
məti daxilində korrupsiyanı həvəsləndirə bilər.  
185 

---

Nümun_ə3:_Mayami_polisində_korrupsiyaya_meyliliyin_müşahidə_edilməsi'>Nümun
ə3: Mayami polisində korrupsiyaya meyliliyin müşahidə edilməsi  
1980-ci ill
ərin əvvəlində, polislər tərəfindən qanun pozuntularının sayının artmasına 
baxmayaraq,  Mayami Po
lis İdarəsi tərəfindən polis işçilərinə verilən töhmətlər və cəzalar 
azal
mışdır. Vəziyyətin öyrənilməsi belə nəticəyə gətirib çıxarmışdır ki, 1980-ci illərin əv-
v
əlində idarəetmə praktikasına edilən müəyyən dəyişikliklər daxili nəzarəti  zəiflətmiş  və 
korrupsiya
nın çiçəklənməsinə kömək etmişdir
75
. Z
əifləmiş daxili nəzarət nümunəsi o idi 
ki, r
əhbərliyə gətirilmiş polis işçilərinin təcrübəsi olmamışdır və polis işçilərinin sadəcə 
üçd
ə biri ən azı on illik təcrübəyə malik olmuşlar.  
3.2.6.5. 
Daxili auditorlar  
Çox  sayda polis xidm
ətləri daxili nəzarət prosedurlarına riayət edilməsini müşahidə 
etm
ək  üçün daxili audit birliklərinə  malikdir(bəzən onlar daxili nəzarət birlikləri adla-
nır).Bu cür birliklər prosedurları,zəif nöqtələri tapmaq və onları necə aradan qaldırmaq 
üçün tövsiy
ələr vermək məqsədilə təşkilat və ümumi intizamı qiymətləndirir. Daxili audi-
tin müst
əqil olması lazımdır və daxili auditorlar öz işlərini obyektiv şəkildə aparmalıdır-
lar. Daxili audit birlikl
əri birbaşa olaraq polis rəisinin və ya onun ekvivalentinin rəhbərli-
yi al
tında yerləşməlidir.Daxili auditorlar operativ cəhətdən müstəqil olmalıdırlar,fərd ki-
mi müst
əqil olmalı,müstəqil hesabat verməli və rəhbərlikdən asılı olmamalıdırlar. 
Nümun
ə 4: Bosniya -Herseqovinada élan edilməmiş yanacaq auditi
76
 
 
Xidm
əti maşınların yanacaq işlətməsi ilə bağlı élan edilməmiş audit həyata keçirilmiş-
dir. Burada önc
ədən heç bir qanun pozuntusu haqqında  şübhə olmamışdır.Auditdən ön-
c
ə,təftiş  qrupu  üç  polis  şöbəsində  yerləşən maşınların  siyahısını  və  maşınlara yanacaq 
doldurulandan sonra yerli s
ərhəd polisinin riayət etməli protokolları tələb etmişdir.Dövlət 
s
ərhəd polisinin baş məsləhətçisi bu haqda məlumatlandırılmışdır..  
 
Audit 
baş verən günü, müfəttişlər üç şöbəyə gəlib şöbə rəislərini və AB Polis Missiya-
sının işçilərini gözləyir. Müfəttişlər şöbənin həyətində saxlanan bütün maşınların neçə mil 
getdikl
ərini,qeydiyyat nömrələrini  və  sənədlərini  qeydə  alaraq yoxlayırlar.  Daha son-
ra,müf
əttişlər yerli maşın daşıyan birliklərdən və yerli benzindoldurma məntəqələrindən 
eyni m
əlumat bazalarının surətlərini faksla onlara göndərməyi xahis edirlər. Şöbənin bü-
tün qeydiyya
ta  alınan  və  kənarda xidmətdə  olan maşınları  da  bu  yoxlamaları  keçmək 
üçün şöbəyə gəlmələri tələb olunur..  
  
 
 
 
186 

---